Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
---|---|---|---|---|---|
Kelam Kavramları-İlahiyat | KLM 515 | 0 | 3 + 0 | 3 | 6 |
Ön Koşul Dersleri | Yok |
Önerilen Seçmeli Dersler | |
Dersin Dili | Türkçe |
Dersin Seviyesi | YUKSEK_LISANS |
Dersin Türü | Seçmeli |
Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi ZEYNEP ŞEKER |
Dersi Verenler | Dr.Öğr.Üyesi ZEYNEP ŞEKER, |
Dersin Yardımcıları | Yok |
Dersin Kategorisi | Diğer |
Dersin Amacı | Her bilim dalının olduğu gibi Kelam Ana Bilim Dalı´nın da başlangıcından günümüze yerleşik bir dili ve bu dilin kurgulandığı kendine özgü terminolojisi vardır. Bu derste öğrencinin bu dilde kullanılan kavramlar hakkında bilgi sahibi olması, tarihi süreçte kavramların hangi anlamlar kazandığını öğrenmesi amaçlanmaktadır. |
Dersin İçeriği | -Dillerin kökeni ile ilgili tartışmalar -Kelamda dilin önemi ve delil olarka kullanımı |
# | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
---|---|---|---|
1 | Kelam ilminin diğer isimlerini bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
2 | Kelam kavramlarıyla ilgili genel eserleri tanır. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
3 | İman ve İman Esaslarıyla İlgili Kavramları bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
4 | İlahiyat bahisleriyle İlgili Kavramları bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
5 | İnsan fiilleriyle ilgili Kavramları bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
6 | Tarihsel süreçte temel kelamî kavramların geçirdiği değişimleri farkeder. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, |
Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
---|---|---|
1 | Dillerin Kökein ile İlgili Tartışmalar | |
2 | Kelamda Dilin Önemi ve Delil Olarak Kullanımı | |
3 | Ansiklopedik Eserler | |
4 | Kelam Kavramlarıyla İlgili Genel Eserler | |
5 | Bilgi ve Varlık ile İlgili Kavramlar: İlim-Malum | |
6 | Varlık ile İlgili Kavramlar: Şey, Vücud, Adem, Mümkün, Vacib, Muhal | |
7 | Varlık ile İlgili Kavramlar: Alem, Cevher, Cisim, Araz | |
8 | İlahiyat bahisleriyle İlgili Kavramlar: Allah, isbât-ı Vâcib, Fıtat, hudus,, imkan, ibdâ, ihtira, | |
9 | İlahiyat bahisleriyle İlgili Kavramlar: Vücûd, imkan, vâcib, muhal, tenzih, | |
10 | İlahiyat bahisleriyle İlgili Kavramlar: Tevhid, vahdet, temanu | |
11 | İlahiyat bahisleriyle İlgili Kavramlar: İsim-müsemma, Zât-sıfat, Kıdem, bekâ, Muhalefetu´n lil-havâdis, Kıyam, Bekâ , Vahdaniyet. | |
12 | İnsan Fiilleriyle İlgili Kavramlar: Kaza, kader, fiil, irade, kudret, Kesb, istitaat | |
13 | İnsan fiilleriyle ilgili Kavramlar: Hayır-şer, hüsün-kubuh, Salah-aslah, hikmet, teklif-i ma lâ yutak | |
14 | İnsan fiilleriyle ilgili Kavramlar: Hidayet-dalalet, saadet-şekavet, hikmet, hüsn-kubh, Ecel, rızık. |
Kaynaklar | |
---|---|
Ders Notu | · Seyyid Şerif Cürcani, Tarifat · İbn Furek, el-Hudûd · Kâdî Abdülcebbâr, Hudûdu’l-elfâz · İbn Sina, el-Hudûd · Fârâbî, el-Hurûf · Âmidî, el-Mübîn · Tehânevî, Keşşâfü Istılâhâti’l-Fünûn Ve’l-Ulûm · Bekir Topaloğlu, İlyas Çelebi, Kelâm Terimleri Sözlüğü · Klasik Kelam Eserlerinden Seçme Metinler |
