| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Özel Gereksinimli Çocuklar | PSK 430 | 8 | 4 + 0 | 4 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. FATİH BAL |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | Bölüm Araştırma Görevliler |
| Dersin Kategorisi | Alanına Uygun Öğretim |
| Dersin Amacı | Dersin amacı, öğrencilerin özel gereksinimli çocukları tanımaları, farklı yetersizlik kategorilerini öğrenmeleri ve kapsayıcı eğitim ilkelerine dair farkındalık kazanmalarıdır. |
| Dersin İçeriği | Konular, özel eğitimin yasal temellerini, yetersizlik kategorilerini, tanılama süreçlerini ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlama yöntemlerini içerir. |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Özel eğitimin temel kavramlarını, tarihçesini, yasal düzenlemelerini ve felsefesini açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Bireysel Çalışma, | Kısa Cevaplı Testler, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Çoktan Seçmeli Testler, |
| 2 | Özel gereksinim kategorilerini (Zihinsel, Fiziksel, İşitme, Görme, Öğrenme Güçlüğü vb.) ve her birinin genel özelliklerini tanımlar. | Anlatım, Bireysel Çalışma, | Kısa Cevaplı Testler, Performans Değerlendirme, |
| 3 | Tanılama ve değerlendirme sürecini (gönderme, tıbbi ve eğitsel tanılama) ve kullanılan temel araçları analiz eder. | Anlatım, Tartışma, Örnek Olay, | Çoktan Seçmeli Testler, Ödev / Evde-Çöz Sınavlar, |
| 4 | Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlama ilkelerini ve adımlarını kavrar, farklı yetersizlik grupları için BEP hedefleri oluşturur. | Anlatım, Grupla Çalışma, Gösterip Yaptırma, | Performans Değerlendirme, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 5 | Özel gereksinimli çocukların aileleriyle işbirliği yapmanın önemini ve aileye destek hizmetlerini açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Rol Oynama, | Kısa Cevaplı Testler, Performans Değerlendirme, |
| 6 | Erken çocukluk özel eğitiminin önemini, amaçlarını ve bu alandaki temel uygulamaları (erken müdahale) değerlendirir. | Anlatım, Tartışma, Gösterip Yaptırma, | Performans Değerlendirme, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 7 | Kapsayıcı eğitim (İnklüzyon) ortamlarını düzenleme, akran etkileşimini artırma ve farklılaştırmış öğretim stratejilerini uygular. | Anlatım, Gözlem, Gösterip Yaptırma, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Performans Değerlendirme, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Özel Gereksinimli Birey (ÖGB) Kimdir? Yetersizlik, engel, risk altında olma ve uyum güçlüğü kavramları. Özel Eğitimin tarihsel gelişimi ve güncel yaklaşımlar. | |
| 2 | DSM-5 ve ICD-11'de Yetersizlik Alanları. Eğitsel tanılama ve tıbbi tanılama arasındaki farklar. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlama süreci. | |
| 3 | Tanım, Nedenler ve Sınıflandırma. Zihinsel yetersizliğin bilişsel, sosyal ve dil gelişimine etkileri. Destekli Yaşam ve Eğitsel Yaklaşımlar. | |
| 4 | Disleksi, Disgrafi ve Diskalkuli. Belirtileri, psikolojik değerlendirme yöntemleri ve nörolojik temelleri. Etkili müdahale ve okuma/yazma/matematik becerilerinin geliştirilmesi. | |
| 5 | Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) | DEHB'nin Bilişsel ve Davranışsal Özellikleri. Tanı kriterleri ve psikolojik değerlendirme. Psikososyal müdahale yöntemleri ve ailenin rolü. | |
| 6 | Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) - I | OSB'nin Tanımı ve Temel Belirtileri (Sosyal Etkileşim ve İletişim Zorlukları). OSB'nin nedenlerine yönelik nörogelişimsel teoriler. | |
| 7 | Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) - II | Tekrarlayıcı Davranışlar ve Sınırlı İlgi Alanları. Erken müdahale programları ve kullanılan davranışsal terapiler (örn: ABA, Floortime). | |
| 8 | İletişim Bozuklukları (Dil ve Konuşma) | Kekemelik, Ses Bozuklukları ve Gecikmiş Dil Gelişimi. Psikologların tanı ve değerlendirme sürecindeki rolü. İletişim becerilerini destekleyici teknikler. Ara Sınav. | |
| 9 | Duygusal ve Davranışsal Bozukluklar (DDB) | Karşı Gelme Bozukluğu, Yıkıcı Davranışlar ve Anksiyete/Depresyon. DDB'nin nedenleri (biyolojik, ailevi, çevresel). Okul ve ev ortamında davranış yönetimi stratejileri. | |
