| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Psikoteknik Uygulamalar | PSK 433 | 7 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. FATİH BAL |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | Bölüm Araştırma Görevlileri |
| Dersin Kategorisi | Alanına Uygun Öğretim |
| Dersin Amacı | Bu ders, davranış ve becerilerin objektif ölçümünü amaçlayan psikoteknik değerlendirme yöntemlerinin (özellikle sürücü ve mesleki yeterlilik alanlarında) uygulama, puanlama ve raporlama esaslarını öğretmeyi amaçlar. |
| Dersin İçeriği | İçerik; temel bilişsel ve psikomotor becerilerin (dikkat, koordinasyon, hız) ölçülmesi, psikoteknik cihazların güvenilirlik ve geçerliliği, yasal mevzuat ve uygulama protokollerini kapsar.
|
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Psikotekniğin tanımını, amacını, tarihçesini ve endüstriyel/trafik psikolojisindeki yerini açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, | Kısa Cevaplı Testler, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 2 | Psikoteknik değerlendirmede ölçülen temel bilişsel ve psikomotor becerileri (Dikkat, Koordinasyon, Reaksiyon Hızı) tanımlar. | Anlatım, Tartışma, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 3 | Psikoteknik cihazların ve testlerin uygulama protokollerini ve standardizasyon ilkelerini kavrar. | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), | |
| 4 | Psikoteknik test sonuçlarını puanlar, norm gruplarıyla karşılaştırır ve sonuçları yorumlar. | Anlatım, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 5 | Psikoteknik testlerin güvenilirlik ve geçerlilik gibi psikometrik özelliklerini değerlendirir. | Anlatım, Grupla Çalışma, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 6 | Özellikle sürücü yeterliliği ve mesleki seçme süreçlerindeki yasal mevzuatı ve etik zorunlulukları bilir. | Anlatım, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 7 | Psikoteknik değerlendirme sonuçlarını içeren kapsamlı bir rapor hazırlar ve geri bildirim sürecini yönetir. | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Psikotekniğin Tanımı, Tarihçesi ve Önemi. Psikoteknik değerlendirmenin psikoloji içindeki yeri. Temel terminoloji: Yetenek, beceri, ilgi, kişilik. | |
| 2 | Yasal Mevzuat ve Etik İlkeler. Türkiye'deki psikoteknik değerlendirme yönetmelikleri (özellikle sürücülük ve mesleki yeterlilik). Test kullanımı ve yorumlamasında etik sorumluluklar. | |
| 3 | Güvenilirlik ve Geçerlilik. Psikolojik testlerin temel özellikleri, norm grupları, standardizasyon. Test puanlarının yorumlanması. | |
| 4 | Zekâ Kuramlarına Kısa Bir Bakış. Psikoteknik uygulamalarda kullanılan temel zekâ testleri (örn. Raven, WAIS alt testleri). Akıl yürütme, sözel ve sayısal yetenekler | |
| 5 | Seçici, Sürekli ve Bölünmüş Dikkat Testleri. Tepki zamanı, koordinasyon ve uzamsal algı testleri. (Örn: Göz-motor koordinasyon, görsel tarama testleri). | |
| 6 | Psikoteknik Kapsamda Kişilik Özellikleri. Sürücülük, pilotluk ve tehlikeli meslekler için önemli olan kişilik faktörleri (risk alma, dürtüsellik, stres toleransı). Objektif ve Projektif Kişilik Testleri. | |
| 7 | Mesleki İlgi ve Tatmin. İş performansı ve mesleğe uyum açısından ilgi alanlarının değerlendirilmesi. Tutumların ölçülmesi ve iş güvenliğine etkisi. | |
| 8 | Uygulama Örnekleri ve Ara Sınav. Önceki haftaların konularının gözden geçirilmesi. Gerçek hayattan psikoteknik değerlendirme vaka örneklerinin tartışılması. | |
| 9 | Sürücü Davranışları ve Risk Faktörleri. Sürücü psikoteknik değerlendirmesinin amacı, kullanılan standart test bataryaları ve raporlama süreci. | |
| 10 | Personel Seçimi ve Yerleştirme. İşe alım sürecinde psikoteknik testlerin kullanımı. İş analizi ve yetkinlik modellemesi. Yönetici potansiyeli değerlendirmesi (assessment center). | |
