| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Fen Eğitimin Sosyo-Kültürel Temelleri | ILF 629 | 0 | 3 + 0 | 3 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Doktora |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. ŞENOL BEŞOLUK |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Genel eğitim dizgesi için geçerli olan öğrenme sürecinde sosyo-kültürel temeller fen eğitimi için de kaçınılmaz olarak geçerlidir. Fen eğitiminin “evrensellik” iddiası çerçevesinde her toplumda aynı bilgilerin aktarımı/edinimini öngören yerleşik inancına ve teorisine karşın, pratikte bunun böyle olmadığını ortaya koyan durumların varlığı fark edilmiştir. Çünkü gündemde olan ve genel kabul gören yapılandırmacılığa göre her şeyden önce öğrenme bireysel algı ve bu algıyı belirleyen pek çok değişkenin (toplumsal alışkanlıklar, inançlar, beklentiler, yönelimler, ilgiler vs.) sonucunda gerçekleşmektedir. Bu durumda bireylerin epistemik inançları kadar karşılaştıkları bilginin kendi kültürü ve sosyal yapısı ile olan ilişkisi de önem kazanmaktadır. Bu durumda, bireylerin sahip oldukları anlayış-birikim-değer ve beklentilerinin oluşturduğu epistemik inançlar ile kazandırılmaya çalışılan bilginin kültürel mahiyeti, incelenmeye değer iki değişken olarak ön plana çıkmaktadır. Söz konusu değişkenlerin bireylerin fen bilimlerine yönelik tutumlarını ve olayısı ile fen öğrenmeye eğilimlerini etkileyeceği açıktır. Fen eğitimi ile ilgili olan uygulayıcıların ve araştırmacıların konu ile ilgili farkındalığının artırılması önemlidir. Bu nedenle içeriği aşağıda yer alan söz konusu dersin doktora düzeyinde verilmesi önerilmektedir. |
| Dersin İçeriği | Bilim nedir? Modern bilimin ortaya çıkışı. Pozitivizm ve öngörüleri. Pozitivizmin Türkiye’deki algılanışı, olumlu ve olumsuz doğurguları. Öğrenmeyi etkileyen sosyo-kültürel temeller. Tarihi temellerin bireyde bilim düşüncenin kazanılması üzerine etkileri. Kültürel temellerin bireyde bilim düşüncenin kazanılmasına etkileri. Gündelik yaşama (gündelik yaşam pratikleri ve alışkanlıklar) ilişkin temeller nelerdir? İnancın bilimsel düşüncenin kazanılmasına etkileri. Toplumsal yapı (etnik ve dini), kurumlar bireyde bilim düşüncenin kazanılmasını nasıl etkiler? Öğrenci açısından örnek bir çalışma planlaması, verilerinin değerlendirilmesi ve çalışmanın sunulması. |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Sosyo- kültürel yapının bilimsel gelişmelere etkisini açıklayabilmek | Anlatım, Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, | |
| 2 | Toplumların bilimsel gelişmişlikleri ile yaşadıkları tarihsel süreçleri ilişkilendirmek | Soru-Cevap, | |
| 3 | Modern bilimin ortaya çıkışını etkileyen olayları tüm yönleri ile tartışabilmek | Soru-Cevap, Anlatım, | |
| 4 | Bireylerin fen bilimlerine yönelik tutumlarını ve dolayısı ile fen öğrenmeye eğilimlerini etkileyen faktörleri tanımlayabilmek ve tatışabilmek | Beyin Fırtınası, Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 5 | Toplumsal yapı (etnik ve dini) ve kurumların bireyde bilim düşüncenin kazanılmasını nasıl etkilediğini açıklayabilmek ve yorumlayabilmek | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 6 | Farklı toplumların sosyo-kültürel yapılarını ve bilimsel gelişmişliklerini karşılaştırabilmek | Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Anlatım, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Bilim nedir? Modern bilim nasıl ortaya çıktı? | |
| 2 | Pozitivizm nedir? Öngörüleri nelerdir? | |
| 3 | Pozitivizm Türkiye’de nasıl algılanmıştır? Ne gibi olumlu ve olumsuz doğurguları olmuştur? | |
| 4 | Öğrenmeyi etkileyen sosyo-kültürel temeller nelerdir? | |
| 5 | Tarihi temeller bireyde bilim düşüncenin kazanılmasını nasıl etkiler? | |
| 6 | Kültürel temeller bireyde bilimsel düşüncenin kazanılmasını nasıl etkiler? | |
