1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Siyasal Bilgiler Fakültesi
  3. Kamu Bütçesi Okuryazarlığı (2025 - 2026)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Kamu Bütçesi Okuryazarlığı SAU 221 0 1 + 0 1 2
Ön Koşul Dersleri

Mevcut değildir. 
Önerilen Seçmeli Dersler

Mevcut değildir. 
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. GONCA GÜNGÖR GÖKSU
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Arş. Gör. Furkan FAYDALI
Dersin Kategorisi Genel Eğitim
Dersin Amacı

Dersin amacı; öğrencilere kamu bütçesi ve mali süreçler hakkında farkındalık kazandırmak ve onların bütçe okuryazarlığı becerilerini geliştirmektir. Ayrıca ders kapsamında öğrencilerin kamu kaynaklarının etkin, verimli ve tutumlu kullanımına dair eleştirel bakış açısı edinmesi ve mali saydamlık, hesap verebilirlik ile vatandaş denetimi gibi temel ilkeler doğrultusunda bilinçlenmelerini desteklemek de hedeflenmiştir. Böylece öğrenciler; bütçe tablolarını okuyabilme, bütçe verilerini analiz edebilme, kamu mali yönetiminde şeffaflığı değerlendirebilme ve bir vatandaş olarak bütçe süreçlerine aktif katılım sağlama konusunda yetkinlikler kazanacaklardır.
Dersin İçeriği

Kamu Bütçesi Okuryazarlığı dersi; kamu bütçesinin ekonomik, sosyal ve hukuki boyutlarını ele alarak, esasen öğrencilere bütçe farkındalığı ve okuryazarlığı kazandırmayı içermektedir. Derste bütçeleme süreçleri, anayasal bütçe hakkı, kamu gelirleri ve harcamaları gibi temel konular işlenmekte, vergi sistemleri ve uluslararası karşılaştırmalar yapılmaktadır. Ayrıca mali saydamlık, hesap verebilirlik, bütçe gelir ve gider kodlarının okunabilirliği, vatandaş denetimi konuları üzerinde durularak, kamu bütçesinin etkin kullanımı analiz edilmektedir. Son haftalarda kamu kurumlarının bütçeleri incelenmekte ve öğrenciler bütçe verileriyle uygulamalı çalışmalar yaparak, eleştirel düşünme becerisi kazanmaktadır. Ders, kamu gelirleri ve harcamaları alanında uzman kişilerin deneyim paylaşımlarıyla da desteklenmektedir. 
Kalkınma Amaçları
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Öğrenciler kamu bütçesini tanımlar ve bütçenin toplumsal rolü ile ortak cüzdan olma farkındalığı kazanır. Anlatım, Soru-Cevap, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
2 Öğrenciler kamu bütçesi bilincine ve okuryazarlığına sahip olmanın gerekliliğini ve faydasını açıklar. Anlatım, Soru-Cevap, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
3 Öğrenciler Bütçe Hakkı’nı tanır, bütçe hakkını kullanma becerisi kazanır ve ülkeler arası karşılaştırma yapar. Anlatım, Soru-Cevap, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
4 Öğrenciler kamu bütçesinin hukuksal dayanaklarını açıklar. Anlatım, Tartışma, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
5 Öğrenciler kamu gelirleri, kamu harcamaları ve kamu hizmetleri arasındaki ilişkiyi açıklar ve farkında olur. Anlatım, Soru-Cevap, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
6 Öğrenciler vergilerin tahsil edilme gerekçesini ve türlerini açıklar ve ülkeler arası vergi yükünü karşılaştırır. Anlatım, Tartışma, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
7 Öğrenciler güncel bütçe verilerine ve bütçeyle ilgili dokümanlara nasıl ulaşılacağının farkına varır. Anlatım, Soru-Cevap, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
8 Öğrenciler farklı kodlama türlerine ait bütçe tablolarında yer alan harcama ve gelir kalemlerinin ne anlama geldiğini ve neleri içerdiğini anlar ve yorumlar. Tartışma, Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
9 Öğrenciler hesap verilebilirlik ilkesi ve denetim arasındaki bağlantıyı anlar ve vatandaş denetim araçlarını kullanma becerisi kazanır. Anlatım, Soru-Cevap, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
10 Öğrenciler Vatandaşın Bütçe Rehberi ve Vatandaş Kesin Hesap Raporu’nu tanır ve bu dokümanları analiz etme yeteneği kazanır. Tartışma, Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
11 Öğrenciler kamu idarelerinin bütçe verilerini tartışır, eleştirir, yorumlar ve öneriler geliştirir. Grupla Çalışma, Tartışma, Performans Değerlendirme,
12 Öğrenciler bütçe ve vergi konusundaki deneyimleri yorumlar ve tartışır. Tartışma, Grupla Çalışma, Performans Değerlendirme,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Kamu bütçesinin toplumsal, ekonomik, siyasi rolü ve ortak cüzdan olması Önerilen Kaynaklar
2 Bütçe farkındalığı ve okuryazarlığının önemi ve işlevi Önerilen Kaynaklar
3 Bütçe Hakkı’nın önemi, gelişimi ve ülkeler arası karşılaştırma Önerilen Kaynaklar
4 Kamu bütçesinin kanuni dayanakları Önerilen Kaynaklar
5 Vergilerin gerekliliği, türleri ve vergi yükünün ülkelere göre karşılaştırılması Önerilen Kaynaklar
6 Mali saydamlık ilkesi gereği bütçe verilerinin ve dokümanlarının kamuoyuyla paylaşımı Önerilen Kaynaklar
7 Bütçeleme sürecinde katılımcı bütçe yaklaşımı Önerilen Kaynaklar
8 Vatandaşın Bütçe Rehberi’nin işlevi ve kapsamı Önerilen Kaynaklar
9 Bütçe gider kodlarının okuryazarlığı Önerilen Kaynaklar
10 Bütçe gelir kodlarının okuryazarlığı Önerilen Kaynaklar
11 Vatandaş bütçe denetim mekanizmaları ile Vatandaş Kesin Hesap Raporu’nun önemi ve kapsamı Önerilen Kaynaklar
12 Öğrencilerin seminer performansı - 1 Önerilen Kaynaklar
13 Öğrencilerin seminer performansı - 2 Önerilen Kaynaklar
14 Kamu gelirleri ve harcamaları konusunda uzman deneyim paylaşımları Önerilen Kaynaklar
Kaynaklar
Ders Notu