| 11 | Pilot ve Hava Trafik Kontrolörü Seçimi. Kritik bilişsel ve psikomotor gereksinimler. Özel test cihazları ve simülatör tabanlı değerlendirmeler. | |
| 12 | Sanal Gerçeklik (VR) ve Simülasyonun Kullanımı. Gerçekçi koşullarda performansı ölçme. Psikofizyolojik ölçüm teknikleri (örn. EEG, GSR kullanımı) ve uygulamaları. | |
| 13 | Değerlendirme Sonuçlarının Yorumlanması ve Rapor Yazma Teknikleri. Etkili ve anlaşılır geri bildirim verme yöntemleri. Yüksek riskli profillerin yönetimi. | |
| 14 | Yapay Zekâ ve Otomasyonun Psikoteknik Alanına Etkisi. Özet ve değerlendirme. Öğrenci sunumları veya dönem sonu projesi teslimi. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Bireylerin davranışlarını ve zihinsel süreçlerini anlamak için uygun yöntem ve tekniklerle veri toplar, analiz eder ve yorumlar. | X | |||||
| 2 | Psikoloji alanında kullanılan araç, test ve yöntemleri bilimsel etik çerçevesinde seçer, kullanır ve değerlendirir. | X | |||||
| 3 | Bireysel ve toplumsal sorunları analiz edebilmek için çağdaş kuramsal yaklaşımları ve bilimsel yöntemleri kullanarak çözüm üretir. | X | |||||
| 4 | Ulusal ve uluslararası düzeyde geçerli olan etik ilkeleri benimser ve mesleki uygulamalarında bu ilkelere uygun davranır. | X | |||||
| 5 | Alanıyla ilgili güncel gelişmeleri takip eder, yaşam boyu öğrenme bilinci geliştirir ve kendini sürekli yeniler. | X | |||||
| 6 | Disiplin içi ve disiplinler arası ekiplerde etkin biçimde çalışır, sorumluluk alır ve iş birliği yapar. | X | |||||
| 7 | Sözlü ve yazılı iletişim becerilerini kullanarak düşüncelerini açık ve anlaşılır şekilde ifade eder; en az bir yabancı dili mesleki düzeyde kullanır. | X | |||||
| 8 | Psikolojik uygulamaların toplumsal, hukuksal ve çevresel etkileri konusunda farkındalık geliştirir. | X | |||||
| 9 | Alanla ilgili farklı veri kaynaklarını kullanarak bilimsel araştırma tasarlar, uygular ve sonuçlarını raporlar. | X | |||||
| 10 | Bilgi teknolojilerini etkin kullanarak psikolojik verileri analiz eder ve sunar. | X | |||||
| 11 | En az iki farklı seçmeli ders ve alan dışı ders aracılığıyla çok yönlü bakış açısı geliştirir. | X | |||||
| 12 | Program çıktılarına erişim düzeylerini izlemek ve değerlendirmek üzere ölçme ve değerlendirme yöntemlerini uygular. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Psikotekniğin tanımını, amacını, tarihçesini ve endüstriyel/trafik psikolojisindeki yerini açıklar. | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 2 | 1 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 2 | Psikoteknik değerlendirmede ölçülen temel bilişsel ve psikomotor becerileri (Dikkat, Koordinasyon, Reaksiyon Hızı) tanımlar. | 4 | 0 | 0 | 5 | 5 | 0 | 0 | 0 | 0 | 4 | 5 | 0 |
| 3 | Psikoteknik cihazların ve testlerin uygulama protokollerini ve standardizasyon ilkelerini kavrar. | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 |
| 4 | Psikoteknik test sonuçlarını puanlar, norm gruplarıyla karşılaştırır ve sonuçları yorumlar. | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 0 | 0 | 5 | 5 | 0 | 5 |
| 5 | Psikoteknik testlerin güvenilirlik ve geçerlilik gibi psikometrik özelliklerini değerlendirir. | 4 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 0 | 3 | 4 | 5 | 0 | 5 |
| 6 | Özellikle sürücü yeterliliği ve mesleki seçme süreçlerindeki yasal mevzuatı ve etik zorunlulukları bilir. | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 0 | 0 | 5 | 0 | 0 | 4 | 0 |
| 7 | Psikoteknik değerlendirme sonuçlarını içeren kapsamlı bir rapor hazırlar ve geri bildirim sürecini yönetir. | 5 | 4 | 5 | 5 | 5 | 3 | 0 | 3 | 5 | 5 | 5 | 5 |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 4 | 64 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 114 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,56 | ||
| dersAKTSKredisi | 5 | ||