| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Nitel Araştırma Yöntemleri | PSK 403 | 7 | 4 + 0 | 4 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. FATİH BAL |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | araştırma görevlileri |
| Dersin Kategorisi | Alanına Uygun Öğretim |
| Dersin Amacı | Bu ders, öğrencilere sosyal ve psikolojik olayları derinlemesine anlamak amacıyla kullanılan temel nitel araştırma yaklaşımlarını, veri toplama tekniklerini ve nitel veri analiz yöntemlerini öğretmeyi amaçlar. |
| Dersin İçeriği | İçerik; nitel araştırma felsefesi, desenler (fenomenoloji, durum çalışması, etnografi), veri toplama (derinlemesine mülakat, gözlem), geçerlilik/güvenilirlik ve tematik analiz yöntemlerini kapsar. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Nitel araştırmanın felsefi temellerini (yorumlayıcılık) ve nicel araştırmadan farklarını açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, | Kısa Cevaplı Testler, |
| 2 | Temel nitel araştırma desenlerini (Fenomenoloji, Durum Çalışması, Etnografi, Zemin Kuramı) tanır. | Anlatım, Tartışma, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 3 | Amaçlı örnekleme türlerini ve derinlemesine mülakat ile katılımcı/katılımcı olmayan gözlem tekniklerini uygular. | Anlatım, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Kısa Cevaplı Testler, |
| 4 | Nitel araştırmada geçerlilik ve güvenilirliği sağlama yöntemlerini (inanılırlık, aktarılabilirlik) ve etik ilkeleri kavrar. | Anlatım, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Boşluk Doldurma Testleri, |
| 5 | Nitel veri analizi sürecini (kodlama, tematik analiz, kategorileştirme) adım adım uygular | Doğru Yanlış Testleri, Çoktan Seçmeli Testler, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), | |
| 6 | Nitel araştırmanın yazılı raporlama formatını ve elde edilen bulguların sunumunu APA veya ilgili disiplin formatına uygun yapar. | Proje, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Performans Değerlendirme, |
| 7 | Karma yöntem araştırmalarının (Mixed Methods) temel mantığını ve nitel/nicel verilerin entegrasyon yollarını tartışır | Anlatım, Proje, Mikro Öğretim, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Tanımlar: Nitel ve nicel paradigmalar arasındaki farklar. Felsefi Temeller: Ontoloji (Gerçeklik) ve Epistemoloji (Bilgi) yaklaşımları. Nitel araştırmanın amacı, gücü ve sınırlılıkları. | |
| 2 | Yaklaşımlara Giriş: Fenomenoloji, Etnografi, Zemin Kuram (Grounded Theory), Vaka Çalışması, Anlatı (Narrative) Araştırması. Nitel Araştırma Sorusunun özellikleri ve nasıl oluşturulacağı. | |
| 3 | Amaçlı Örnekleme Yöntemleri: Tipik durum, maksimum çeşitlilik, kartopu, ölçüt ve kolayda örnekleme. Örneklem büyüklüğü ve doygunluk (saturation) kavramı. | |
| 4 | Görüşme Türleri: Yapılandırılmış, yarı yapılandırılmış, yapılandırılmamış. Görüşme Rehberi hazırlama ve akışı. Görüşme ortamının etik ve pratik yönleri. | |
| 5 | Odak Grup Tanımı ve Kullanım Alanları. Uygulamanın avantajları ve dezavantajları. Moderatörlük becerileri ve grup dinamiklerinin yönetimi. | |
| 6 | Gözlem Türleri: Katılımcı gözlem, yapılandırılmış gözlem. Sistematik Alan Notu tutma ve detaylandırma. Gözlemde nesnellik ve öznellik. | |
| 7 | Mevcut Kaynakların Analizi: Günlükler, mektuplar, resmi belgeler, medya içerikleri. Görsel ve işitsel verilerin (fotoğraf, video) nitel araştırmada kullanımı. | |
| 8 | Transkripsiyon süreci ve önemi. Verinin Okunması ve Organizasyonu. Açık kodlama, eksenel kodlama ve seçici kodlama temel mantığı. | |
| 9 | Tematik Analiz Adımları: Veriye aşinalık, ilk kodları oluşturma, temaları arama, temaları gözden geçirme, temaları tanımlama ve raporlama. Tema oluşturmada derinlik. | |
| 10 | Sürekli Karşılaştırma Yöntemi. Kuramsal örnekleme ve kuramsal doygunluk. Ortaya çıkan bir teori geliştirmenin adımları. | |