Ders Kaynakları | 1. Kindî/Hududu?l-eşya ve rusûmihâ 8. İlgili İslam Ansiklopedisi maddeleri Makaleler: 1. Hulusi Arslan, Numan Karagöz, “Dilin Kökeni ve Teolojik Bağlamı”, Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 12/2 (2021), 431-451. 2. Hulusi Arslan, Numan Karagöz, “Kâdî Abdülcebbâr’ın Muvazaa Savunusu: Dillerin Kökeni Hakkında”, İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 10/1 (2021), 1-13. 3. Mehmet Bulğen, “Klasik Dönem Kelâmında Dilin Gücü”, Nazariyat 5/1 (2019), 37-79. 4. Galip Türcan, “Kelâmın Dil Üzerine Kurduğu İstidlal Şekli: Bâkıllânî’nin Yaklaşımı Bağlamında Bir Değerlendirme”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 27 (2011/2), 127-138. 5. Galip Türcan, “Ehl-i Sünnet Kelamında Soyutlama ve Kavramsallaştırma Süreci -Ebû Hanife Örneğinde Bir Değerlendirme-”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37 (2016), 105-128. 6. Serkan Çetin, Ulvi Murat Kılavuz, “Mu‘tezilî Tanımlar Literatürünün Kayıp Halkası: Kādî Abdülcebbâr’ın Ḥudûdü’l-elfâẓ’ı –İnceleme ve Neşir–“, Kader 21/1 (Haziran 2023), 59-78. 7. Ahmet Bardak, “İbn Fûrek’in el-Hudûd fi’l-Usûl Adlı Eserindeki Kelâmî Kavramlar”, Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 19/2 (2019), 415-440. 8. İsa Yüceer, “Bilgi Problemine Kelami Bir Bakış”, Kelamda Bilgi Problemi: Bildiriler”, 2003, 27-35. 9. Mustafa Bozkurt, “Kelamcılarda Bilginin Tanımı Problemi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XII/1 (2008), 253-274. 10. Hüseyin Kahraman, “Fâil-i Muhtâr Tanrı Anlayışını Ortaya Koymada Bir Argüman Olarak Cevher-Ârâz Teorisi: Cüveynî Örneği”, Marife: Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim], XIX/1 (2019), 9-22. 11. Selim Gülverdi, Nazzâm’a Göre Cevher-i Ferdin (Atom) Bölünebilme Problemi”, İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, IX/1 (2023), 1, s. 53-68. 12. Hülya Alper, “Yokluk Nedir? Seyfeddin el-Âmıdî’de Ma’dûm Kavramı Üzerine Bir İnceleme”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi [Darulfunun İlahiyat], 28 (2013), 33-58. 13. Hüseyin Kahraman, Ma’dûmun Şeyiyyeti Teorisine Cüveynî’nin Getirdiği Eleştiriler ve Bunların Eş’arî Kelâmı Açısından Değerlendirilmesi, Kelam Araştırmaları Dergisi [Kader], XIV/2 (2016), 443-459. 14. Recep Ekemen, “Fizik ve Metafizik Arasında İsbât-ı Vâcib Meselesi: Bir Kelâm ve Felsefe Eleştirisi”, Eskiyeni: Sosyal Bilimler Dergisi, 52 (2024), 435-467. 15. Mehmet Bulgen, “Tanrı’nın Varlığını Kanıtlamanın (İsbât-ı Vâcib) Kelâm Bilgi Teorisindeki Yeri: Kâdî Abdülcebbâr Örneği”, Marifetname, IX/1 (2022), 13-53. 16. Fatma Aygün, “İslâm Düşüncesinde Tanrı-Âlem (Birlik-Çokluk) İlişkisine Yönelik Temel Teoriler: Hudûs, Sudûr, Zuhûr”, Kelam Araştırmaları Dergisi [Kader], XVI/1 (2018), 157-187. 17. Fatih İbiş, “Temânu‘ Dışında Alternatif Bir Tevhit Delili: Mekânsızlıkta İki Mekânsız Tanrı”, Kader, XXI/2 (2023), 826-833. 18. İsmail Şık, “Burhan-ı Temanu’ya Eleştirel Bir Yaklaşım”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, X/2 (2010), 17-44. 19. İlyas Çelebi, “Klasik Bir Kelâm Problemi Olarak İsim-Müsemmâ Meselesi”, İLAM Araştırma Dergisi, III/1 (1998), 103-116. 