| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| İslam Düşüncesinde Şiilik | KLM 607 | 0 | 3 + 0 | 3 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | Yok |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Doktora |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi MUHAMMED MÜCAHİD DÜNDAR |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | İslam tarihindeki temel düşünce ekollerinden biri olan Şiilik hakkında öğrencilere ayrıntılı bir şekilde bilgi vermek, tarihi süreçte ortaya çıkan önemli grupları tanımak; bunların temel inanç, görüş ve metotları hakkında bilgi sahibi olmak ve kendi özgün kaynaklarından hareketle bilgi edinmek. |
| Dersin İçeriği | İslam düşünce tarihinde ortaya çıkan temel dini-siyasi fırkalardan biri olan Şiilik ve doğuşunu hazırlayan sebepler; Şii fırkalar ve temel görüşleri; Zeydilik, İsmailiyye ve İmamiyye fırkaları, Şiada akıl-nakil ilişkisi; Ahbarilik ve Usulilik. Bunların temel prensipleri, İslam tarihindeki etkinlikleri, İslam düşüncesine katkıları, temel kaynakları ve metotları. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Şia ve teşeyyu terimlerini tanımlar | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 2 | Şianın mezhepleşme sürecini açıklar, | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 3 | Şianın önemli şahsiyetlerini ve görüşlerini açıklar, | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 4 | Şianın temel kaynaklarını ve özelliklerini tanımlar, | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 5 | Temel Şii fırkalarını listeler, | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 6 | Ahbarilik ve Usulilik gruplarının görüşlerini değerlendirir, | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 7 | Şiiliğin Usuluddin ve furuuddin uygulamalarını açıklar, | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Giriş, dersin amacı, metodu ve genel bir çerçevesi. | |
| 2 | Şianın teşekkül süreci ve tarihi; kaynağıyla alakalı görüşler. | |
| 3 | Erken dönem Şii alimler; Hişam b. Hakem, Ebu Cafer el-Ahvel, Cevalikî, | |
| 4 | Şii fırkalar; Zeydiyye, İsmailiyye ve İmamiyye | |
| 5 | Zeydiyye, teşekkülü ve tarihi süreci, | |
| 6 | Zeydiyyenin temel inançları, kaynakları ve Zeydî alimler, | |
| 7 | İsmailiyye, Batıniyye, Karmatilik ve Fatimiler, | |
| 8 | İsmailiyyenin temel inançları, kaynakları ve alimleri, | |
| 9 | İmamiyye fırkası, teşekkülü ve tarihi süreci-I | |
| 10 | İmamiyye fırkası, teşekkülü ve tarihi süreci-II | |
| 11 | İmamiyyenin temel görüşleri, kaynakları ve alimleri, | |
| 12 | İmamet doktrini, | |
| 13 | Ahbariyye, Usuliyye ve etkileri, | |
| 14 | Şia-Mutezile etkileşimi, |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | Yukarıda belirtilen kitap bölümleri ve makaleler |
| Ders Kaynakları | Eşarî, Makâlatül-Islâmiyyîn vehtilâfil-Musallîn, ed. Helmut Ritter, Weisbaden 1980. W.Montgomery Watt, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, (çev. E.R.Fığlalı), Ankara 1981. Wilferd Madelung, Religious Schools and Sects in Medeiaeval Islam, London 1985. Şehristani,el-Milel ven-nihal, ed. Abdulamir Ali Mahna-Ali Hasan Faur, Beyrut 1993. Hasan Onat, Emeviler Devri Şiî Hareketleri ve Günümüz Şiiliği, Ankara 1993. Osman Aydınlı, İslam Düşüncesinde Aklileşme Süreci, Ankara 2001. Kummi/Nevbahti, Şiî Fırkalar [ Kitâbul-Makâlât vel-Fırak/Fırakiş-şia], tr. Hasan OnatSabri Hizmetli-Sönmez Kutlu-Ramazan Şimşek, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2004. Bulut, H.İbrahim, Şeyh Müfîd ve Şia´da Usûlî Farklılaşma Süreci, İzmir, 2005. Bulut, H.İbrahim, İlk Dönem İmâmiyye Kaynaklarında Gaybet Anlayışı, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, VIII/ 2, 2004, s. 49-68. Bulut, H.İbrahim, Şeyh Müfid ve İmamiyye Ekolünde Gaybet İnancının Aklîleşmesi, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, IX /I, 2005, s. 175- 202. Bulut, H.