| 7 | Gündelik yaşama (gündelik yaşam pratikleri ve alışkanlıklar) ilişkin temeller nelerdir? | |
| 8 | İnanç bilimsel düşüncenin kazanılmasını nasıl etkiler? | |
| 9 | Toplumsal yapı (etnik ve dini), kurumlar bireyde bilim düşüncenin kazanılmasını nasıl etkiler? | |
| 10 | Öğrenci açısından örnek bir çalışma planlaması | |
| 11 | Öğrenci açısından örnek bir çalışmanın yapılması | |
| 12 | Öğrenci açısından örnek bir çalışmanın verilerinin değerlendirilmesi | |
| 13 | Öğrenci açısından örnek bir çalışmanın sunulması | |
| 14 | Genel değerlendirme |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Türkçe 1. Hüseyin G. Topdemir ve Yavuz Unat (2008). Bilim Tarihi, Pegem Akademi, Ankara. 2. Fuat Sezgin (2008). İslam’da Bilim ve Teknik, İBB Kültür A.Ş. Yayınları, İstanbul. 3. Gulbankian Komisyonu (1997). Sosyal Bilimleri Açın, Metis Yayınları, İstanbul. 4. Christopher Simpson (ed.) (2000). Üniversiteler Amerikan İmparatorluğu, (Çev. Musa Ceylan), Kızılelma Yayınları, İstanbul. 5. Madan Sarup (2004). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, (Çev. Abdülbaki Güçlü), Bilim Sanat yayınları, Ankara. 6. Cemal Güzel (der.) (1999). Çoğulculuğun Kuramcısı: Lakatos, Bilim ve Sanat Yayınevi, Ankara. 7. Erol Özbilgen (1994). Pozitivizmin Kıskacında Türkiye, Alternatif Üniversite, İstanbul. 8. Doğan Özlem (1998). Bilim, Tarih ve Yorum, İnkılap Yayınevi, İstanbul. 9. Cemal Güzel (der.) (1996). Bir Bilgi Anarşisti: Feyerabend, Bilim ve Sanat Yayınevi, Ankara. 10. Toplum ve Bilim-Defter Dergileri (1998). Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek, Metis, İstanbul. 11. Sezgin Kızılçelik (2004). Sosyal Bilimleri Yeniden Yapılandırmak, Anı yayınları, Ankara. 12. Fritjof Capra (1996). Yeni Bir Düşünce, (Çev. Mustafa Armağan), İz yayınları, İstanbul. 13. Ilya Prigogine & Isabelle Stengers (1998). Kaostan Düzene, (Çev. Senai Demirci), İz yayınları, İstanbul. 14. H. Emre Bağce (2006). Frankfurt Okulu, Doğu Batı yayınları, Ankara. 15. Nicolas Journet (2009). Evrenselden Özele Kültür, (Çev. Yümni Sezen), İz Yayıncılık, İstanbul. 16. Martin Slattery, Sosyolojide Temel Fikirler, (Çev. Ümit Tatlıcan-Gülhan Demiriz), Sentez Yayınları, İstanbul. 17. Ergün Yıldırım (2005). Hayali Modernlik, İz Yayınları, İstanbul. 18. Immanuel Wallerstein (2005). Yeni Bir Sosyal Bilim İçin, (Çev. Ender Abadoğlu), Aram yayıncılık, İstanbul. 19. Quentin Skinner (1997). Çağdaş Temel Kuramlar (Çev. Ahmet Demirhan), Vadi yayınları, Ankara. 20. Thomas Kuhn (1982). Bilimsel Devrimlerin Yapısı, (Çev. Nülüfer Kuyaş), Alan Yayınları, İstanbul.İngilizce 1. Robert K. Merton (1979). The sociology of science: theoretical and empirical investigations. University of Chicago Press. 2. R. Whitley (1977). The sociology of scientific work and the history of scientific developments. In Blume S.S (Ed.), Perspectives in the Sociology of Science. New York; Wiley. 3. Norman G. Lederman and Molly O´Malley (1990). Students´ perceptions of tentativeness in science: Development, use, and sources of change. Science Education, 74 (2), 225–239. 4. P. Reıs and C. Galvao (2004 ). Socio-scientific controversies and students’ conceptions about scientists. International Journal of Science Education, 26(13), 1621–1633. 5. Reg Fleming (1986). Adolescent reasoning in socio-scientific issues, part I: Social cognition. Journal of Research in Science Teaching, 23(8), 677–687. 6. Reg Fleming (1986). Adolescent reasoning in socio-scientific issues part II: Nonsocial cognition. Journal of Research in Science Teaching, 23(8), 689–698. 7. Ratcliffe, Mary and Grace, Marcus (2003). Science education for citizenship, Maidenhead, UK, Open University Press. 8. Troy D. Sadler (2004). Informal Reasoning Regarding Socioscientific Issues: A Critical Review of Research. Journal of Research in Science Teaching, 41 (5), 513–536. 