| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Tefsir Dibaceleri (Mukaddimeleri) | TFS 502 | 0 | 3 + 0 | 3 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | Yoktur. |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | YUKSEK_LISANS |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. EKREM GÜLŞEN |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Tefsirin önemli kısımlarından olan mukaddimeler, ekseri tefsir ve müellifi hakkında bilgiler içermesi, Tefsir Usûlü’ne dair birtakım bigiler vermesi hasebiyle ilk yazılan tefsirlere gidildikçe daha da önem kazanmaktadır. Tefsir mukaddimeleri, Tefsir Usûlü’nün tarihsel gelişimi açısından ilk kaynaklar arasında yerini almaktadır. |
| Dersin İçeriği | Erken dönemden başlayarak bazı tefsir mukaddimeleri, Tefsir Usûlü açısından değerlendirilmekte, ele alınan tefsir mukaddimesinin müellifi, yaşadığı dönemi ve mukaddimenin ait olduğu tefsirin özelliklerine de değinilmektedir. |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Erken dönem tefsir mukaddimelerinin tefsir usulündeki yerini kavrar. | Beyin Fırtınası, Problem Çözme, | |
| 2 | Mukaddimelerin içerik ve hacim itibariyle birbirinden farklı olduğunu anlar. | Gösterip Yaptırma, | |
| 3 | Bazı mukaddimelerde tefsir ravilerine ait izler olduğunu muşahede eder. | Grupla Çalışma, | |
| 4 | Mukaddimelerde birtakım kavramların aktarıldığını görecekrit. | Tartışma, | |
| 5 | Mukaddimelerde tefsir metodolojisi kavramları zikredildiğini kavrar. | Problem Çözme, Grupla Çalışma, | |
| 6 | Bazı klasik tefsir usulü kaynaklarının aslında bir tefsir mukaddimesi olduğun kavrar. | Problem Çözme, Grupla Çalışma, Anlatım, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Cessâs ve Ahkâmu’l-Kur’ân Mukaddimesi. | |
| 2 | Udfuvî (ö.388/998) ve el-İstiğna Ulûmi’l-Kur’ân Mukaddimesi. | |
| 3 | Mukaddimetân (Kitâbu’l-Mebânî ve Tefsîru İbn Atiyye) Mukaddimeleri. | |
| 4 | Sa’lebî ve el-Keşf ve’l-Beyân an Tefsîri’l-Kur’ân Mukaddimesi. | |
| 5 | Mâverdî ve en-Nuketü ve’l-Uyûn Mukaddimesi. | |
| 6 | Tabresî (ö.548/1153) ve Mecmau’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân Mukaddimesi. | |
| 7 | Kurtubî (ö.671/1272) ve el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân Mukaddimesi. | |
| 8 | Hâzin ve Lubâbu’t-Te’vîl fî Meânî’t-Tenzîl Mukaddimesi. | |
| 9 | Ebu Hayyân (ö. 745/1344) ve el-Bahru’l-Muhît Mukaddimesi. | |
| 10 | İbn Kesîr (ö. 774/1372) ve Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm Mukaddimesi | |
| 11 | Âlûsî (ö.1270/1853) ve Rûhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-Sebı’l-Mesânî Mukaddimesi | |
| 12 | Cemâleddin Kâsımî (ö.1332/1914) ve Mehâsînu’t-Te’vîl Mukaddimesi | |
| 13 | M. Reşid Rıza ve Tefsîru’l-Menâr Mukaddimesi. | |
| 14 | Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili Mukaddimesi |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Ömer Çelik, “Hicrî V-XI. Asırlarda Yazılan Tefsirlerin Mukaddimelerinin “Ulûmu’l-Kur’ân” Açısından Değerlendirilmesi”, Hicrî V-XI. Asırlarda Kur’an İlimleri”, Kur’ân ve Tefsir Arastırmaları-III. İbrahim H. Karslı, “Tarihsel Gelişimleri İtibariyle Tefsir Mukaddimelerine Dair Bir İnceleme”, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 20, s. 225-260. Erzurum, 2003. Salih Gedük, "Belli Başlı Rivâyet ve Dirâyet Tefsirlerinin Mukaddimelerinde Kur’ân İlimleri" Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2005. Ekrem Gülşen, "İbrâhim Mostârî’nin “Envâru’t-Tenzîl” Dîbâcesi Hâşiyesi", Ekev Akademi Dergisi Yıl: 21 Sayı: 71 (Yaz 2017). |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak; Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak; Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak; Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak; Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak; Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak; İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek; Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili en az bir yayın yapmak; Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak; Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 |
|---|---|---|
| 1 | Erken dönem tefsir mukaddimelerinin tefsir usulündeki yerini kavrar. | 5 |
| 2 | Mukaddimelerin içerik ve hacim itibariyle birbirinden farklı olduğunu anlar. | 5 |
| 3 | Bazı mukaddimelerde tefsir ravilerine ait izler olduğunu muşahede eder. | 5 |
| 4 | Mukaddimelerde birtakım kavramların aktarıldığını görecekrit. | 5 |
| 5 | Mukaddimelerde tefsir metodolojisi kavramları zikredildiğini kavrar. | 5 |
| 6 | Bazı klasik tefsir usulü kaynaklarının aslında bir tefsir mukaddimesi olduğun kavrar. | 5 |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 40 |
| 1. Performans Görevi (Uygulama) | 20 |
| 2. Performans Görevi (Uygulama) | 20 |
| 1. Ödev | 20 |
| Toplam | 100 |
| 1. Final | 60 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 20 | 20 |
| Ödev | 1 | 20 | 20 |
| Performans Görevi (Uygulama) | 2 | 15 | 30 |
| Final | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü | 148 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,92 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 | ||