İbrahim-Gül, Özkan, İmamiyye Şiasında İlmul-İmam İnancı, Marife Bilimsel Birikim, yıl 5, sayı 1, Bahar 2005, s. 75-92. Bulut, H.İbrahim, Şii fırkalarda Gaybet ve Ricat İnancı, İslamiyat Dergisi, 8(2004), s. 139-156. Kohlberg, E., İsnaaşeriye Teriminin İlk Kullanışları, (çev. H.İbrahim Bulut), Kelam Araştırmaları Dergisi, yıl 2, sayı 1 (2004), s. 95-108. Kohlberg, E., İmamiyye Şiası Geleneğinde Rafizi Terimi, (çev. H.İbrahim Bulut), Kelam Araştırmaları Dergisi, 2/2 (2004), s.117-124. Watt, W. M., Erken Dönem İmamet Doktrinine Dair Mülahazalar, (çev. H.İbrahim Bulut), Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, cilt. 5, sayı. 1, Ocak-Mart 2005, s. 295-304. Aka, İsmail, X. Yüzyıldan XX. Yüzyıla Kadar Şiîlik, Tarihte ve Günümüzde Şiîlik Sempozyumu, İstanbul 1993. Akhtar, Waheed, Early Shiite Imâmiyyah Thinkers, New Delhi 1988. Bozan, Metin, İmâmiyyenin İmâmet Nazariyesinin Teşekkül Süreci, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2004. Caferî, Muhammed Rıza, el-Kelam indel-İmâmîyye; neşetuhu ve tatavvuruhu ve mevkiuş-Şeyh el-Müfîd minhu, (Silsiletü müellefâtiş-Şeyh el-Müfîd içinde), ss. 150-304, Beyrut 1414/1993. Demir, Ahmet İshak, İmamiyye Şiasında Dini Otorite, Dinbilimleri Akademik Araştırma Der., III (2003), sayı 3, s. 109-25. Fığlalı, İmâmiyye Şiası, İstanbul 1984. Hussain, Jassim M., The Occultation of the Twelfth Imam, Cambridge 1982. Kummî, Sad b. Abdullah, el-Makâlât vel-fırak, (nşr.M.Cevad Meşkûr), Tahran 1963. Madelung Wilferd, Imamism and Mutazilite Theology, Le Shiisme İmâmite, Paris 1970, s. 13-30. Moojan Momen, An Introduction to Shii Islam, New Haven, London 1985. Şeyh Müfîd, al-Irshâd; the book of guidance the livesof the Imams, (trcilt: I.K.A.Howard), İntişârât-ı Ensâriyân, Kum trs. Şeyh Müfîd, el-Akl fî usûlid-dîn, Beyrut 1412/ 1992. Şeyh Müfîd, Tashîhu İtikâdâtil-İmâmiyye, (nşr. Hüseyin Dergâhî), (Silsiletü müellefâtiş-Şeyh el-Müfîd içinde), cilt: V, Beyrut 1993/1414. Nevbahtî, Hasan b. Mûsâ, Kitâbü Fırakuş-Şia, (nşr. M. Sâdık Al-i Bahrululûm), Necef 1355/ 1936. Uyar, Mazlum, Gaybet Sonrası Şiî Kelamın Teşekkülü ve Mûtezile, İslâmiyat II (1999), sayı 3, s.153. Uyar, Mazlum, Ahbarîlik İmamiyye Şiasında Düşünce Ekolleri, İstanbul 2000. Uyar, Mazlum, Şiî Ulemânın Otoritesinin Temelleri, İstanbul 2004. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak; Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak; Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak; Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak; Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak; Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak; İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek; Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili en az bir yayın yapmak; Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak; Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 |
|---|---|---|
| 1 | Şia ve teşeyyu terimlerini tanımlar | |
| 2 | Şianın mezhepleşme sürecini açıklar, | |
| 3 | Şianın önemli şahsiyetlerini ve görüşlerini açıklar, | |
| 4 | Şianın temel kaynaklarını ve özelliklerini tanımlar, | |
| 5 | Temel Şii fırkalarını listeler, | |
| 6 | Ahbarilik ve Usulilik gruplarının görüşlerini değerlendirir, | |
| 7 | Şiiliğin Usuluddin ve furuuddin uygulamalarını açıklar, |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 50 |
| 1. Performans Görevi (Seminer) | 30 |
| 1. Ödev | 20 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
| Kısa Sınav | 2 | 10 | 20 |
| Performans Görevi (Atölye) | 1 | 10 | 10 |
| Final | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 146 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,84 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 | ||