| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| İlk İhtilaflar ve İslamın Siyasi Mezhepleri | SAU 167 | 0 | 1 + 0 | 2 | 2 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi MUHAMMED MÜCAHİD DÜNDAR |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Hz. Muhammed?in vefatından sonra ortaya çıkan ihtilâflar, halife seçimi ve Hz. Osmân?ın katledilmesi gibi siyasi olayların mezheplerin oluşumundaki rolü, ilk siyasi mezhepler Hâricî düşünce, Şiîliğin doğuşu ve Ehl-i Sünnet düşüncesinin oluşum sürecini kavramak, ilk İslâm mezheplerinin siyâsî temâyülleri konularında anahatlarıyla bilgi sahibi olmak. |
| Dersin İçeriği | Hz. Muhammed?in vefatı ile başlayan süreçte yaşanan bazı olaylar, bunların mezheplerin oluşumundaki rolü, Hariciliğin doğuşu, Şiîliğin doğuşu, mezheplerin hilâfet teorileri ve siyâsî yönüyle tezâhür eden mezhepler. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Hz. Muhammed?in vefatından sonra yaşanan siyâsî ihtilaf ve olayları genel hatlarıyla bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, | |
| 2 | Halife, hilâfet, emirlik, vasiyet, tayin gibi kavramlar ve hilâfetin siyâsî yönü konularını kavrar. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, | |
| 3 | Hâricî mezhebi, doğuşu, teorileri konularında bilgi sahibi olur. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, | |
| 4 | Şiilik, temel görüşleri, doğuşu ve iddiaları konusunda ana hatlarıyla bilgi edinir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, | |
| 5 | Mürciî düşünce ve Ehl-i Sünnet?in siyâsî temâyülünün oluşum sürecini kavrar. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, | |
| 6 | Siyâsî görüşlerin inanç boyutuna taşınması sürecini analiz edebilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Hz. Muhammed?in vefatı ve sonrasında yaşanan halife seçimi olayı. | |
| 2 | Hilafetin mahiyeti ve halifenin göreve getirilişi konusundaki teoriler. | |
| 3 | Hz. Osman?ın hilafet makamında şehit edilişi ve Hz. Osman cinayetinin yansımaları. | |
| 4 | Siyasi karışıklık ve ihtilafların izahı olarak İslâm Tarihinde Abdullah b. Sebe ve Sebeiyye fırkası meselesi. | |
| 5 | Hz. Ali Dönemi ve Harici ilk hareketler. | |
| 6 | Harici düşüncenin özellikleri ve bazı Harici kolları. | |
| 7 | Muaviye b. Ebû Süfyan dönemi, Kerbelâ Hadisesi ve İslam Tarihindeki yansımaları. | |
| 8 | Bir teori olarak Şiî hilâfet düşüncesi ve Şiîliğin doğuşu meselesi. | |
| 9 | İlk ?Heretik? olarak Muhtâr es-Sekafî, Muhtâriyye akımı ve Şiilikle münasebeti. | |
| 10 | Hilafet kurumu ve otoriteyi temellendirmede kader ve ilâhî yetki iddiaları. | |
| 11 | Şiîliğin anahatlarıyla esasları ve dayanakları. Hâricî ekolleri, Şîa?nın kolları ve her iki mezhebin günümüzdeki durumu. | |
| 12 | Hâricî ve Şiî tavra tepki olarak İrcâ teorisi ve Mürciîlik. | |
| 13 | Hâricîler ve Şîa dışında kalan Müslüman çoğunluğun dinî-siyâsî temâyülleri, Mürciîlik ve Osmâniyye kavramları. Ehl-i Sünnet?in üst kimlik ve bir tavır şeklinde teşekkülü. | |
| 14 | Siyâsî bir akım olarak Vehhâbîlik, doğuşu, esinlendiği kaynak, görüşleri ve etki alanı. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | M. Mücahid Dündar, İtikâdî Farklılıkların Teşekkülünde Siyâsî-Sosyal Hadiselerin Rolü ve Din-Siyâset Etkileşimi, Konya 2013, Aybil yay. (pdf) |
| Ders Kaynakları | 1. W. Montgomery Watt, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri (trc. Ethem Ruhi Fığlalı), İstanbul 2001, Şa-to İlâhiyat yay. 2. Mehmet Ali Büyükkara, İhvan?dan Cüheyman?a Suudi Arabistan ve Vehhâbilik, İstanbul 2004, Rağbet yay. 3. Mustafa Öz, Başlangıçtan Günümüze İslâm Mezhepleri Tarihi, İstanbul 2011, Ensar yay. |
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı |
|---|---|
| 1 | Hz. Muhammed?in vefatından sonra yaşanan siyâsî ihtilaf ve olayları genel hatlarıyla bilir. |
| 2 | Halife, hilâfet, emirlik, vasiyet, tayin gibi kavramlar ve hilâfetin siyâsî yönü konularını kavrar. |
| 3 | Hâricî mezhebi, doğuşu, teorileri konularında bilgi sahibi olur. |
| 4 | Şiilik, temel görüşleri, doğuşu ve iddiaları konusunda ana hatlarıyla bilgi edinir. |
| 5 | Mürciî düşünce ve Ehl-i Sünnet?in siyâsî temâyülünün oluşum sürecini kavrar. |
| 6 | Siyâsî görüşlerin inanç boyutuna taşınması sürecini analiz edebilir. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 70 |
| 1. Kısa Sınav | 5 |
| 1. Ödev | 20 |
| 2. Kısa Sınav | 5 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 20 | 20 |
| Ödev | 1 | 10 | 10 |
| Kısa Sınav | 2 | 4 | 8 |
| Final | 1 | 25 | 25 |
| Toplam İş Yükü | 127 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,08 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 2 | ||