Cihan YÜKSEL (2022). Kamu Bütçesi Özel Ders Notu, https://www.cihanyuksel.org/mly309.htm
Ders Kaynakları

1. Bütçe Okuryazarlığı Rehberi,

2. T.C. 1982 Anayasası,

3. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu,

4. Bütçe ve Kesin Hesap Kanunları

5. Vatandaşın Bütçe Rehberi,

6. Vatandaş Kesin Hesap Raporu,

7. Konuyla ilgili yayınlanmış akademik çalışmalar
Sıra MALİYE BÖLÜMÜ Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Ekonomik ve mali konularda temel bilgileri anlama ve kullanabilme, değerlendirme ve yorum yapabilme, ekonomik ve mali gelişmeleri analiz edebilme, mali konularda görüş bildirebilme, çeşitli mali sorunlar karşısında çözüm getirebilme becerisi kazanma
2 Kamu ekonomisi, maliye teorisi, kamu kesiminin mali yönetimi ve denetimi ile bütçe teorisi ve uygulamalarına ilişkin teorik bilgilere sahip olma ve bu konuda analiz yapabilme
3 Vergileme süreçlerine ilişkin teorik ve hukuki bilgilere sahip ve bunları çalışma ortamında kullanabilme, vergileme işlemleri, Vergilerin hesaplanması, vergi suç ve cezaları, vergi uyuşmazlıkları ve beyanname düzenleme konularında temel bilgilere sahip olma
4 Kamu harcamaları ve kamu borçlanması ile ilgili konulara hâkim olma ve bunları yorumlayabilme
5 Gerek kamunun gerekse de özel kesimin gereksinim duyduğu yüksek becerili elemanlarda olması gereken; yeterli düzeyde maliye, hukuk, iktisat, işletme, muhasebe bilgisine sahip olma
6 Sayısal ve istatiksel araştırma becerisine ve düşünme yeteneğine sahip, alınacak kararların sonuçlarını öngörebilen ve doğru tahminlerde bulunabilen, sebep-sonuç ilişkilerini göz önünde bulunduran, stratejik yaklaşım geliştirebilme
7 Liderlik özelliklerine sahip ve diğer alanlardaki uzmanlarla iletişim kurabilme yeterliliğine sahip olma
8 Bir yabancı dilde en az Avrupa Dil Portföyü B1 genel düzeyinde bilgi sahibi olma ve bu niteliklerini sözlü ve yazılı iletişimde kullanabilme
9 Toplumsal, bilimsel ve mesleki etik değerlerin bilincinde olma
10 Maliye ve ekonomi alanında kullanılan bilgi sistemleri konusunda bilgi sahibi olma ve gerekli yazılımları kullanabilme becerisini gösterme
11 Türkçe yazılı ve sözlü iletişim yeterliliğine sahip olma, bilgilerini ve düşüncelerini başkalarına iletebilme, ikna gücü yüksek, eleştirel düşünebilme, alternatif çözümler üretebilme, ve bilgileri analiz etme becerisine sahip, inisiyatif kullanabilme becerisine sahip olma
12 Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahiptir.
Sıra SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Ekonomik ve mali konularda temel bilgileri anlama ve kullanabilme, değerlendirme ve yorum yapabilme, ekonomik ve mali gelişmeleri analiz edebilme, mali konularda görüş bildirebilme, çeşitli mali sorunlar karşısında çözüm getirebilme becerisi kazanma X
2 Kamu ekonomisi, maliye teorisi, kamu kesiminin mali yönetimi ve denetimi ile bütçe teorisi ve uygulamalarına ilişkin teorik bilgilere sahip olma ve bu konuda analiz yapabilme X
3 Vergileme süreçlerine ilişkin teorik ve hukuki bilgilere sahip ve bunları çalışma ortamında kullanabilme, vergileme işlemleri, Vergilerin hesaplanması, vergi suç ve cezaları, vergi uyuşmazlıkları ve beyanname düzenleme konularında temel bilgilere sahip olma X
