Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Hadis Tarihi ve Usulü ILA 105 1 4 + 0 4 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Koordinatörü Arş.Gör. ADEM KARAASLAN
Dersi Verenler Prof.Dr. ERDİNÇ AHATLI, Arş.Gör.Dr. GÜLSÜM KORKMAZER, Doç.Dr. ŞULE YÜKSEL UYSAL,
Dersin Yardımcıları

Prof. Dr. Erdinç AHATLI, Prof. Dr. Hayati YILMAZ, Doç. Dr. Şule Yüksel UYSAL, Dr. Öğr. Üyesi Zübeyde ÖZBEN DOKAK

Dersin Kategorisi Alanına Uygun Temel Öğretim
Dersin Amacı

Hadis tarihi ve usulünün temel kavramlarını tanıtmak ve hadisleri değerlendirmede metodoloji kazandırmak

Dersin İçeriği

Bu derste başlangıçtan günümüze hadis tarihi ve usulü, temel konuları, eserleri ve kavramlarıyla incelenecektir.

Kalkınma Amaçları
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Hadislerin günümüze kadar geçirdiği aşamaları kavrar. Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
2 Peygamber, Vahiy Sünnet ve Hadis kavramlarını analiz eder. Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
3 Hadis Usûlünün temel kavramlarını tanımlar. Anlatım, Beyin Fırtınası, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
4 Hadis usulünün temel meselelerini analiz eder. Anlatım, Beyin Fırtınası, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
5 Hadis ravilerinin tabakalarını tanır ve cerh ve ta´dil açısından değerlendirir. Anlatım, Boşluk Doldurma Testleri,
6 Yakın dönem hadis çalışmalarını tanır. Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Boşluk Doldurma Testleri,
7 Hadisleri sahihlik-zayıflık açısından değerlendirebilir. Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Hadis tarihi ve usulüne giriş: Kavramlar, Hadisin Önemi, Sünnet vahiy ilişkisi
2 Hadis Tarihinde dönemler: Tespit, Tedvin
3 Tasnif Dönemi
4 Tehzîb Dönemi
5 Yakın dönem hadis çalışmaları, Türkiyede hadis çalışmaları
6 Hadis Tarihinin Bazı Meseleleri
7 Hadisleri inceleme gereği
8 Hadis usulü eserleri
9 Senedin incelenmesi, Sahâbe, Tâbiûn, Etbâu-Tâbiîn
10 Ravide aranan nitelikler (adalet, zabt), Ravinin tadili ve cerhi, Ravide cerh ve tadilin birleşmesi, Ravinin cerh ve tadilinde kullanılan lafızlar, Ravinin âdâbı, Ravinin hadis öğrenme yolları
11 Metnin İncelenmesi: Eldeki bilgilerle karşılaştırma, Dil özellikleri
12 Hadislerin tasnifi, Makbul hadisler, Sahih ve Hasen hadis Merdud hadisler: Zayıf hadis: Mürsel, Munkatı, Mudal, Muallak, Mudelles
13 Merdud hadisler: Muallel, Muzdarib, Maklub, Şâz, Munker, Metruk, Mevzu hadis, tarihçesi, hadis uydurma sebepleri, tanıma yolları
14 Muşterek Hadis çeşitleri: Kudsi, Merfu, Mevkuf, Maktu, Musned, Muttasıl, Muanan , Mudrec, Haber-i Vâhid, Meşhur, Aziz, Ferd, Garîb, Musahhaf, Muharref, Mutâbî, Şâhid, Muhkem, Muhtelif
Kaynaklar
Ders Notu

Abdullah Aydınlı, Hadis Tarihi Ders Notları,
Abdullah Aydınlı, Hadis Tesbit Yöntemi, İstanbul 2009

Anadolu Ü. Yayınları, Hadis Tarihi ve Usulü, Eskişehir 2010

Ders Kaynakları

1. İsmail Lütfi Çakan, Hadis Edebiyatı Tarihi, İstanbul 1985.
2. Ali Yardım, Hadis I-II, İstanbul 2000.
3. Talat Koçyiğit, Hadis Tarihi, Ankara 1988.
4. İsmail L. Çakan, Hadis Usûlü, İstanbul 1998
5. Subhi es-Sâlih, Hadis İlimleri ve Hadis Istılahları (trc. M. Yaşar Kandemir), Ankara 1981.
6. M. Tayyib Okiç, Bazı Hadis Meseleleri Üzerinde Tetkikler, İstanbul 1959.
7. Ahmet Yücel, Hadis Tarihi ve Usulü, İstanbul 2010.

