| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Duyum ve Algı | PSK 313 | 5 | 3 + 0 | 3 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. FATİH BAL |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | Bölüm Araştırma Görevlileri |
| Dersin Kategorisi | Alanına Uygun Öğretim |
| Dersin Amacı | Fiziksel enerjinin duyu organları aracılığıyla psikolojik deneyime nasıl dönüştüğünü incelemektir. Öğrencilerin temel duyu sistemlerini ve karmaşık algısal süreçleri nörofizyolojik açıdan anlaması amaçlanır. |
| Dersin İçeriği | Duyum ve algının tanımı, psikofizik yöntemleri, duyusal eşikler. Duyu sistemlerinin sinirbilimsel temelleri. Görme, işitme, tat, koku ve dokunma sistemlerinin anatomisi ve işlevi. Algısal örgütleme, derinlik algısı ve dikkat. |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Duyum, algı ve psikofizik kavramlarını açıklar; Weber ve Fechner yasalarını kullanır. | Anlatım, Problem Çözme, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Kısa Cevaplı Testler, |
| 2 | Ana duyu sistemlerinin (göz, kulak, vb.) anatomik ve nörofizyolojik temellerini tanımlar. | Anlatım, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 3 | Görsel sistemin işleyişini, renk ve form algısı kuramlarını analiz eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Ödev / Evde-Çöz Sınavlar, |
| 4 | İşitme, denge ve diğer duyu sistemlerinin (koku, tat, dokunma) bilgi işleme süreçlerini ayırt eder. | Anlatım, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 5 | Algısal örgütleme ilkelerini (Gestalt) ve derinlik/hareket algısımekanizmalarını açıklar. | Anlatım, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 6 | Algısal sabitlik, dikkat ve algısal öğrenme süreçlerinin bilişsel ve nöral temellerini değerlendirir | Anlatım, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Psikolojiye Giriş; Duyum ve Algı Arasındaki Farklar; Psikofizik ve Duyusal Eşikler (Mutlak Eşik, Fark Eşiği); Duyum ve Algı Çalışmalarının Tarihsel Gelişimi. | |
| 2 | Psikofizik Yöntemler (Sürekli Uyarım, Limitler, Ayarlama); Weber Yasası ve Fechner Yasası; Sinyal Saptama Teorisi (SSD); Beyin Görüntüleme Teknikleri (fMRI, EEG, PET). | |
| 3 | Işığın Özellikleri ve Elektromanyetik Spektrum; Gözün Yapısı (Kornea, İris, Lens, Retina); Göz Bozuklukları | |
| 4 | Retinanın Yapısı (Fotoreseptörler: Çubuklar ve Koni Hücreleri); Karanlığa Adaptasyon; Görsel Yollar (Optik Sinir, Kiazma, LGN, Primer Görsel Korteks). | |
| 5 | Renk Algısı, Rengin Fiziksel ve Psikolojik Özellikleri; Üçlü Renk Teorisi (Young-Helmholtz); Karşıt Süreç Teorisi (Hering); Renk Körlüğü; Renk Sabitliği | |
| 6 | Derinlik ve Boyut Algısı, Tek Gözlü Derinlik İpuçları; Çift Gözlü Derinlik İpuçları (Retinal Eşitsizlik ve Stereopsis); Hareket Algısı (Görsel Hareket, Açık Hareket, İndüklenmiş Hareket). | |
| 7 | Nesne ve Biçim Algısı Teorileri, Gestalt Prensipleri (Yakınlık, Benzerlik, Tamamlama, İyi Devamlılık, Ortak Kader); Figür-Zemin Ayrımı; Tanıma Teorileri (Şablon Eşleştirme, Prototipler, Bileşenlere Göre Tanıma - RBC).c | |
| 8 | İşitme Sistemi I: Sesin Fiziksel Temelleri, Sesin Özellikleri (Frekans, Amplitüd); Ses Dalgası ve Desibel; Kulağın Anatomisi (Dış, Orta, İç Kulak); İşitme Kayıpları | |
| 9 | İşitme Sistemi II: Sesin Algılanması, Koklea ve İşitsel Transdüksiyon; Yer Teorisi ve Zaman Teorisi; Perde ve Tını Algısı; Uzaysal İşitme (Sesin Lokalizasyonu); Kokteyl Partisi Etkisi. | |
| 10 | Somatik Duyular ve Dokunma, Deri ve Reseptörler (Basınç, Sıcaklık, Ağrı); Ağrı Algısı Teorileri (Kapı Kontrol Teorisi); Propriyosepsiyon (Vücut Konumu Algısı) ve Kinestezi (Hareket Algısı | |