4 Kamu harcamaları ve kamu borçlanması ile ilgili konulara hâkim olma ve bunları yorumlayabilme X
5 Gerek kamunun gerekse de özel kesimin gereksinim duyduğu yüksek becerili elemanlarda olması gereken; yeterli düzeyde maliye, hukuk, iktisat, işletme, muhasebe bilgisine sahip olma X
6 Sayısal ve istatiksel araştırma becerisine ve düşünme yeteneğine sahip, alınacak kararların sonuçlarını öngörebilen ve doğru tahminlerde bulunabilen, sebep-sonuç ilişkilerini göz önünde bulunduran, stratejik yaklaşım geliştirebilme X
9 Toplumsal, bilimsel ve mesleki etik değerlerin bilincinde olma X
10 Maliye ve ekonomi alanında kullanılan bilgi sistemleri konusunda bilgi sahibi olma ve gerekli yazılımları kullanabilme becerisini gösterme X
11 Türkçe yazılı ve sözlü iletişim yeterliliğine sahip olma, bilgilerini ve düşüncelerini başkalarına iletebilme, ikna gücü yüksek, eleştirel düşünebilme, alternatif çözümler üretebilme, ve bilgileri analiz etme becerisine sahip, inisiyatif kullanabilme becerisine sahip olma X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 1 PÇ 2 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 11 PÇ 12
1 Öğrenciler kamu bütçesini tanımlar ve bütçenin toplumsal rolü ile ortak cüzdan olma farkındalığı kazanır. 5 5 5 5 1 1 5 5 2 2 2 2 4 4 2 2 2 2 4
2 Öğrenciler kamu bütçesi bilincine ve okuryazarlığına sahip olmanın gerekliliğini ve faydasını açıklar. 5 5 5 5 1 1 5 5 2 2 2 2 4 4 2 2 4 4
3 Öğrenciler Bütçe Hakkı’nı tanır, bütçe hakkını kullanma becerisi kazanır ve ülkeler arası karşılaştırma yapar. 5 5 5 5 2 2 5 5 1 1 2 2 0 4 4 2 2 4 4
4 Öğrenciler kamu bütçesinin hukuksal dayanaklarını açıklar. 5 5 5 5 1 1 5 5 1 1 1 1 4 4 1 1 4 4
5 Öğrenciler kamu gelirleri, kamu harcamaları ve kamu hizmetleri arasındaki ilişkiyi açıklar ve farkında olur. 5 5 5 5 1 1 5 5 2 2 2 2 4 4 2 2 4 4
6 Öğrenciler vergilerin tahsil edilme gerekçesini ve türlerini açıklar ve ülkeler arası vergi yükünü karşılaştırır. 5 5 5 5 1 1 5 5 2 2 2 2 4 4 2 2 4 4
7 Öğrenciler güncel bütçe verilerine ve bütçeyle ilgili dokümanlara nasıl ulaşılacağının farkına varır. 5 5 5 5 1 1 5 5 2 2 2 2 4 4 2 2 4 4
8 Öğrenciler farklı kodlama türlerine ait bütçe tablolarında yer alan harcama ve gelir kalemlerinin ne anlama geldiğini ve neleri içerdiğini anlar ve yorumlar. 5 5 5 5 0 0 5 5 2 2 2 2 4 4 4 4
9 Öğrenciler hesap verilebilirlik ilkesi ve denetim arasındaki bağlantıyı anlar ve vatandaş denetim araçlarını kullanma becerisi kazanır. 5 5 5 5 1 1 5 5 2 2 2 2 4 4 2 2 4 4
10 Öğrenciler Vatandaşın Bütçe Rehberi ve Vatandaş Kesin Hesap Raporu’nu tanır ve bu dokümanları analiz etme yeteneği kazanır. 5 5 5 5 1 1 5 5 2 2 2 2 4 4 2 2 4 4
11 Öğrenciler kamu idarelerinin bütçe verilerini tartışır, eleştirir, yorumlar ve öneriler geliştirir. 5 5 5 5 1 1 5 5 2 2 2 2 4 4 4 4
12 Öğrenciler bütçe ve vergi konusundaki deneyimleri yorumlar ve tartışır. 5 5 5 5 1 1 5 5 2 2 2 2 4 4 2 2 4 4
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Performans Görevi (Uygulama) 35
1. Ödev 15
Toplam 50
1. Final 50
Toplam 50
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 14 2 28
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 14 1 14
Performans Görevi (Uygulama) 1 1 1
Ödev 1 9 9
Final 1 10 10
Toplam İş Yükü 62
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 2,48
dersAKTSKredisi 2