| 11 | Fenomenolojinin Amacı: Yaşantının özünü anlamak. Epokhe (Paranteze Alma). Fenomenolojik görüşmeler ve analiz adımları (örneğin, Moustakas yöntemi). | |
| 12 | Güvenilirlik ve Geçerliğin Nitel Eşdeğerleri: İnandırıcılık, Aktarılabilirlik, Tutarlılık, Doğrulanabilirlik. Üçgenleme tekniği. | |
| 13 | Katılımcı onamı ve rızası. Alan notlarında ve raporlamada gizliliğin korunması. Araştırmacı Rolü ve etik yansıtıcılık. | |
| 14 | Nitel bulguların akıcı ve zengin bir dille sunulması. Alıntıların (örneklerin) kullanımı ve analizle ilişkilendirilmesi. Sonuçların yorumlanması ve tartışılması. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Bireylerin davranışlarını ve zihinsel süreçlerini anlamak için uygun yöntem ve tekniklerle veri toplar, analiz eder ve yorumlar. | X | |||||
| 2 | Psikoloji alanında kullanılan araç, test ve yöntemleri bilimsel etik çerçevesinde seçer, kullanır ve değerlendirir. | X | |||||
| 3 | Bireysel ve toplumsal sorunları analiz edebilmek için çağdaş kuramsal yaklaşımları ve bilimsel yöntemleri kullanarak çözüm üretir. | X | |||||
| 4 | Ulusal ve uluslararası düzeyde geçerli olan etik ilkeleri benimser ve mesleki uygulamalarında bu ilkelere uygun davranır. | X | |||||
| 5 | Alanıyla ilgili güncel gelişmeleri takip eder, yaşam boyu öğrenme bilinci geliştirir ve kendini sürekli yeniler. | X | |||||
| 6 | Disiplin içi ve disiplinler arası ekiplerde etkin biçimde çalışır, sorumluluk alır ve iş birliği yapar. | X | |||||
| 7 | Sözlü ve yazılı iletişim becerilerini kullanarak düşüncelerini açık ve anlaşılır şekilde ifade eder; en az bir yabancı dili mesleki düzeyde kullanır. | X | |||||
| 8 | Psikolojik uygulamaların toplumsal, hukuksal ve çevresel etkileri konusunda farkındalık geliştirir. | ||||||
| 9 | Alanla ilgili farklı veri kaynaklarını kullanarak bilimsel araştırma tasarlar, uygular ve sonuçlarını raporlar. | X | |||||
| 10 | Bilgi teknolojilerini etkin kullanarak psikolojik verileri analiz eder ve sunar. | X | |||||
| 11 | En az iki farklı seçmeli ders ve alan dışı ders aracılığıyla çok yönlü bakış açısı geliştirir. | X | |||||
| 12 | Program çıktılarına erişim düzeylerini izlemek ve değerlendirmek üzere ölçme ve değerlendirme yöntemlerini uygular. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Nitel araştırmanın felsefi temellerini (yorumlayıcılık) ve nicel araştırmadan farklarını açıklar. | 5 | 4 | 5 | 5 | 5 | 0 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 |
| 2 | Temel nitel araştırma desenlerini (Fenomenoloji, Durum Çalışması, Etnografi, Zemin Kuramı) tanır. | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | |||||||
| 3 | Amaçlı örnekleme türlerini ve derinlemesine mülakat ile katılımcı/katılımcı olmayan gözlem tekniklerini uygular. | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 | 4 | 2 | 0 | 4 | 5 | 5 |
| 4 | Nitel araştırmada geçerlilik ve güvenilirliği sağlama yöntemlerini (inanılırlık, aktarılabilirlik) ve etik ilkeleri kavrar. | 0 | 5 | 0 | 5 | 5 | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 5 |
| 5 | Nitel veri analizi sürecini (kodlama, tematik analiz, kategorileştirme) adım adım uygular | 0 | 5 | 3 | 5 | 5 | 4 | 3 | 2 | 4 | 5 | 5 | 5 |
| 6 | Nitel araştırmanın yazılı raporlama formatını ve elde edilen bulguların sunumunu APA veya ilgili disiplin formatına uygun yapar. | 0 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 |
| 7 | Karma yöntem araştırmalarının (Mixed Methods) temel mantığını ve nitel/nicel verilerin entegrasyon yollarını tartışır | 0 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 0 | 4 | 5 | 5 | 5 |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 4 | 64 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 4 | 64 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 130 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,2 | ||
| dersAKTSKredisi | 5 | ||