| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Mantık | PSK 421 | 7 | 4 + 0 | 4 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. FATİH BAL |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | araştırma görevlileri |
| Dersin Kategorisi | Alanına Uygun Öğretim |
| Dersin Amacı | Bu ders, doğru düşünme, geçerli akıl yürütme ve tutarlı argümanlar oluşturmanın temel ilkelerini öğretmeyi, öğrencilerin eleştirel analiz ve argümantasyon becerilerini geliştirmeyi amaçlar. |
| Dersin İçeriği | temel kavramlar (önerme, argüman, geçerlilik), sembolik mantık (önermeler ve yüklemler), çıkarım kuralları, kıyas ve yaygın mantık hataları (safsatalar) konularını kapsar. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Mantık biliminin tanımını, amacını ve temel kavramlarını (önerme, argüman, çıkarım) açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sözlü Sınavlar, |
| 2 | Tümdengelim (dedüksiyon) ve Tümevarım (endüksiyon) türlerini, geçerlilik ve doğruluk arasındaki farkı analiz eder. | Anlatım, Tartışma, | Ödev / Evde-Çöz Sınavlar, |
| 3 | Önermeler Mantığının temel sembollerini (ve, veya, değil, ise, ancak ve ancak) ve doğruluk tablosu oluşturmayı kavrar. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sözlü Sınavlar, |
| 4 | Çıkarım Kurallarını (Modus Ponens, Modus Tollens, Zincir Kuralı vb.) kullanarak argümanların geçerliliğini test eder. | Anlatım, Örnek Olay, | Boşluk Doldurma Testleri, |
| 5 | Yüklemeler Mantığının temelini, niceleyicileri (tümel, tikel) ve basit çıkarım biçimlerini öğrenir. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sözlü Sınavlar, |
| 6 | Kategorik Kıyasın (Syllogism) yapısını, Venn Şemaları ile geçerliliğini denetleme yöntemlerini tartışır. | Anlatım, Soru-Cevap, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 7 | Yaygın Mantık Hatalarını (Safsatalar – Ad Hominem, Kırmızı Ringa vb.) tanır ve eleştirel düşünmede bu hatalardan kaçınmayı öğrenir | Anlatım, Tartışma, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Mantığın tanımı, amacı ve psikoloji bilimindeki yeri. Akıl yürütme türleri: Tümdengelim ve Tümevarım. Mantık ve psikoloji ilişkisi. | |
| 2 | Argüman nedir? Önerme, Sonuç, Geçerlilik ve Doğruluk kavramları. İyi bir argümanın standartları. Argümanların standart forma dönüştürülmesi. | |
| 3 | Dilin mantıksal yapısı. Tanım türleri ve işlevleri. Belirsizlik ve Anlam Kaymaları. Bilimsel hipotezlerin açık ve kesin ifade edilmesinin önemi. | |
| 4 | Hemen Karar Verme, Kızıl Ringa Balığı, Korkutma ve Kişiye Yönelik Saldırı (Ad Hominem) gibi konuyu saptıran veya duygulara hitap eden hatalar. Psikolojik çalışmalardan örneklerle bu hataların incelenmesi | |
| 5 | Aristoteles Mantığı ve Kategorik Önermeler (A, E, I, O). Karşıtlık Karesi (Square of Opposition) ve önermeler arası ilişkiler (Çelişki, Karşıtlık, Altlık). | |
| 6 | Kıyas tanımı ve yapısı. Orta terim, büyük terim, küçük terim. Kategorik kıyasların geçerliliğini Venn Diyagramları ile test etme. | |
| 7 | Sembolik mantığın gerekliliği. Temel mantık bağlaçları: Değilleme, Tümel-Evetleme, Tikel-Evetleme . | |
| 8 | Koşullu ve Çift Koşullu önermeler. Koşullu önermelerin karşıtı, tersi ve karşıt-tersi. Doğruluk Tabloları ile bileşik önermelerin analiz edilmesi. | |
| 9 | Totoloji, Çelişki ve Olasılık kavramları. Doğruluk tabloları kullanarak argümanların geçerliliğinin test edilmesi. | |
| 10 | Tümevarımın tanımı ve tümdengelimden farkı. Güçlü ve Zayıf argümanlar. Olasılığın rolü. Psikolojik araştırmalarda genelleme yapmanın mantıksal temeli. | |
| 11 | Tümevarım hataları: Aceleci Genelleme, Yanlış Neden Kayıp İlişki. Korelasyon ve Nedensellik ilişkisinin mantıksal ayrımı. | |
