Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
İslamda Felsefi Düşüncenin Doğuşu SAU 166 0 1 + 0 2 2
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi MUHAMMED MÜCAHİD DÜNDAR
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı İslâm´da felsefî düşüncenin altyapısı ve arka planı konusunda bilgi sahibi olmak, akılcı İslâmî hareketlerin doğuşu, İtikâdî İslâm Mezheplerinin dinî-felsefî düşünceleri hakkında ana hatlarıyla birikim sahibi olmak ve ilk Kelâm Felsefecilerini tanımak.
Dersin İçeriği Bu derste dinî düşüncenin etkilendiği felsefî birikim, Kur´an´ın İslam düşüncesinin oluşumundaki rolü, Arap düşüncesindeki değişim ve İslamlaşma etkileşimi, ilk akılcı görüşler, itikâdî İslâm Mezheplerinin Kader, İrade, Tanrı ve İman gibi konulardaki tasavvurları işlenmekte ve tartışılmakta; aklî tevilin doğuşu, Mutezile düşüncesi ve öncülerine değinilmektedir.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 İslâm Felsefî Düşüncesinin doğuşuna tesir eden iç ve dış etkenleri anahtlarıyla kavrar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
2 İlahiyyat alanında ortaya konan felsefî görüşleri tanır. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
3 Kader-İrade-Tanrı?nın nitelikleri ve İnanç konularında kelâm ekollerinin ileri sürdükleri görüşleri tanır Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
4 Mutezile ekolünün İslâm teolojisindeki yerini kavrar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
5 Mutezile ekolünün esaslarını ve öncülerini tanır Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
6 İlk İslâm Mezhepleri üzerinde felsefî görüşlerin etkilerine dair fikir sahibi olur. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 İslâm Öncesi Araplar ve Kur?ân?ın mevcut birikime katkısı, Felsefe-Kelâm-Tasavvuf-Fıkıh Usûlü bilimlerinin düşünce sistemindeki yerleri.
2 İslâm Felsefesinin Doğuşu, iç ve dış etkenler.
3 İslâm Felsefesinin Doğuşu, iç ve dış etkenler.
4 İslâm ve Gnostisizm.
5 İlk Dönem Ehl-i Sünnet Düşüncesi.
6 Dört fıkıh mezhebi ve mezhep imamlarının kelâmî görüşleri.
7 İlk Dönem Tanrı tasavvurları ve peygamberlikle ilgili görüşler (Haşviyye, Müşebbihe, Mücessime ve Kerrâmiyye ekolleri)
8 Özgür irade ve ilk kader tartışmaları.
9 Cebriyye, Cehmiyye ve Hulûliyye kavramları.
10 Mutezile ekolü ve öncüleri.
11 Mutezile ekolünün felsefî-kelâmî ilkeleri.
12 Mutezilî filozoflar (Ebü?l-Hüzeyl Allâf ve görüşleri)
13 Mutezilî filozoflar (Nazzâm, Ma?mer b. Abbâd ve felsefî görüşleri).
14 Genel değerlendirme ve tartışma.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları 1. Muhammed Âbid el-Câbirî, Arap-İslâm Aklının Oluşumu (trc. İbrahim Akbaba), İstanbul 2000, Kitabevi yay.
2. Muhammed Âbid el-Câbirî, Arap-İslâm Kültürünün Akıl Yapısı: Arap-İslâm Kültüründeki Bilgi Sistemlerinin Eleştirel Bir Analizi (trc. Burhan Köroğlu-Hasan Hacak-Ekrem Demirli), İstanbul 1999, Kitabevi yay.
3. Ali Sami en-Neşşâr, İslâm?da Felsefî Düşüncenin Doğuşu I-II (trc. Osman Tunç), İstanbul 1999, İnsan yay.
4. Toshihiko Izutsu, İslâm Düşüncesinde İman Kavramı (trc. Selahattin Ayaz), İstanbul 2000, Pınar yay. (eserin özgün adı: Concept of Belief in Islamic Theology).
5. H. Austryn Wolfson, Kelam Felesefeleri: Müslüman-Hıristiyan-Yahudi Kelamı (trc. Kasım Turhan), İstanbul 2001, Kitabevi yay.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı
1 İslâm Felsefî Düşüncesinin doğuşuna tesir eden iç ve dış etkenleri anahtlarıyla kavrar.
2 İlahiyyat alanında ortaya konan felsefî görüşleri tanır.
3 Kader-İrade-Tanrı?nın nitelikleri ve İnanç konularında kelâm ekollerinin ileri sürdükleri görüşleri tanır
4 Mutezile ekolünün İslâm teolojisindeki yerini kavrar.
5 Mutezile ekolünün esaslarını ve öncülerini tanır
6 İlk İslâm Mezhepleri üzerinde felsefî görüşlerin etkilerine dair fikir sahibi olur.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 70
1. Kısa Sınav 5
1. Ödev 20
2. Kısa Sınav 5
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 2 32
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 20 20
Kısa Sınav 2 10 20
Ödev 1 5 5
Final 1 20 20
Toplam İş Yükü 129
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,16
Dersin AKTS Kredisi 2