| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Ortadoğu’Da Siyasî-İtikadî İslam Mezhepleri | IMT 616 | 0 | 3 + 0 | 3 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Doktora |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. HABİB KARTALOĞLU |
| Dersi Verenler | Doç.Dr. HABİB KARTALOĞLU, |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Günümüzde Ortadoğu'da yaşayan siyasi-itikâdi mezhepler hakkında bilgi sahibi olmak ve var olan mezheplerin ortaya çıkış süreci, yayıldıkları bölgeler ve günümüzdeki durumlarının tespitini yapmak. |
| Dersin İçeriği | İslam Mezhepleri Tarihininin metodolojisi, İslam tarihindeki ilk siyasi-itikadi ihtilaflar, Ortadoğu´da yaşayan İslam mezhepleri, Mu'tezile, Ehl-i Sünnet ve kolları, Şiî fırkalar: Zeydiyye, İmâmiyye, İsmâiliyye, Dürzîlik, Nusayrîlik, Bahâîlik, İbâdiye ve Vehhâbîlik ekolleri; bunların ortaya çıkış sebepleri, teşekkül süreçleri, temel görüşleri, alt kolları, yayıldıkları bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkıları ve İslam Düşüncesi içindeki yerleri. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Erken Dönem İslam tarihinde vuku bulan tartışmaları bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 2 | Mezhepleşmenin sosyal, siyâsî, dinî, coğrafî alt yapısı ve mezhepleşmede rol oynayan etkenlerini tanır. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 3 | Erken dönem İslam tarihinde ortaya çıkmış siyasi-itikâdi mezhepleri bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 4 | Ortadoğu'da günümüzde varlığını devam ettiren mezhepleri bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 5 | İslam kaynaklı mezheplerin Ortadoğu’daki coğrafi dağılımı ve nüfus yoğunlukları hakkında bilgi sahibi olur. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | İslam Mezhepleri Tarihi Metodolojisi | |
| 2 | Erken dönem İslâm Tarihinin ilk ihtilafları ve mezheplerin doğuşunda etkili olan siyâsî çekişmeler | |
| 3 | Mezhepleşmenin sosyal-siyâsî-dinî-coğrafî alt yapısı ve mezhepleşmede rol oynayan etkenler | |
| 4 | Mu'tezile ve İslam Düşüncesindeki Yeri | |
| 5 | Ehl-i Sünnet (Eş'arîlik - Mâtürîdîlik) | |
| 6 | Şiî düşüncenin teşekkülü, Şîa'nın mezhepleşme süreci ve ilk Şiî fikirler | |
| 7 | Zeydîlik ve Günümüz Yemen Zeydîliği | |
| 8 | İsmâîlîlik ve Günümüzde yayıldığı bölgeler | |
| 9 | İmâmiyye/İsnâaşeriyye Şiîliği ve Günümüzde yayıldığı bölgeler | |
| 10 | Dürzîlik ve Lübnan coğrafyasındaki durumu | |
| 11 | Nusayrîlik ve Suriye bölgesindeki durumu | |
| 12 | İbâziyye ve Uman İbâzîleri | |
| 13 | Vehhâbîlik ve Suudi Arabistan | |
| 14 | İslam Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Nüfus |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Bağdâdî, Abdulkâhir. (2003/1424), el-Fark beyne’l-fırak, Beyrut: Dârü’l-Ma‘rife. Bağdadî, Abdülkâhir. (1991) Mezhepler Arasındaki Farklar, çev. Ethem Ruhi Fığlalı, İstanbul. Bağlıoğlu, Ahmet (2004). İnanç Esasları Açısından Dürzilik, Ankara 2004. Bedevî, Abdurrahman (1973), Mezâhibü’l-İslâmiyyîn, Beyrut. Büyükkara, Mehmet Ali (2004), İhvan’dan Cüheyman’a Suudi Arabistan ve Vehhabilik, İstanbul. Daftary, Farhad (2005) Ismailis in Medival MuslimSocieties, London: The Institute od Ismaili Studies. Daftary, Farhad. (2004), Ismaili Literature, A Bibliography of Sources and Studies, London, I. B. Tauris, Daftary, Farhad. (2007), The Ismailis, Their History and Doctrines. Cambridge: Cambridge University Press. Şahin, Hanifi, (2010), İlhanlılar döneminde Şiilik İstanbul : Ötüken. Eşârî, Ebü’l-Hasan (1980). Makalâtül-İslâmiyyîn ve İhtilafül-Musallîn, thk.Helmut Ritter, Weisbaden. Fığlalı, E. Ruhi (1993). Babilik ve Bahailik, Ankara. Fığlalı, E. Ruhi (1984), İmâmiyye Şîası, İstanbul. Friedman, Yalon, (2010). The Nusayri-?Alawis: An Introduction to the Religion, History and Identity of the Leading Minority in Syria, Leiden, Brill. Kummî – Nevbahtî. (2004), Şiî Fırkalar. çev. Hasan Onat vd. Ankara: Ankara Okulu Yayınları. Momen, Mojan, (1985), An Introduction to Shii Islam, Yale Universty Press. Onat, Hasan. (1993) Emeviler Devri Şii Hareketleri ve Günümüz Şiiliği, Ankara. Özler Mevlüt (1996), İslam Düşüncesinde 73 Fırka Kavramı, İstanbul: Nûn Yayıncılık. Schmidtke Sabine (2016), The Oxford Handbook of Islamic Theology, Oxford University Press. Şehristânî, Muhammed b. Abdülkerim eş-Şehristânî, (2001), el-Milel ve’n-nihal, Beyrut: Dârü’l-Ma‘rife. Useymîn, Abdullah es-Sâlih. (1992), eş-Şeyh Muhammed b. Abdilvehhâb: hayâtühû ve fikrüh, Riyad.
|
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak; Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak; Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak; Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak; Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak; Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak; İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek; Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili en az bir yayın yapmak; Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak; Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak | ||||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 |
|---|---|---|
| 1 | Erken Dönem İslam tarihinde vuku bulan tartışmaları bilir. | |
| 2 | Mezhepleşmenin sosyal, siyâsî, dinî, coğrafî alt yapısı ve mezhepleşmede rol oynayan etkenlerini tanır. | |
| 3 | Erken dönem İslam tarihinde ortaya çıkmış siyasi-itikâdi mezhepleri bilir. | |
| 4 | Ortadoğu'da günümüzde varlığını devam ettiren mezhepleri bilir. | |
| 5 | İslam kaynaklı mezheplerin Ortadoğu’daki coğrafi dağılımı ve nüfus yoğunlukları hakkında bilgi sahibi olur. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ödev | 10 |
| 1. Performans Görevi (Seminer) | 30 |
| 1. Ara Sınav | 60 |
| Toplam | 100 |
| 1. Final | 60 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 15 | 15 |
| Ödev | 1 | 15 | 15 |
| Final | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü | 146 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,84 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 | ||