| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| İslamda Felsefi Düşüncenin Doğuşu | SAU 166 | 0 | 1 + 0 | 2 | 2 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi MUHAMMED MÜCAHİD DÜNDAR |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | İslâm´da felsefî düşüncenin altyapısı ve arka planı konusunda bilgi sahibi olmak, akılcı İslâmî hareketlerin doğuşu, İtikâdî İslâm Mezheplerinin dinî-felsefî düşünceleri hakkında ana hatlarıyla birikim sahibi olmak ve ilk Kelâm Felsefecilerini tanımak. |
| Dersin İçeriği | Bu derste dinî düşüncenin etkilendiği felsefî birikim, Kur´an´ın İslam düşüncesinin oluşumundaki rolü, Arap düşüncesindeki değişim ve İslamlaşma etkileşimi, ilk akılcı görüşler, itikâdî İslâm Mezheplerinin Kader, İrade, Tanrı ve İman gibi konulardaki tasavvurları işlenmekte ve tartışılmakta; aklî tevilin doğuşu, Mutezile düşüncesi ve öncülerine değinilmektedir. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | İslâm Felsefî Düşüncesinin doğuşuna tesir eden iç ve dış etkenleri anahtlarıyla kavrar. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 2 | İlahiyyat alanında ortaya konan felsefî görüşleri tanır. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 3 | Kader-İrade-Tanrı?nın nitelikleri ve İnanç konularında kelâm ekollerinin ileri sürdükleri görüşleri tanır | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 4 | Mutezile ekolünün İslâm teolojisindeki yerini kavrar. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 5 | Mutezile ekolünün esaslarını ve öncülerini tanır | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 6 | İlk İslâm Mezhepleri üzerinde felsefî görüşlerin etkilerine dair fikir sahibi olur. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | İslâm Öncesi Araplar ve Kur?ân?ın mevcut birikime katkısı, Felsefe-Kelâm-Tasavvuf-Fıkıh Usûlü bilimlerinin düşünce sistemindeki yerleri. | |
| 2 | İslâm Felsefesinin Doğuşu, iç ve dış etkenler. | |
| 3 | İslâm Felsefesinin Doğuşu, iç ve dış etkenler. | |
| 4 | İslâm ve Gnostisizm. | |
| 5 | İlk Dönem Ehl-i Sünnet Düşüncesi. | |
| 6 | Dört fıkıh mezhebi ve mezhep imamlarının kelâmî görüşleri. | |
| 7 | İlk Dönem Tanrı tasavvurları ve peygamberlikle ilgili görüşler (Haşviyye, Müşebbihe, Mücessime ve Kerrâmiyye ekolleri) | |
| 8 | Özgür irade ve ilk kader tartışmaları. | |
| 9 | Cebriyye, Cehmiyye ve Hulûliyye kavramları. | |
| 10 | Mutezile ekolü ve öncüleri. | |
| 11 | Mutezile ekolünün felsefî-kelâmî ilkeleri. | |
| 12 | Mutezilî filozoflar (Ebü?l-Hüzeyl Allâf ve görüşleri) | |
| 13 | Mutezilî filozoflar (Nazzâm, Ma?mer b. Abbâd ve felsefî görüşleri). | |
| 14 | Genel değerlendirme ve tartışma. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | 1. Muhammed Âbid el-Câbirî, Arap-İslâm Aklının Oluşumu (trc. İbrahim Akbaba), İstanbul 2000, Kitabevi yay. 2. Muhammed Âbid el-Câbirî, Arap-İslâm Kültürünün Akıl Yapısı: Arap-İslâm Kültüründeki Bilgi Sistemlerinin Eleştirel Bir Analizi (trc. Burhan Köroğlu-Hasan Hacak-Ekrem Demirli), İstanbul 1999, Kitabevi yay. 3. Ali Sami en-Neşşâr, İslâm?da Felsefî Düşüncenin Doğuşu I-II (trc. Osman Tunç), İstanbul 1999, İnsan yay. 4. Toshihiko Izutsu, İslâm Düşüncesinde İman Kavramı (trc. Selahattin Ayaz), İstanbul 2000, Pınar yay. (eserin özgün adı: Concept of Belief in Islamic Theology). 5. H. Austryn Wolfson, Kelam Felesefeleri: Müslüman-Hıristiyan-Yahudi Kelamı (trc. Kasım Turhan), İstanbul 2001, Kitabevi yay. |
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı |
|---|---|
| 1 | İslâm Felsefî Düşüncesinin doğuşuna tesir eden iç ve dış etkenleri anahtlarıyla kavrar. |
| 2 | İlahiyyat alanında ortaya konan felsefî görüşleri tanır. |
| 3 | Kader-İrade-Tanrı?nın nitelikleri ve İnanç konularında kelâm ekollerinin ileri sürdükleri görüşleri tanır |
| 4 | Mutezile ekolünün İslâm teolojisindeki yerini kavrar. |
| 5 | Mutezile ekolünün esaslarını ve öncülerini tanır |
| 6 | İlk İslâm Mezhepleri üzerinde felsefî görüşlerin etkilerine dair fikir sahibi olur. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 70 |
| 1. Kısa Sınav | 5 |
| 1. Ödev | 20 |
| 2. Kısa Sınav | 5 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 20 | 20 |
| Kısa Sınav | 2 | 10 | 20 |
| Ödev | 1 | 5 | 5 |
| Final | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü | 129 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,16 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 2 | ||