8. Bekir Kuzudişli, Hadis Tarihi, İstanbul, 2023

 

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 İlahiyat alanında temel kavramları kavrar, kavramlar arası ilişkilere hâkimdir. X
2 Bir yabancı dili kullanarak İlahiyat alanında kuramsal ve uygulamalı bilgileri izler ve ilgili alandaki uzman ve uzman olmayan kişi ve kuruluşlarla bu bilgileri paylaşır. (Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyinde). X
3 Edindiği ilahiyat bilgisinin gerekleri doğrultusunda tutum ve davranışlarıyla topluma örnek olacak davranışlar sergiler. Sosyal ve kültürel hakların evrenselliğini destekler, sosyal adalet bilinci kazanır, tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkar. X
4 Klasik ve güncel dini meseleleri saptama, tanımlama, eleştirel bir yaklaşımla değerlendirme, yorumlama, formüle etme ve çözme becerisine sahiptir; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçer ve uygular. X
5 İlahiyat alanındaki bilgi ve beceriler ile alandaki sorunlara yönelik bilimsel yöntemlerle ortaya konulmuş çözüm önerilerini ilgili kişi ve kurumlarla çeşitli iletişim araçları vasıtasıyla paylaşır. X
6 Dini anlayış ve uygulamaların evrensel ve toplumsal boyuttaki (güvenlik, sağlık, iktisat, çevre, vb.) etkileri ve hukuksal sonuçları hakkında farkındalık sahibidir. X
7 Sorumluluğu altındakilerin öğrenme gereksinimlerini belirler, öğrenme süreçlerini yönetir ve kişisel, mesleki alandaki gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlar. X
8 İlahiyat alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitaplarına, uygulama araç-gereçlerine ve bilimsel araştırma yöntem ve tekniklerine dair sahip olduğu kuramsal ve uygulamalı bilgileri eğitim-öğretim, araştırma ve topluma hizmet alanlarında kullanır. X
9 Değişen hayata ve yeniliğe karşı açık tutuma sahiptir; toplumsal, ekonomik, yasal ve siyasal gelişmelerden haberdardır. X
10 Toplumsal alanda karşılaşılan karmaşık dini meseleleri çözmek için bireysel inisiyatif alarak bağımsız çalışır veya ekip üyesi olarak sorumluluk alır. X
11 İlahiyat alt dalları ve diğer bilim alanları ile ilişki kurarak disiplinler arası araştırma -inceleme, yorum ve analiz yapar. X
12 Alanındaki çeşitli sosyal, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılır; yaşam boyu öğrenmeye ve sorgulamaya ilişkin olumlu tutum geliştirir. X
13 İlahiyat alanındaki bilgilerin toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması, sonuçların duyurulması ve kullanılması aşamalarında toplumsal, kültürel, bilimsel ve ahlakî değerleri gözetir. X
14 İlahiyat alanı için uygun araçları seçer, kullanır, geliştirir ve alanın gerektirdiği bilgi ve bilişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
1 Hadislerin günümüze kadar geçirdiği aşamaları kavrar. 5 4 5 1 2 1 1 1 1 2 3 1 2 2
2 Peygamber, Vahiy Sünnet ve Hadis kavramlarını analiz eder. 5 4 4 1 2 1 1 1 1 2 3 1 2 2
3 Hadis Usûlünün temel kavramlarını tanımlar. 4 5 4 2 1 2 2 1 1 3 4 1 3 3
4 Hadis usulünün temel meselelerini analiz eder. 5 4 5 1 2 1 1 1 1 3 4 2 2 2
5 Hadis ravilerinin tabakalarını tanır ve cerh ve ta´dil açısından değerlendirir. 4 5 4 1 2 1 1 1 1 3 4 1 2 2
6 Yakın dönem hadis çalışmalarını tanır. 5 4 5 1 2 1 1 2 2 3 4 2 2 2
7 Hadisleri sahihlik-zayıflık açısından değerlendirebilir. 5 4 5 1 2 1 1 1 1 2 3 1 2 2
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 15 15
Final 1 16 16
Toplam İş Yükü 127
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,08
Dersin AKTS Kredisi 5