9. Glen S. Aikenhead, Reg W. Fleming and Alan G. Ryan (1987).High-school graduates´ beliefs about science-technology-society. I. methods and issues in monitoring student views. Science Education. 71 (2), 145–161. 10. Reg W. Fleming (1987). High-school graduates´ beliefs about science-technology-society. II. the interaction among science, technology and society. Science Education 71(2), 163–186. 11. Robert K. Merton (1957). Priorities in Scientific Discovery: A Chapter in the Sociology of Science. American Sociological Review 22(6),635-659 . 12. Katarına Prpi (2007). Changes of scientific knowledge production and research productivity in a transitional society. Scientometrics, Vol. 72, No. 3 487–511. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Eğitim alanında yaptığı bilimsel çalışmalar aracılığıyla ulusal ve uluslararası alan yazına katkı sağlayacak nitelikte, bilimsel, etik ve yasal ilkeler temelinde özgün bilgiler üreterek bu üretimi eğitim/öğrenme öğretme sürecine taşır ve yaygınlaştırır. | X | |||||
| 2 | Doktora yeterliliklerine dayalı olarak fen eğitimi ve disiplinlerarası alandaki etkileşimi kavrayarak temel kavram, teori ve yaklaşımları derinlemesine öğrenir, bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirir ve derinleştirir | X | |||||
| 3 | Fen eğitimi alanında literatür araştırması yapma, var olan problemleri tespit etme ve araştırma yöntemleri kullanarak bunlara çözümler üretmenin yollarını bilir ve bu doğrultuda nitelikli araştırmalar önerir. | X | |||||
| 4 | Eleştirel bir bakış açısı ile tespit ettiği alanın ihtiyaçlarına yönelik yeni yöntem ve yaklaşımları kullanarak disiplinlerarası araştırmalar planlama, yürütme ve bunları yorumlayarak bilimsel sonuçlar ortaya koyma süreçlerinde sorumluluk alır. | X | |||||
| 5 | Fen eğitimi alanında gerçekleştirdiği veri toplama, uygulama ve yorumlama süreçlerinden geçirdiği araştırmalarını alanının gerektirdiği sözlü ve yazılı bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanarak alan içi ve alan dışı gruplara aktarır, bu süreçte gerektiğinde en az bir yabancı dil ile iletişimini sürdürür. | X | |||||
| 6 | Fen eğitimi alanında gerçekleştirdiği araştırmaların veri toplama, uygulama ve sonuçlandırma süreçlerinde toplumsal, etik ve kültürel değerleri gözetir, sahip olduğu eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerini disiplinlerarası çalışmalarda kullanır ve kazandığı bilgi ve beceriler ile alanın eğitim politikalarına yön verebilecek yetkinliğe sahip olur. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Sosyo- kültürel yapının bilimsel gelişmelere etkisini açıklayabilmek | 5 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 |
| 2 | Toplumların bilimsel gelişmişlikleri ile yaşadıkları tarihsel süreçleri ilişkilendirmek | 4 | 4 | 3 | 4 | 4 | 4 |
| 3 | Modern bilimin ortaya çıkışını etkileyen olayları tüm yönleri ile tartışabilmek | 5 | 5 | 4 | 4 | 2 | 2 |
| 4 | Bireylerin fen bilimlerine yönelik tutumlarını ve dolayısı ile fen öğrenmeye eğilimlerini etkileyen faktörleri tanımlayabilmek ve tatışabilmek | 4 | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 5 | Toplumsal yapı (etnik ve dini) ve kurumların bireyde bilim düşüncenin kazanılmasını nasıl etkilediğini açıklayabilmek ve yorumlayabilmek | 4 | 3 | 3 | 3 | 2 | 4 |
| 6 | Farklı toplumların sosyo-kültürel yapılarını ve bilimsel gelişmişliklerini karşılaştırabilmek | 4 | 3 | 4 | 3 | 3 | 3 |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Performans Görevi (Seminer) | 50 |
| 1. Ara Sınav | 50 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 60 |
| 1. Final | 40 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
| Ödev | 1 | 10 | 10 |
| Performans Görevi (Seminer) | 1 | 20 | 20 |
| Final | 1 | 25 | 25 |
| Toplam İş Yükü | 161 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 6,44 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 | ||