| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Bilim Felsefesi | FEL 331 | 5 | 3 + 0 | 3 | 3 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Zorunlu |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi ONUR KABİL |
| Dersi Verenler | Dr.Öğr.Üyesi ONUR KABİL, |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Alanına Uygun Temel Öğretim |
| Dersin Amacı | Bilimin doğasına ilişkin felsefe tarihinde günümüze kadar uzanan tartışmaları takip ederek, özellikle çağdaş değerlendirmeler üzerinde durularak felsefi araştırmaya konu olduğu haliyle bilimsel etkinliği ele almak. |
| Dersin İçeriği | Kant-sonrası gelişmeleri Newton-sonrası gelişmeler ışığında değerlendirmek üzere Duhem, Poincare, Viyana çevresi, Popper, lakatos, Hanson, Quine'ın tartışmalarını gözden geçirmek; bilim tarihi ve sosyolojisi çerçevesinde üretilen Kuhn, Feyerabend, Bloor ve Latour gibi kuramcıların yönteme dair geleneksel görüşlere yöneltikleri eleştirileri ve bu eleştirilere verilen yanıtları takip etmek dersin genel hatlarıyla içeriğini oluşturmaktadır. |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Öğrenciler, bilim felsefesinin temel kavramlarını tanımlayabilir ve bilim ile felsefe arasındaki ilişkiyi açıklayabilir. Ayrıca, bilimsel bilgi, doğruluk, teori, gözlem ve bilimsel açıklamalar gibi temel bilim felsefesi kavramlarını anlamada derinlik kazanırlar. | Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 2 | Öğrenciler, bilimsel yöntemi ve bu yöntemin felsefi temellerini açıklayabilir. Bilimsel ilerleme ve devrimler konusunda Thomas Kuhn’un paradigma teorisi gibi önemli felsefi yaklaşımları tartışarak, bilimsel gelişmenin süreklilik mi yoksa kesintiler mi içerdiğini değerlendirebilirler. | Problem Çözme, | |
| 3 | Öğrenciler, bilimsel realism ve antirealizm arasındaki temel farkları açıklayabilir ve bu iki yaklaşımın bilimin doğası ve bilimsel teorilerin doğruluğu hakkındaki farklı görüşleri nasıl şekillendirdiğini tartışabilirler. | Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 4 | Öğrenciler, gözlem ve teorinin bilimsel bilgi üretimindeki rolünü anlayabilir. Gözlem ve teori arasındaki bağımlılığı ve bu ilişkinin bilimsel objektiflik ve nesnellik üzerindeki etkilerini eleştirel bir şekilde tartışabilirler. | Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, | |
| 5 | Öğrenciler, bilimin toplumsal ve etik bağlamdaki sorumluluklarını ve bilimsel araştırmaların değerler ve toplumsal etkilerle nasıl şekillendiğini tartışabilir. Bilimsel nesnellik ve öznellik ile bilimsel çalışmaların etik sınırları hakkında derinlemesine bir farkındalık geliştirebilirler. | Soru-Cevap, Anlatım, | |
| 6 | Öğrenciler, bilim ile din arasındaki ilişkiyi tarihsel bağlamda inceleyebilir. Bilimin dinî açıklamalarla nasıl çatıştığını ya da uzlaştığını, bilimsel doğrular ile dinî inançlar arasındaki farkları felsefi bir bakış açısıyla tartışabilirler. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Bilim felsefesi nedir? Temel kavramlar Bilim ve felsefe arasındaki ilişki Bilimsel bilgi ve felsefi sorgulamanın sınırları Bilim felsefesi ile diğer felsefi alanların bağlantısı | |