| 11 | Kimyasal Duyular: Koku ve Tat, Koku (Olfaksiyon): Koku Reseptörleri ve Koku Yolları; Tat (Gustasyon): Temel Tatlar (Tatlı, Tuzlu, Ekşi, Acı, Umami) ve Tat Tomurcukları; Tat ve Koku Etkileşimi. | |
| 12 | Algıda Dikkat ve Seçicilik, Seçici Dikkat (Erken ve Geç Seçim Modelleri); Dikkat Türleri (Sürdürülen, Bölünmüş, Yönlenmiş); Değişim Körlüğü ve Dikkatsizlik Körlüğü. | |
| 13 | Algısal Gelişim ve Deneyimin Rolü, Doğuştancılık vs. Deneyimcilik; Bebeklerde Duyusal ve Algısal Gelişim; Plastisite; Çapraz Modalite Algısı. | |
| 14 | Algı ve Bilişin Kesişimi & Özel Konular, Yukarıdan Aşağıya İşleme ve Aşağıdan Yukarıya İşleme; Algısal Yanılsamalar; Algısal Bozukluklar. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Bireylerin davranışlarını ve zihinsel süreçlerini anlamak için uygun yöntem ve tekniklerle veri toplar, analiz eder ve yorumlar. | X | |||||
| 2 | Psikoloji alanında kullanılan araç, test ve yöntemleri bilimsel etik çerçevesinde seçer, kullanır ve değerlendirir. | X | |||||
| 3 | Bireysel ve toplumsal sorunları analiz edebilmek için çağdaş kuramsal yaklaşımları ve bilimsel yöntemleri kullanarak çözüm üretir. | X | |||||
| 4 | Ulusal ve uluslararası düzeyde geçerli olan etik ilkeleri benimser ve mesleki uygulamalarında bu ilkelere uygun davranır. | X | |||||
| 5 | Alanıyla ilgili güncel gelişmeleri takip eder, yaşam boyu öğrenme bilinci geliştirir ve kendini sürekli yeniler. | X | |||||
| 6 | Disiplin içi ve disiplinler arası ekiplerde etkin biçimde çalışır, sorumluluk alır ve iş birliği yapar. | X | |||||
| 7 | Sözlü ve yazılı iletişim becerilerini kullanarak düşüncelerini açık ve anlaşılır şekilde ifade eder; en az bir yabancı dili mesleki düzeyde kullanır. | X | |||||
| 8 | Psikolojik uygulamaların toplumsal, hukuksal ve çevresel etkileri konusunda farkındalık geliştirir. | X | |||||
| 9 | Alanla ilgili farklı veri kaynaklarını kullanarak bilimsel araştırma tasarlar, uygular ve sonuçlarını raporlar. | X | |||||
| 10 | Bilgi teknolojilerini etkin kullanarak psikolojik verileri analiz eder ve sunar. | X | |||||
| 11 | En az iki farklı seçmeli ders ve alan dışı ders aracılığıyla çok yönlü bakış açısı geliştirir. | X | |||||
| 12 | Program çıktılarına erişim düzeylerini izlemek ve değerlendirmek üzere ölçme ve değerlendirme yöntemlerini uygular. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Duyum, algı ve psikofizik kavramlarını açıklar; Weber ve Fechner yasalarını kullanır. | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 5 |
| 2 | Ana duyu sistemlerinin (göz, kulak, vb.) anatomik ve nörofizyolojik temellerini tanımlar. | 5 | 0 | 0 | 2 | 5 | 0 | 3 | 4 | 5 | 0 | 5 | 4 |
| 3 | Görsel sistemin işleyişini, renk ve form algısı kuramlarını analiz eder. | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 | 0 | 1 | 5 | 0 | 5 | 4 | 5 |
| 4 | İşitme, denge ve diğer duyu sistemlerinin (koku, tat, dokunma) bilgi işleme süreçlerini ayırt eder. | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 2 | 0 | 1 | 5 | 5 | 5 |
| 5 | Algısal örgütleme ilkelerini (Gestalt) ve derinlik/hareket algısımekanizmalarını açıklar. | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 0 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 |
| 6 | Algısal sabitlik, dikkat ve algısal öğrenme süreçlerinin bilişsel ve nöral temellerini değerlendirir | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 6 | 96 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 146 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,84 | ||
| dersAKTSKredisi | 6 | ||