| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| İslam Kurumları Tarihi | ORT 504 | 0 | 3 + 0 | 3 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | Yok |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | YUKSEK_LISANS |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi ABDULHAMİT DÜNDAR |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | Yok |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Müslüman toplumların kurumlar açısından geçirdikleri dönemleri öğrenerek çağımıza nasıl ışık tutulabileceğini belirlemek |
| Dersin İçeriği | VII. Asırdan günümüze kadar gelen kurumların ele alınarak fonksiyonlarının ortaya konulması. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Medine şehir-devletinin siyasi ve toplumsal yapısını analiz eder. | Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 2 | İslam'da vergi kurumlarının doğuşunu, işleyişini ve toplumsal etkilerini açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 3 | Hicrî birinci asırda İslam ordusunun örgütlenmesini ve uygulamalarını tanımlar. | Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 4 | Emevî ve Abbasî dönemlerindeki idari teşkilatları karşılaştırmalı olarak analiz eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Deney ve Laboratuvar, | |
| 5 | Berîd teşkilatının haberleşme ve istihbarattaki işlevini tarihsel bağlamda açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Deney ve Laboratuvar, | |
| 6 | Hisbe kurumunun sosyal ve ekonomik yaşam üzerindeki düzenleyici rolünü değerlendirir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 7 | Vezirlik ve Emirü’l-Ümerâlık gibi yüksek yönetim kademelerini tanımlar ve karşılaştırır. | Anlatım, Soru-Cevap, Deney ve Laboratuvar, | |
| 8 | Camilerin yalnızca ibadet değil; eğitim, adalet ve siyaset alanındaki rollerini örneklerle açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 9 | Fütüvvet ve Ahilik teşkilatlarının sosyal dayanışma ve esnaf yapısındaki rolünü yorumlar. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 10 | Fütüvvet ve Ahilik teşkilatlarının sosyal dayanışma ve esnaf yapısındaki rolünü yorumlar. |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Medine Şehir-Site Devleti'nin Oluşumu ve Temel Yapısı | |
| 2 | İslam'da Vergi Müessesesinin Doğuşu ve Gelişimi (Öşür, Cizye, Haraç) | |
| 3 | Hicrî I. Asırda Askerî Teşkilat (Divan, Ceyş, Ata sistemleri) | |
| 4 | Emevîlerde Siyasi ve İdari Teşkilat | |
| 5 | Abbâsîlerde Siyasi ve İdari Teşkilat (Divanlar, Beytü’l-Mal, Posta) | |
| 6 | Berîd Teşkilatı (Ortaçağ İslam posta ve istihbarat sistemi) | |
| 7 | Hisbe Teşkilatı: Pazar Denetimi ve Ahlaki Kontrol | |
| 8 | Ara Sınav | |
| 9 | Vezirlik ve Emirü’l-Ümerâlık: Siyasi Bürokrasi ve Askerî Üst Yönetim | |
| 10 | Cami Kurumu ve Fonksiyonları (eğitim, adalet, siyaset) | |
| 11 | Fütüvvet ve Ahilik: Sosyal Ekonomik Dayanışma Kurumları | |
| 12 | Tekkeler ve Dini-Sosyal Fonksiyonları (Tasavvuf, halk eğitimi, şehir hayatı) | |
| 13 | Ortaçağ İslam Dünyasında Kütüphaneler ve Bilgi Kurumları | |
| 14 | Divanlar: İdari, Askerî ve Mali Divanların Yapısı ve Evrimi |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Cahit Baltacı, İslâm Medeniyeti Tarihi, İstanbul 2005 Şevki Ebu Halil, İslam ve Dünya Medeniyetleri Tarihi, (trc. A. Aydın), İstanbul 2005, Bilge Adam Yayınları Bekir Karlığa, İslam Düşüncesinin Batı Düşüncesine Etkileri, İstanbul 2004, Litra Yayınları İ. Aycan, Emeviler Dönemi Bilim Kültür ve Sanat Hayatı, Ankara 2003, İlahiyat Yayınları F. Sezgin, İslamda Bilim ve Teknik, Ankara 2007, Kültür Bakanlığı Yayınları. H.A.R. Gibb., İslâm Medeniyeti Üzerine Araştırmalar. Adam Mez, Onuncu Yüzyılda İslâm Medeniyeti, İstanbul 2000. H. G. S. Hodgson, İslâmın Serüveni, İstanbul 1993, İz Yayınları |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Uzmanlık alanında araştırma, analiz ve kaynak tahlili yapabilme becerisi kazanma. | X | |||||
| 2 | Teknik yönlerden doktora tezi yazabilme kapasitesine sahip olma. | X | |||||
| 3 | Kuramsal ve yöntemsel bilgi seviyesi sayesinde alanına katkı sağlama yetkinliği kazanma. | X | |||||
| 4 | Uzmanlık alanında eleştiri ve değerlendirme yapabilme yetkinliğine sahip olma. | X | |||||
| 5 | Alanındaki yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve bu yenilikleri değerlendirme yetkinliğine sahip olma. | X | |||||
| 6 | Farklı disiplinlerle ortak çalışabilme yetkinliği kazanma. | X | |||||
| 7 | Teknolojik gelişmeleri takip ederek, araştırma tekniklerini geliştirme. | X | |||||
| 8 | Doktora tezi ile ilgili en az iki akademik yayın yapma (tercihen ulusal veya uluslararası hakemli dergilerde yayınlatma) | X | |||||
| 9 | Uzmanlık alanlarını ulusal ve uluslararası platformlarda tanıtabilme yetkinliği kazanma. | X | |||||
| 10 | Akademik hayatın davranış ve etik duyarlılığına sahip olma. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Medine şehir-devletinin siyasi ve toplumsal yapısını analiz eder. | ||||||||||
| 2 | İslam'da vergi kurumlarının doğuşunu, işleyişini ve toplumsal etkilerini açıklar. | ||||||||||
| 3 | Hicrî birinci asırda İslam ordusunun örgütlenmesini ve uygulamalarını tanımlar. | ||||||||||
| 4 | Emevî ve Abbasî dönemlerindeki idari teşkilatları karşılaştırmalı olarak analiz eder. | ||||||||||
| 5 | Berîd teşkilatının haberleşme ve istihbarattaki işlevini tarihsel bağlamda açıklar. | ||||||||||
| 6 | Hisbe kurumunun sosyal ve ekonomik yaşam üzerindeki düzenleyici rolünü değerlendirir. | ||||||||||
| 7 | Vezirlik ve Emirü’l-Ümerâlık gibi yüksek yönetim kademelerini tanımlar ve karşılaştırır. | ||||||||||
| 8 | Camilerin yalnızca ibadet değil; eğitim, adalet ve siyaset alanındaki rollerini örneklerle açıklar. | ||||||||||
| 9 | Fütüvvet ve Ahilik teşkilatlarının sosyal dayanışma ve esnaf yapısındaki rolünü yorumlar. | ||||||||||
| 10 | Fütüvvet ve Ahilik teşkilatlarının sosyal dayanışma ve esnaf yapısındaki rolünü yorumlar. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 15 | 15 |
| Ödev | 1 | 20 | 20 |
| Final | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü | 151 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 6,04 | ||
| dersAKTSKredisi | 6 | ||