| 12 | Bilimsel Metot ve mantık. Tümdengelimsel-Nomolojik Model. Falsifikasyon ilkesi (Popper). Psikolojik hipotezlerin test edilmesi ve değerlendirilmesi. | |
| 13 | İstatistiksel kanıtların mantıksal yorumlanması. Büyük sayılar yasası. Örneklem büyüklüğü ve temsil gücü. İstatistiksel bulguların genelleme mantığı. | |
| 14 | İnsanların akıl yürütme ve karar verme süreçleri (Bilişsel Önyargılar ve Heuristikler). Mantıksal akılcılık ve Pragmatik akılcılık arasındaki ayrım. Mantık dersinin eleştirel düşünmeye katkısı. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Bireylerin davranışlarını ve zihinsel süreçlerini anlamak için uygun yöntem ve tekniklerle veri toplar, analiz eder ve yorumlar. | X | |||||
| 2 | Psikoloji alanında kullanılan araç, test ve yöntemleri bilimsel etik çerçevesinde seçer, kullanır ve değerlendirir. | ||||||
| 3 | Bireysel ve toplumsal sorunları analiz edebilmek için çağdaş kuramsal yaklaşımları ve bilimsel yöntemleri kullanarak çözüm üretir. | ||||||
| 4 | Ulusal ve uluslararası düzeyde geçerli olan etik ilkeleri benimser ve mesleki uygulamalarında bu ilkelere uygun davranır. | X | |||||
| 5 | Alanıyla ilgili güncel gelişmeleri takip eder, yaşam boyu öğrenme bilinci geliştirir ve kendini sürekli yeniler. | X | |||||
| 6 | Disiplin içi ve disiplinler arası ekiplerde etkin biçimde çalışır, sorumluluk alır ve iş birliği yapar. | X | |||||
| 7 | Sözlü ve yazılı iletişim becerilerini kullanarak düşüncelerini açık ve anlaşılır şekilde ifade eder; en az bir yabancı dili mesleki düzeyde kullanır. | X | |||||
| 8 | Psikolojik uygulamaların toplumsal, hukuksal ve çevresel etkileri konusunda farkındalık geliştirir. | X | |||||
| 9 | Alanla ilgili farklı veri kaynaklarını kullanarak bilimsel araştırma tasarlar, uygular ve sonuçlarını raporlar. | ||||||
| 10 | Bilgi teknolojilerini etkin kullanarak psikolojik verileri analiz eder ve sunar. | ||||||
| 11 | En az iki farklı seçmeli ders ve alan dışı ders aracılığıyla çok yönlü bakış açısı geliştirir. | X | |||||
| 12 | Program çıktılarına erişim düzeylerini izlemek ve değerlendirmek üzere ölçme ve değerlendirme yöntemlerini uygular. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Mantık biliminin tanımını, amacını ve temel kavramlarını (önerme, argüman, çıkarım) açıklar. | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 4 | 3 | 4 | 0 | 0 | 5 | 5 |
| 2 | Tümdengelim (dedüksiyon) ve Tümevarım (endüksiyon) türlerini, geçerlilik ve doğruluk arasındaki farkı analiz eder. | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 0 | 3 | 4 | 0 | 0 | 5 | 5 |
| 3 | Önermeler Mantığının temel sembollerini (ve, veya, değil, ise, ancak ve ancak) ve doğruluk tablosu oluşturmayı kavrar. | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 3 | 4 | 4 | 0 | 0 | 5 | 5 |
| 4 | Çıkarım Kurallarını (Modus Ponens, Modus Tollens, Zincir Kuralı vb.) kullanarak argümanların geçerliliğini test eder. | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 3 | 3 | 4 | 0 | 0 | 5 | 5 |
| 5 | Yüklemeler Mantığının temelini, niceleyicileri (tümel, tikel) ve basit çıkarım biçimlerini öğrenir. | 5 | 0 | 0 | 5 | 5 | 4 | 3 | 4 | 0 | 0 | 5 | 5 |
| 6 | Kategorik Kıyasın (Syllogism) yapısını, Venn Şemaları ile geçerliliğini denetleme yöntemlerini tartışır. | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 4 | 3 | 4 | 0 | 0 | 5 | 5 |
| 7 | Yaygın Mantık Hatalarını (Safsatalar – Ad Hominem, Kırmızı Ringa vb.) tanır ve eleştirel düşünmede bu hatalardan kaçınmayı öğrenir | 3 | 0 | 0 | 5 | 5 | 3 | 4 | 4 | 0 | 0 | 5 | 5 |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 4 | 64 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 4 | 64 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 130 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,2 | ||
| dersAKTSKredisi | 5 | ||