| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Dikkat ve Hafıza | PSK 423 | 7 | 4 + 0 | 4 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. FATİH BAL |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | araştırma görevlileri |
| Dersin Kategorisi | Alanına Uygun Öğretim |
| Dersin Amacı | Bu ders, dikkat ve bellek gibi merkezi bilişsel işlevlerin temel kuramlarını, deneysel bulgularını, nöral temellerini ve bu alanlardaki bozuklukları inceleyerek öğrencilerin insan bilişi hakkında derinlemesine bilgi edinmesini amaçlar. |
| Dersin İçeriği | İçerik; dikkat modelleri (seçici, bölünmüş), bellek türleri (kısa/uzun süreli, epizodik/semantik), kodlama ve geri çağırma süreçleri, unutma kuramları ve bu işlevlere yönelik nöropsikolojik testleri kapsar. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Bilişsel psikolojide dikkat ve belleğin temelini, tarihsel gelişimini ve bilgisayar metaforu ile ilişkisini açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 2 | Dikkat Modellerini (Erken/Geç Seçim, Kaynak Modeli) ve otomatik/kontrollü işleme ayrımını analiz eder. | Örnek Olay, Tartışma, | Doğru Yanlış Testleri, |
| 3 | Kısa Süreli Bellek ve Çalışma Belleği'nin (Baddely ve Hitch Modeli) yapısını, kapasitesini ve işleyişini kavrar. | Anlatım, | Kısa Cevaplı Testler, Doğru Yanlış Testleri, |
| 4 | Uzun Süreli Bellek Türlerini (Epizodik, Semantik, İşlemsel) ve kodlama, depolama ve geri çağırma süreçlerini açıklar. | Anlatım, Örnek Olay, | Kısa Cevaplı Testler, |
| 5 | Unutma Kuramlarını (İz Solması, Girişim) ve yanlış/hatalı bellek (tanık psikolojisi) fenomenlerini değerlendirir. | Anlatım, | Ödev / Evde-Çöz Sınavlar, Doğru Yanlış Testleri, |
| 6 | Dikkat ve Bellek süreçlerinde yer alan nöral yapıları (Hipokampus, Frontal Lob) ve nöropsikolojik testleri (Stroop, WAIS) inceler. | Anlatım, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Sözlü Sınavlar, |
| 7 | Amnezi ve Dikkat Eksikliği gibi bozuklukları, klinik görünümleri ve bu bozukluklara yönelik müdahale yollarını tartışır. | Anlatım, Soru-Cevap, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Dikkat ve hafızanın bilişsel psikolojideki yeri, Bilgi işleme yaklaşımı, Araştırma yöntemleri (Tepki süresi, doğruluk, göz hareketleri). | |
| 2 | Filtre Kuramları: Gecikmeli Dinleme (Dichotic Listening) paradigması, Broadbent'in Erken Seçim Modeli (Filtre Modeli). | |
| 3 | Treisman'ın Zayıflatma Modeli (Attenuation Model), Deutsch ve Deutsch'un Geç Seçim Modeli, Bilişsel yükün dikkat üzerindeki rolü. | |
| 4 | Spotlight metaforu, Uzamsal Dikkat, Yürütme Kontrolü ve İhmal Sendromu . | |
| 5 | Treisman'ın Özellik Entegrasyon Kuramı, Görsel Arama türleri (Özellik arama vs. Bileşik arama). | |
| 6 | Kontrollü İşleme vs. Otomatik İşleme kavramları, Stroop Etkisi ve otomatik okumanın müdahalesi, Pratiğin bilişsel iş yükünü azaltması. | |
| 7 | Çift Görev performansları, Kapasite Kuramları (Kahneman'ın kaynak tahsisi modeli), Yürütme işlevleri ve dikkatin önemi. | |
| 8 | Atkinson-Shiffrin Modelinin yapısı, Duyusal Bellek (İkonik ve Ekoik), Kısa Süreli Belleğin kapasitesi ve süresi, Öbekleme (Chunking) stratejisi. | |
| 9 | Baddeley ve Hitch'in Çalışma Belleği Modeli, Fonolojik Döngü, Görsel-Uzamsal Not Defteri ve Merkezi Yöneticinin işlevleri. | |
| 10 | Uzun Süreli Bellek: Kodlama ve Geri Çağırma Kodlama süreçleri (Derinlik, Detaylandırma), Geri Çağırma süreçleri, Kodlama Özgüllüğü İlkesi, Bağlama bağlı hafıza. | |
| 11 | Açık Bellek: Epizodik ve Semantik Epizodik Bellek (Olaylar ve deneyimler), Semantik Bellek (Genel bilgi ve kavramlar), Belleklerin düzenlenmesi ve bilgi ağı modelleri. | |