| 2 | Bilimsel yöntem nedir? Gözlem ve deneyin rolü Empirizm: Deneyim ve gözlemlerle bilgi edinme Hume'un empirizmi ve bilimsel bilgi anlayışı Bilimdeki gözlem ve teori arasındaki ilişki | |
| 3 | Gerçekçilik nedir? Bilimsel teoriler ve gerçeklik Antirealizm: Bilimsel teoriler sadece faydalı araçlar mı? Popper’ın "falsifikasyon" anlayışı Feyerabend ve bilimdeki çeşitli yaklaşımlar | |
| 4 | Bilimsel değişimin yapısı: Süreklilik mi kesintiler mi? Kuhn'un paradigma teorisi ve bilimsel devrimler İlerleme: Bilimsel bilgi birikimi mi, yoksa radikal değişiklikler mi? | |
| 5 | Bilimsel teoriler nedir? Hipotezlerin rolü Teoriler nasıl test edilir ve doğrulanır? Teori ve gözlem ilişkisi Bilimde kavramların, modellerin ve analojilerin kullanımı | |
| 6 | Bilimde açıklamanın doğası Nedensel açıklamalar ve yasalar Bilimsel açıklama ile anlamın ilişkisi Açıklama türleri: Dedüksiyon, indüksiyon, ve abduksiyon | |
| 7 | Realizm: Bilimsel teoriler gerçekten dünyayı yansıtır mı? Antirealizm: Bilimsel teoriler, sadece pratik faydalı araçlar mı? Bilimsel keşiflerin ontolojik ve epistemolojik sonuçları | |
| 8 | Gözlem teorisi ve teori bağımlılığı Gözlemler nasıl teoriye dayanır? Hume’un gözlemci ve gözlemler arası ilişki hakkındaki görüşleri Gözlemde nesnellik ve öznellik | |
| 9 | İndüksiyon nedir? İndüksiyonun bilimdeki rolü Hume’un indüksiyon problemi İndüksiyon ve bilimsel doğrulama Bilimde doğrulama ve tümevarım yöntemleri | |
| 10 | Bilimde nesnellik ve öznellik Bilimsel araştırmaların toplumsal bağlamı Ahlaki ve etik değerlerin bilime etkisi Bilimsel bilginin nesnel olup olmadığı | |
| 11 | Bilim ve toplumsal değerler arasındaki ilişki Bilimin toplumsal sorumluluğu ve etik sınırlar Bilimsel bilgi ve toplumsal güç dinamikleri Bilimin toplumsal etkileri ve bilimsel çalışmaların etik sorumlulukları | |
| 12 | Bilim ve din arasındaki ilişki: Çatışma mı, uyum mu? Bilimsel bakış açısı ile dinî açıklamalar arasındaki farklar Bilimsel doğrular ve dini inançların rolü Bilimsel keşiflerin dini inançlarla ilişkisi | |
| 13 | Bilimsel keşiflerin toplum üzerindeki etkileri Bilimsel değişimlerin toplumsal yapıyı nasıl şekillendirdiği Bilimsel devrimler ve toplumsal evrim Bilimin toplumsal ilerlemeye katkısı | |
| 14 | Dersin temel kavramlarının gözden geçirilmesi Bilim felsefesi ve bilimsel bilgiye dair son tartışmalar Öğrencilerle genel tartışma: Bilimsel bilgi nedir? Bilimsel ilerleme nasıl gerçekleşir? |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Ayrıştırıcı ve birleştirici düşünme, okuma ve bilgilendirme becerisini kullanır. | X | |||||
| 2 | Yerel ve evrensel düzeyde felsefe birikimlerini anlar ve aktarır. | X | |||||
| 3 | Felsefe alanındaki oluşturulmuş kaynaklarda felsefî sorunlarla ilgili araştırmayı yürütür, yöntem geliştirir. | X | |||||
| 4 | Evrensel felsefe sorunlarını yerel düzeydeki sorunlara göre yerini belirler. | X | |||||
| 5 | İnsanlığın evrensel nitelikteki problemlerinin bilincinde olur, bu alandaki sorgulamaları gösterir. | X | |||||
