| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Doğu Avrupada Türklük | TAR 283 | 3 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | YOK |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. MUHAMMED BİLAL ÇELİK |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | YOK |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Bin Yıldan fazla Kuzey Karadeniz, Kafkasya ve Balkan coğrafyalarında siyasî egemenlik kurmuş olan Türklerin tarihlerini, kültür ve medeniyetlerini araştırmak, bu tarihi tecrübe ve mirası ortaya çıkararak günümüzde bundan faydalanma yollarını ortaya koymak. |
| Dersin İçeriği | Bu derste, Kuzey Karadeniz’de hakimiyet süren Türk kavim ve devletleri ele alınacaktır. Hunlardan itibaren Kuzey Karadeniz’e uzanan Türk boylarının özellikle Hazarlar zamanında büyük bir birikim gösterdikleri, Altınordu zamanında da Hazar miras ve birikiminin en üst düzeye çıktığı, derslerin ana konuları arasındadır. Kırım Hanlığı ve Moskova arasında Altınordu Hanlığı’nın mirasının devralınması konusunda devam eden uzun süreli mücadeleyi Moskova’nın kazanması ve Kuzey Karadeniz Türklüğü’nün Moskova Rusyası’nın egemenliği altına girmesi, bu sürecin son safhasıdır. |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Türk milletinin maddi kültürü ile hayat nizamının etkilendiği fiziki çevrenin temel niteliklerini tanımlar | Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 2 | Maddi kültür ile manevi kültür arasındaki temel ilişkiyi ayrıştırır. Türklerin kültür coğrafyasının temel niteliklerini kavrar | Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar, Anlatım, | |
| 3 | Karadeniz’in coğrafi açıdan Türk kültürüne ne gibi etkilerinin olduğunu, bu konuda bilinenlerle tarihi bilgilerin ne oranda bağdaştığını sorgular | Soru-Cevap, Anlatım, | |
| 4 | Karadeniz’e göç eden Türk kavimlerinin bu büyük göçlerinde hangi faktörlerin etkili olduğunu belirler, bunlar içinde demografik ve iklim şartlarındaki değişimin ağırlık taşıdığını vurgular. | Gösterip Yaptırma, Beyin Fırtınası, Eğitsel Oyun, Anlatım, | |
| 5 | Karadeniz’e yerleşen Türk kavimlerinin Ruslarla olan ilişkilerinin hangi faktörlerden etkilendiğini, bu faktörlerin Türklerin Ruslar içinde asimile olmasında ne oranda rol oynadığını sorgular | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Türklerin ilk Anayurdu, Doğu Avrupa’nın İlk Anayurtla coğrafi ve fizikî açıdan ilişkisi, doğu Avrupa’nın Türk Kültür coğrafyası açısından nitelikleri, Doğu Avrupa’nın ilk yerli kavimleri | |
| 2 | Avrupa Hunları-1 | |
| 3 | Avrupa Hunları-2 | |
| 4 | Avarlar | |
| 5 | Hazarlar, Hazar Kültür ve Medeniyeti’nin İtil – Tuna hattında gösterdiği kalıcı tesirler. Hazarların Türk ve Rus kavimleri açısından önemi | |
| 6 | Arap Hazar mücadeleleri | |
| 7 | Peçenekler | |
| 8 | Uzlar, Berendiler | |
| 9 | ARASINAV | |
| 10 | Karakalpaklar, Kumanlar | |
| 11 | Kuman – Kıpçakların Kiev Ruslarıyla mücadeleleri, Kumanların kültür ve medeniyeti, yaşayış tarzları, maddi kültürleri | |
| 12 | Bulgarlar, siyasi ve kültürel etkileri | |
| 13 | Moğolların Deşt-i Kıpçak Seferi | |
| 14 | Nogaylar |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | 1- Öztürk, Yücel, Osmanlı Hakimiyetinde Kefe 1475 – 1600, Ankara 2000; 2- Kurat , Akdes Nimet, Rusya Tarihi , Ankara 1987; 3- Kurat, Akdes Nimet, Kazan Hanlığı, AÜDTCFD XII / 3 – 4 (Eylül – Aralık 1954)’den Ayrı Basım, Ankara 1959; 4- Kurat, Akdes Nimet, Türkiye ve İdil Boyu, Ankara 1956. 5- Öztürk Yücel, “Kırım Hanlığı”, Yeni Türkiye Dergisi, Türkler , C.8, (Editörler: Hasan Celâl Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Ankara 2002, s. 480 – 513. 6- İnalcık, Halil, “Han ve Kabile Aristokrasisi: I. Sahib Giray Döneminde Kırım Hanlığı”, İngilizce’den çeviri, Emel (Özel) , Sayı: 135, (Mart – Nisan 1983), s. 51 – 73. 7- Alpargu, Mehmet, Nogaylar, İstanbul 2007. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Genel kültür ve tarihe yardımcı bilimlerle ilgili, en güncel bilgileri içeren ders kitaplarını, uygulama araç - gereçlerini ve bilimsel kaynaklarla desteklenen üst düzey bilgi ve becerileri kullanma kabiliyetine sahiptir ve bu bilgi ve becerileri mesleğinde ve araştırmalarında kullanır. | ||||||