| 10 | Görme ve İşitme Yetersizliği | Görme ve İşitme Yetersizliğinin Psikososyal Etkileri. Erken çocukluk dönemi gelişimi. Psikologların rehberlik ve uyum süreçlerine desteği. | |
| 11 | Üstün Zekâ ve Özel Yetenek | Üstün Zekâ Tanımı ve Özellikleri. Çift sıra dışılık (Twice Exceptionality) kavramı. Bu öğrencilerin duygusal ve sosyal ihtiyaçları. | |
| 12 | Özel Gereksinimli Çocukların Aileleri ve Ebeveyn Eğitimi | Tanı Alma Sürecinin Aile Üzerindeki Etkisi (Kriz, Uyum). Kardeşler üzerindeki etkiler. Aile merkezli hizmetler ve ebeveynlere yönelik psikolojik destek programları. | |
| 13 | Kaynaştırma/Bütünleştirme Eğitimi ve Okul Psikoloğunun Rolü | Kapsayıcı Eğitimin İlkeleri. Okul Psikoloğu ve rehberlik servisinin özel eğitimdeki görevleri. Öğretmenlerle işbirliği ve sınıf yönetimi stratejileri. | |
| 14 | Yetersizlik Alanlarında Psikolojik Müdahale ve Etik | Yetersizlik Türlerine Özgü Psikoterapi Yaklaşımları. Özel gereksinimli bireylerle çalışırken etik ikilemler ve hak savunuculuğu (advocacy). Dönem Sonu Projesi/Sunumları. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Bireylerin davranışlarını ve zihinsel süreçlerini anlamak için uygun yöntem ve tekniklerle veri toplar, analiz eder ve yorumlar. | X | |||||
| 2 | Psikoloji alanında kullanılan araç, test ve yöntemleri bilimsel etik çerçevesinde seçer, kullanır ve değerlendirir. | X | |||||
| 3 | Bireysel ve toplumsal sorunları analiz edebilmek için çağdaş kuramsal yaklaşımları ve bilimsel yöntemleri kullanarak çözüm üretir. | X | |||||
| 4 | Ulusal ve uluslararası düzeyde geçerli olan etik ilkeleri benimser ve mesleki uygulamalarında bu ilkelere uygun davranır. | X | |||||
| 5 | Alanıyla ilgili güncel gelişmeleri takip eder, yaşam boyu öğrenme bilinci geliştirir ve kendini sürekli yeniler. | X | |||||
| 6 | Disiplin içi ve disiplinler arası ekiplerde etkin biçimde çalışır, sorumluluk alır ve iş birliği yapar. | X | |||||
| 7 | Sözlü ve yazılı iletişim becerilerini kullanarak düşüncelerini açık ve anlaşılır şekilde ifade eder; en az bir yabancı dili mesleki düzeyde kullanır. | X | |||||
| 8 | Psikolojik uygulamaların toplumsal, hukuksal ve çevresel etkileri konusunda farkındalık geliştirir. | X | |||||
| 9 | Alanla ilgili farklı veri kaynaklarını kullanarak bilimsel araştırma tasarlar, uygular ve sonuçlarını raporlar. | X | |||||
| 10 | Bilgi teknolojilerini etkin kullanarak psikolojik verileri analiz eder ve sunar. | X | |||||
| 11 | En az iki farklı seçmeli ders ve alan dışı ders aracılığıyla çok yönlü bakış açısı geliştirir. | X | |||||
| 12 | Program çıktılarına erişim düzeylerini izlemek ve değerlendirmek üzere ölçme ve değerlendirme yöntemlerini uygular. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Özel eğitimin temel kavramlarını, tarihçesini, yasal düzenlemelerini ve felsefesini açıklar. | 1 | 4 | 2 | 4 | 2 | 2 | 1 | 3 | 1 | 0 | 1 | 0 |
| 2 | Özel gereksinim kategorilerini (Zihinsel, Fiziksel, İşitme, Görme, Öğrenme Güçlüğü vb.) ve her birinin genel özelliklerini tanımlar. | 0 | 4 | 1 | 4 | 3 | 2 | 1 | 2 | 1 | 0 | 1 | 0 |
| 3 | Tanılama ve değerlendirme sürecini (gönderme, tıbbi ve eğitsel tanılama) ve kullanılan temel araçları analiz eder. | 3 | 4 | 0 | 4 | 2 | 2 | 1 | 2 | 2 | 3 | 2 | 0 |
| 4 | Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlama ilkelerini ve adımlarını kavrar, farklı yetersizlik grupları için BEP hedefleri oluşturur. | 0 | 4 | 2 | 4 | 2 | 2 | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| 5 | Özel gereksinimli çocukların aileleriyle işbirliği yapmanın önemini ve aileye destek hizmetlerini açıklar. | 0 | 4 | 2 | 4 | 2 | 3 | 1 | 3 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| 6 | Erken çocukluk özel eğitiminin önemini, amaçlarını ve bu alandaki temel uygulamaları (erken müdahale) değerlendirir. | 1 | 4 | 1 | 4 | 2 | 2 | 2 | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| 7 | Kapsayıcı eğitim (İnklüzyon) ortamlarını düzenleme, akran etkileşimini artırma ve farklılaştırmış öğretim stratejilerini uygular. | 2 | 4 | 1 | 4 | 2 | 3 | 1 | 1 | 0 | 0 | 2 | 0 |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 4 | 64 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 4 | 64 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 130 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,2 | ||
| dersAKTSKredisi | 5 | ||