| 6 | Genel ve özel düzeyde bilim, kültür, sanat gibi alanlara ilişkin sorunlara felsefece değerlendirir, sorunları irdeler. | X | |||||
| 7 | Bilim, din ve sanat alanlarına ilişkin genel ve yerel sorunlarda disiplinlerarası bilgiyi kullanır, planlar. | X | |||||
| 8 | Çalışma alanlarında karşılaşılan tekil sorunları tanımlar, çözer ve gerektiğinde kullanır. | X | |||||
| 9 | Sahip olunan bilgi birikimini ve karşılaşılan sorunlara yönelik çözüm önerilerilerini sistematik ve tutarlı bir biçimde yazılı ve sözlü anlatır ve çözümler. | X | |||||
| 10 | Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi´nde kullanarak felsefe alanındaki bilgileri izleyip meslektaşlarımla iletişim kurma becerisi kazanır. | X | |||||
| 11 | Felsefenin gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanma becerisi kazanır. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Öğrenciler, bilim felsefesinin temel kavramlarını tanımlayabilir ve bilim ile felsefe arasındaki ilişkiyi açıklayabilir. Ayrıca, bilimsel bilgi, doğruluk, teori, gözlem ve bilimsel açıklamalar gibi temel bilim felsefesi kavramlarını anlamada derinlik kazanırlar. | 4 | 3 | 4 | 2 | 4 | 5 | 5 | 3 | 2 | 1 | 1 |
| 2 | Öğrenciler, bilimsel yöntemi ve bu yöntemin felsefi temellerini açıklayabilir. Bilimsel ilerleme ve devrimler konusunda Thomas Kuhn’un paradigma teorisi gibi önemli felsefi yaklaşımları tartışarak, bilimsel gelişmenin süreklilik mi yoksa kesintiler mi içerdiğini değerlendirebilirler. | 4 | 4 | 3 | 3 | 3 | 4 | 5 | 3 | 2 | 1 | 1 |
| 3 | Öğrenciler, bilimsel realism ve antirealizm arasındaki temel farkları açıklayabilir ve bu iki yaklaşımın bilimin doğası ve bilimsel teorilerin doğruluğu hakkındaki farklı görüşleri nasıl şekillendirdiğini tartışabilirler. | 4 | 2 | 4 | 2 | 3 | 5 | 5 | 2 | 2 | 1 | 1 |
| 4 | Öğrenciler, gözlem ve teorinin bilimsel bilgi üretimindeki rolünü anlayabilir. Gözlem ve teori arasındaki bağımlılığı ve bu ilişkinin bilimsel objektiflik ve nesnellik üzerindeki etkilerini eleştirel bir şekilde tartışabilirler. | 4 | 3 | 3 | 2 | 3 | 5 | 5 | 2 | 2 | 1 | 1 |
| 5 | Öğrenciler, bilimin toplumsal ve etik bağlamdaki sorumluluklarını ve bilimsel araştırmaların değerler ve toplumsal etkilerle nasıl şekillendiğini tartışabilir. Bilimsel nesnellik ve öznellik ile bilimsel çalışmaların etik sınırları hakkında derinlemesine bir farkındalık geliştirebilirler. | 3 | 3 | 4 | 4 | 3 | 5 | 5 | 2 | 3 | 1 | 1 |
| 6 | Öğrenciler, bilim ile din arasındaki ilişkiyi tarihsel bağlamda inceleyebilir. Bilimin dinî açıklamalarla nasıl çatıştığını ya da uzlaştığını, bilimsel doğrular ile dinî inançlar arasındaki farkları felsefi bir bakış açısıyla tartışabilirler. | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 5 | 5 | 4 | 2 | 1 | 1 |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Final | 40 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 9 | 9 |
| Kısa Sınav | 2 | 0 | 0 |
| Ödev | 1 | 0 | 0 |
| Performans Görevi (Laboratuvar) | 1 | 0 | 0 |
| Toplam İş Yükü | 73 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 2,92 | ||
| dersAKTSKredisi | 3 | ||