20. Emre Köksal “İlk Dönem Mu’tezile Kelamında Zât-Sıfat İlişkisi -Sıfat, Mânâ ve Ahvâl Kavramları Üzerinden Bir Değerlendirme”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2/37 (2016), 129-150. 21. Seyithan Can - Sabahaddin Kılıç “Nöroteolojik Açıdan Kesb Nazariyesi (Benjamin Libet Deneyi Çerçevesinde), Kader [Kelam Araştırmaları Dergisi], XVII /2 (2019), 380-397. 22. W. M. Watt, “İslam’da Kesb Doktrininin Kökeni”, çev. İbrahim Hakkı İnal, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, IX/ 1 (2016), 99-121. 23. Mustafa Sait Yazıcıoğlu, “İslâm Kelâmında Önemli Bir Mesele: İstitâat”, İslâmî Araştırmalar, 1/1 (1986), 50-53. 24. Hasan Cansız, “Kelâmda Hikmet Teorileri ve Hikmet-İlahî Fiil İlişkisi”, AKİF : Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu İlahiyat Fakültesi Dergisi, LIII/1 (2023), 1-20. 25. M.F.Özerol, Mâtürîdî Kelâmcı Semerkandî’de İnsan Fiilleri ve Hüsün-Kubuh, Diyanet İlmi Dergi, 2024, cilt: LX, sayı: 3, s. 991-1024. 26. Galip Türcan, “Kelamî Paradigmanın Güçlüğü: Mu’tezile ve Ehl-i Sünnet Kelamında Hidayet ve Dalalet Kavramlarının Anlaşılması”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1/15 (2012), 269-285. 27. Mücteba Altındaş, “Ecel, Rızık ve Musibet Anlayışımızın Sosyal Hayattaki İzdüşümleri”, Halkın Soruları Bağlamında Günümüz İnanç Problemleri Sempozyumu: XVIII. Kelam Anabilim Dalları Koordinasyon Toplantısı, 24-25 Mayıs 2013, İstanbul, 2016, 195-210. 28. Muhit Mert, “Klasik Bir Kelâm Problemi Olarak Rızık Kavramının Tanımları ve Bu Tanımların İçerdiği Problemler”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XLVI /1 (2005), 1-19.
|
Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
1 | İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak; Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak; Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak; Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak; Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak; Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak; İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek; Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili en az bir yayın yapmak; Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak; Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak | X |
# | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 |
---|---|---|
1 | Kelam ilminin diğer isimlerini bilir. | |
2 | Kelam kavramlarıyla ilgili genel eserleri tanır. | |
3 | İman ve İman Esaslarıyla İlgili Kavramları bilir. | |
4 | İlahiyat bahisleriyle İlgili Kavramları bilir. | |
5 | İnsan fiilleriyle ilgili Kavramları bilir. | |
6 | Tarihsel süreçte temel kelamî kavramların geçirdiği değişimleri farkeder. |
Değerlendirme Sistemi | |
---|---|
Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
1. Ara Sınav | 50 |
1. Ödev | 50 |
Toplam | 100 |
1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
1. Final | 50 |
Toplam | 100 |
AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
---|---|---|---|
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
Kısa Sınav | 2 | 10 | 20 |
Performans Görevi (Seminer) | 1 | 10 | 10 |
Final | 1 | 10 | 10 |
Toplam İş Yükü | 146 | ||
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,84 | ||
dersAKTSKredisi | 6 |