Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Refrakterler ve Uygulamaları MTM 529 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. UĞUR ŞEN
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Prof.Dr. ŞENOL YILMAZ

Dersin Kategorisi Alanına Uygun Temel Öğretim
Dersin Amacı

Metalurji ve Malzeme Müh. Bölümünde lisans seviyesinde okutulan Seramik derslerinde refrakter malzemelerle ilgili kısaca genel bilgiler verilmekte, üretim ve özellikleri hakkında detaylı bilgi verilememektedir. Özellikle metalurjik fırınların vazgeçilmez ve önemli bir yapı elemanı olan refrakter malzemelerle ilgili detaylı bilgilerin verileceği bu dersin yüksek lisans programındaki öğrencilere faydalı olacağı düşünülmektedir.

Dersin İçeriği

Giriş ve Tanımlar, Refrakter Gelişiminin Tarihçesi, Refrakter Malzemelerden beklenen özllikler, Sınıflandırması, Asidik ve Bazik Refrakterler, Refrakter Hammaddeler, Refrakter Malzemelerin Üretim Teknikleri, Alümina Refrakterler, Silika Refrakterler, Dökülebilir (Monolitik) Refrakterler, İzolasyon Refrakterleri, Refrakterlerin Metalurjik Tesislerde Kullanım Yerleri, Diğer Endüstriyel Tesislerde Refrakterlerin Kullanımı, Fiberler, Kaplamalar ve Fused (Ergitilmiş) Refrakterler, Refrakterlerin Özellikleri ve Test Metotları, Refrakterlerin fiziksel özellikleri; Görünür Gözeneklilik (AP), Toplam Gözeneklilik ve Bulk Yoğunluk (BD), Özgül Ağırlık, Pişme Küçülmesi, Geçirgenlik, Mekanik Özellikler, Soğuk Kırma Mukavemeti, Soğuk Kopma Modülü, Termal Özellikler, Termal Genleşme, Isıl İletkenlik, Termomekanik Özellikler, Sıcak Kopma Modülü, Sürünme, Aşınma Özellikleri, Korozyon Özellikleri, Termal Özellikler, Termal Genleşme, Isıl İletkenlik, Termomekanik Özellikler, Sıcak Kopma Modülü, Sürünme, Aşınma Özellikleri, Korozyon Özellikleri, Karbon Monoksitin (CO) Parçalanması, Cüruf veya Cam Korozyonu, Mikroyapının Değerlendirilmesine İlişkin Teknikler, Refrakterlik veya Pirometrik Koni Eşdeğerliği, Yük Altında Refrakterlik, Termal Şok Direnci, Yeniden Isıtmada Kalıcı Doğrusal Değişim, Refrakterlerin fiziksel ve Bulk Özelliklerinin İncelenme Test ve Teknikleri,  

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Refrakterlerin tanımını ve sınıflandırılmasını kavramak Anlatım,
2 Refrakterlerin kullanım alanlarını kavramak Anlatım,
3 Kullanım yerine ve uygumla alanına göre refrakterleden beklenen özellikleri kavramak Anlatım,
4 fırın uygulamalarında refrakter şekli ve türünün seçilmesinde ve dizaynında yapılması gerekenleri kavramak Anlatım,
5 Refrakterlere uygulanan testleri kavramak ve test sonuçlarını yorumlamak Anlatım,
6 refrakterlerin servis şartlarında karşılaştığı problemleri (korozyon, erozyon v.b) ve bu problemlerin sebeplerini kavramak Anlatım,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Giriş ve Tanımlar 1. Hafta Sunusu
2 Refrakter Malzemelere Olan İhtiyaç 2. Hafta Sunusu
3 Sınıflandırma ve kullanım yerleri 3. Hafta Sunusu
4 Refrakter Hammaddeler 4. Hafta Sunusu
5 Refrakter Malzemelerin Üretim Teknikleri 5. Hafta Sunusu
6 Bazik Refrakterler, Alumina ve Silika Refrakterler 6. Hafta Sunusu
7 Dökülebilir (Monolitik) Refrakterler, İzolasyon Refrakterleri 7. Hafta Sunusu
8 Fused (Ergitilmiş) Refrakterler 8. Hafta Sunusu
9 Refrakterlerin Özellikleri, Test Metotları 9. Hafta Sunusu
10 Refrakterlerin fiziksel özellikleri; Görünür Gözeneklilik (AP), Toplam Gözeneklilik 10. Hafta Sunusu
11 Bulk Yoğunluk (BD), Özgül Ağırlık, Pişme Küçülmesi, Geçirgenlik 11. Hafta Sunusu
12 Mekanik Özellikler, Soğuk Kırma Mukavemeti, Soğuk Kopma Modülü, Aşınma Özellikleri, Korozyon Özellikleri, 12. Hafta Sunusu
13 Termal Özellikler, Termal Genleşme, Isıl İletkenlik, Termomekanik Özellikler, Sıcak Kopma Modülü, Sürünme, 13. Hafta Sunusu
14 Karbon Monoksitin (CO) Parçalanması, Cüruf veya Cam Korozyonu, Mikroyapının Değerlendirilmesine İlişkin Teknikler, Refrakterlik veya Pirom 14. Hafta Sunusu
Kaynaklar
Ders Notu