| 2 | Tarih disiplini ile ilgili kavramları, fikirleri ve verileri, sosyal bilimler araştırma metotlarıyla inceler ve değerlendirir, gün yüzüne çıkmamış (henüz araştırılmamış) konuları tanılar, analiz eder ve tartışır, bunlarla ilgili bilimsel bulgular ve kanıtlara dayalı öneriler geliştirir. | ||||||
| 3 | Tarih disiplini ile ilgili konularda uzman ya da bilgisi olmayan dinleyicileri bilgilendirir, onlara elde ettiği bulgularla ilgili düşüncelerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü olarak ifade eder. | ||||||
| 4 | Tarih metodolojisini kullanarak, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yorumlama ve sentez yapma becerilerine sahiptir ve alanıyla ilgili çalışmaları bağımsız veya ortak çalışma olarak yürütür. | ||||||
| 5 | Tarihi bilgi ve bulgu eksiklikleri nedeni ile henüz aydınlatılmamış konularda sorumluluk alır ve çözüm üretmeye çalışır. | ||||||
| 6 | Sahasında çalışan kişilerin ilgi, istek ve ihtiyaçlarını bilir, içinde bulunduğu çevrenin sosyo-kültürel ve ekonomik özelliklerini tanır; bu özelliklere uygun öğretme ve öğrenme süreçlerini planlar, uygular ve yönetir. Öğrencilerin öğrenme sürecine etkin katılımını sağlar. | ||||||
| 7 | Tarih alanında yapılmış güncel araştırmaları takip ederek yeterli düzeyde anlayabilir ve meslektaşları ile iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmayı amaç edinir. | ||||||
| 8 | Tarih alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ve donanımı bilgisine sahiptir; bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır. | ||||||
| 9 | Tarih alanı ile ilgili yaptığı tüm çalışmalarda veri kaynağı olan bilgilerin toplanması tasarlanması, arşivlenmesi, analiz edilmesi, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetir. | ||||||
| 10 | Tarih alanında kendisini devamlı geliştirmek için gayret gösterir. Yeni bilgi ve fikirlere erişme ve yaşamboyu öğrenme bilincini kazanır. | ||||||
| 11 | Tarih alanındaki sosyal bilimler ile ilgili becerileri, alan dışı derslerden elde ettiği kazanımları disiplinler arası çalışmalarda uygular. | ||||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Türk milletinin maddi kültürü ile hayat nizamının etkilendiği fiziki çevrenin temel niteliklerini tanımlar | |||||||||||
| 2 | Maddi kültür ile manevi kültür arasındaki temel ilişkiyi ayrıştırır. Türklerin kültür coğrafyasının temel niteliklerini kavrar | |||||||||||
| 3 | Karadeniz’in coğrafi açıdan Türk kültürüne ne gibi etkilerinin olduğunu, bu konuda bilinenlerle tarihi bilgilerin ne oranda bağdaştığını sorgular | |||||||||||
| 4 | Karadeniz’e göç eden Türk kavimlerinin bu büyük göçlerinde hangi faktörlerin etkili olduğunu belirler, bunlar içinde demografik ve iklim şartlarındaki değişimin ağırlık taşıdığını vurgular. | |||||||||||
| 5 | Karadeniz’e yerleşen Türk kavimlerinin Ruslarla olan ilişkilerinin hangi faktörlerden etkilendiğini, bu faktörlerin Türklerin Ruslar içinde asimile olmasında ne oranda rol oynadığını sorgular |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 60 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 20 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 60 |
| 1. Final | 40 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 5 | 5 |
| Kısa Sınav | 2 | 10 | 20 |
| Ödev | 1 | 10 | 10 |
| Final | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü | 135 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,4 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||