| 12 | Örtük Bellek ve Öğrenme. Örtük Bellek (Implicit Memory) türleri (Edimsel, Priming, Klasik koşullanma), Prosedürel Bellek (Beceri öğrenme), Açık ve örtük hafıza arasındaki etkileşimler. | |
| 13 | Unutma Kuramları (İzlerin Bozunması, Girişim), Tanık İfadeleri ve güvenilirlik, Yanlış Bellek oluşumu ve implantasyonu. | |
| 14 | Amnesi türleri (İleriye ve Geriye Dönük), Hipokampüs ve bellek konsolidasyonu, Uzun Süreli Potansiyasyon (LTP), Yaşlanma ve bellek. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Bireylerin davranışlarını ve zihinsel süreçlerini anlamak için uygun yöntem ve tekniklerle veri toplar, analiz eder ve yorumlar. | X | |||||
| 2 | Psikoloji alanında kullanılan araç, test ve yöntemleri bilimsel etik çerçevesinde seçer, kullanır ve değerlendirir. | X | |||||
| 3 | Bireysel ve toplumsal sorunları analiz edebilmek için çağdaş kuramsal yaklaşımları ve bilimsel yöntemleri kullanarak çözüm üretir. | X | |||||
| 4 | Ulusal ve uluslararası düzeyde geçerli olan etik ilkeleri benimser ve mesleki uygulamalarında bu ilkelere uygun davranır. | X | |||||
| 5 | Alanıyla ilgili güncel gelişmeleri takip eder, yaşam boyu öğrenme bilinci geliştirir ve kendini sürekli yeniler. | X | |||||
| 6 | Disiplin içi ve disiplinler arası ekiplerde etkin biçimde çalışır, sorumluluk alır ve iş birliği yapar. | X | |||||
| 7 | Sözlü ve yazılı iletişim becerilerini kullanarak düşüncelerini açık ve anlaşılır şekilde ifade eder; en az bir yabancı dili mesleki düzeyde kullanır. | X | |||||
| 8 | Psikolojik uygulamaların toplumsal, hukuksal ve çevresel etkileri konusunda farkındalık geliştirir. | ||||||
| 9 | Alanla ilgili farklı veri kaynaklarını kullanarak bilimsel araştırma tasarlar, uygular ve sonuçlarını raporlar. | ||||||
| 10 | Bilgi teknolojilerini etkin kullanarak psikolojik verileri analiz eder ve sunar. | ||||||
| 11 | En az iki farklı seçmeli ders ve alan dışı ders aracılığıyla çok yönlü bakış açısı geliştirir. | X | |||||
| 12 | Program çıktılarına erişim düzeylerini izlemek ve değerlendirmek üzere ölçme ve değerlendirme yöntemlerini uygular. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Bilişsel psikolojide dikkat ve belleğin temelini, tarihsel gelişimini ve bilgisayar metaforu ile ilişkisini açıklar. | 5 | 4 | 1 | 5 | 5 | 4 | 2 | 0 | 0 | 4 | 5 | 5 |
| 2 | Dikkat Modellerini (Erken/Geç Seçim, Kaynak Modeli) ve otomatik/kontrollü işleme ayrımını analiz eder. | 5 | 4 | 5 | 5 | 5 | 3 | 2 | 0 | 3 | 4 | 5 | 5 |
| 3 | Kısa Süreli Bellek ve Çalışma Belleği'nin (Baddely ve Hitch Modeli) yapısını, kapasitesini ve işleyişini kavrar. | 5 | 3 | 4 | 5 | 4 | 3 | 2 | 4 | 2 | 5 | 5 | 5 |
| 4 | Uzun Süreli Bellek Türlerini (Epizodik, Semantik, İşlemsel) ve kodlama, depolama ve geri çağırma süreçlerini açıklar. | 5 | 4 | 5 | 3 | 4 | 3 | 2 | 4 | 1 | 4 | 5 | 5 |
| 5 | Unutma Kuramlarını (İz Solması, Girişim) ve yanlış/hatalı bellek (tanık psikolojisi) fenomenlerini değerlendirir. | 4 | 0 | 0 | 5 | 5 | 4 | 1 | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 |
| 6 | Dikkat ve Bellek süreçlerinde yer alan nöral yapıları (Hipokampus, Frontal Lob) ve nöropsikolojik testleri (Stroop, WAIS) inceler. | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 2 | 0 | 4 | 5 | 5 | 5 |
| 7 | Amnezi ve Dikkat Eksikliği gibi bozuklukları, klinik görünümleri ve bu bozukluklara yönelik müdahale yollarını tartışır. | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 4 | 1 | 4 | 0 | 3 | 5 | 5 |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 4 | 64 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 4 | 64 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 130 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,2 | ||
| dersAKTSKredisi | 5 | ||