Prof.Dr. Uğur ŞEN, Refrakter malzemeler Ders Notları, 2022

Ders Kaynakları

1. F.H. NORTON, " Refractories ", McGrawHill, 1970
2. J.H.CHESTERS, "Refractories, production and properties", London 1974
3. RITWICK SARKAR, "Refractory Technology", CRC PRESS, Taylor &FRANCIS  GROUP, London 2024
4. J.D. GILCHRIST, "Fuels, Furnaces and Refractories",Pergamon Press, 1977
5. JAMES P. BENNET, JEFFERY D. SMITH, "Fundamentals of Refractory Technology" AMERICAN CERAMIC SOCIETY,, 2001

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Yaşadığı toplumun bilgi toplumu olmasına katkıda bulunmak, toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunlara çözüm sunmak amaçlarıyla alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri ulusal ve uluslararası bilimsel ortamlarda (toplantılarda) tanıtır. X
2 Alanında bilimsel araştırma yaparak bilgiye genişlemesine ve derinlemesine ulaşır, alanında güncel teknik ve yöntemler ile bunların kısıtları hakkında kapsamlı bilgiye sahip olup ve elde ettiği bilgiyi değerlendirir, yorumlar ve uygular. X
3 Alanı ile ilgili problemleri tanımlar ve formüle eder, yeni ve/veya özgün fikir ve yöntemler geliştirir; karmaşık sistem veya süreçleri tasarlar ve tasarımlarında yenilikçi/alternatif çözümler ile gelişmekte olan yenilikçi yöntemleri kullanır. X
4 Kuramsal, deneysel ve modelleme esaslı araştırmaları tasarlar ve uygular, belirsiz, sınırlı ya da eksik verileri bilimsel yöntemlerle tamamlar; verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında ve mesleki tüm etkinliklerde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetir. X
5 Alanındaki uygulamaların sosyal, çevresel, sağlık, güvenlik, hukuki boyutlarını ve iş hayatı uygulamalarını bilir ve bunların getirdiği kısıtların farkındadır. Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin bir biçimde birlikte ve ya bağımsız çalışabilir ve sorumluluk alır. X
6 Metalurji ve Malzeme alanındaki ulusal ve uluslar arası literatür bilgisini kullanarak yaptığı tasarımı laboratuvarda uygular, ulusal literatüre özgün sonuçlar kazandırır. X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6
1 Refrakterlerin tanımını ve sınıflandırılmasını kavramak 4 4 4 3 1 4
2 Refrakterlerin kullanım alanlarını kavramak 4 4 4 5 3 4
3 Kullanım yerine ve uygumla alanına göre refrakterleden beklenen özellikleri kavramak 4 5 3 4 3 4
4 fırın uygulamalarında refrakter şekli ve türünün seçilmesinde ve dizaynında yapılması gerekenleri kavramak 3 5 3 4 4 3
5 Refrakterlere uygulanan testleri kavramak ve test sonuçlarını yorumlamak 4 3 4 4 3 4
6 refrakterlerin servis şartlarında karşılaştığı problemleri (korozyon, erozyon v.b) ve bu problemlerin sebeplerini kavramak 4 3 4 5 4 4
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 60
1. Ödev 40
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 5 80
Ödev 1 14 14
Toplam İş Yükü 142
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,68
Dersin AKTS Kredisi 6