| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Türk Dili Tarihinde Morfolojik Değişiklikler | TDE 371 | 5 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. ZİKRİ TURAN |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. ZİKRİ TURAN, |
| Dersin Yardımcıları | Arş. Gör. Tuğçe TAKOĞLU |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Türk dilinin tarihi seyri içerisinde metinler aracılığıyla gözlemleyebildiğimiz ses-şekil ve anlam farklılıklarını yorumlama yöntemlerini kavratmak. |
| Dersin İçeriği | Türk dilinin tarihi ve coğrafi süreçlerinde, ses değişmelerine dayalı şekil değişiklikleri, görevli şekil unsurları arasındaki denklikler ve farklılıklar, kelime farklılıkları, kelime değişmeleri, aralarında takip edilebilen ilişki düzeni. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Morfolojik değişme ve morfolojik değişikliğin tanımı, konusu ve önemini anlatır. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 2 | Morfolojik değişiklik ve değişmelere sebep olan gramer olaylarını kendi cümleleriyle ifade eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma, | |
| 3 | Morfolojik değişiklikleri çeşitli örnekler üzerinde gösterir. | Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma, Grupla Çalışma, | Boşluk Doldurma Testleri, |
| 4 | Morfolojik değişikliklerin türlerini ayırt eder, onları karşılaştırır. | Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma, | |
| 5 | Çeşitli kelime ve ekleri içerdikleri morfolojik değişiklikler bakımından düzenler. | Tartışma, Grupla Çalışma, Soru-Cevap, | |
| 6 | Morfolojik değişikliklerin Türk dilinin şivelerinin söz varlığı ile ilişkisi hakkında hüküm verir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Gösterip Yaptırma, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Morfolojik değişme nedir, morfolojik değişiklik nedir? | Geriye dönük ses ve ekleşme bilgisi tekrarı yapmış olmak. |
| 2 | Morfolojik değişiklik ve morfolojik değişme arasındaki farklar ve ilişkiler | Geriye dönük ses ve ekleşme bilgisi tekrarı yapmış olmak. |
| 3 | Morfolojik değişmelerin ve değişikliklerin tespit edilmesinin önemi, morfolojik değişmeleri doğuran şartlar | Türk dilinin tarihi şivelerinin ses bilgisi hususiyetlerine çalışmış olmak. |
| 4 | Morfolojik değişmelerin ve değişikliklerin türleri | Türk dilinin tarihi şivelerinin ekleşme örneklerini incelemiş olmak. |
| 5 | Ses olaylarından kaynaklanan morfolojik değişiklikler, ses değişmelerinden kaynaklanan morfolojik değişmeler | Ses bilgisinin ekleşme üzerindeki etkisine çalışmış olmak. |
| 6 | Şekle ait değişiklerle ortaya çıkan şekil farklılıkları | Türk dilinin ekleşme kültürüne çalışmış olmak. |
| 7 | Eklerin işlev, kelimelerin anlam değiştirmesine bağlı değişmeler | Türk dilinin ekleşme kültürüne çalışmış olmak. |
| 8 | Hem ses ve şekil değişmeleri hem de işlev değişmesine bağlı morfolojik değişmeler | Türk dilinin ekleşme kültürüne çalışmış olmak. |
| 9 | ARASINAV | Genel konu tekrarı yapmış olmak. |
| 10 | İç ödünçleme ve dış ödünçlemelerin sonunda meydana gelen morfolojik değişmeler | Ödünçleme terimi hakkında araştırma yapmış olmak. |
| 11 | İki ayrı şekil arasındaki yer değiştirmeye bağlı değişmeler | Şekil kültürü hakkında alıştırma yapmak |
| 12 | Türkçenin eklerinin morfofonetik dizisi ile morfofonemik dizisi arasındaki yerdaş ve yandaş karşıtlıklara dayanan değişiklikler | Ekleşme dizisi örnekleri üzerinde alıştırma yapmış olmak. |
| 13 | Eklerinin kaynakları : Eş zamanlılık ve art zamanlılık ilişkileri. | Ek kültürü hakkında inceleme yapmak. |
| 14 | Eklerinin kaynakları : Köken aramalı mıyız ya da köken aranabilir mi? | Ek kültürü hakkında inceleme yapmak. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | 1. TURAN, Zikri; Türkçenin Yapım ve Çekim Düzeninde Yer Alan Eklerin Sınıflandırılması Nasıl Olmalıdır?, 4. Uluslar Arası Türk Dili Kurultayı Bildirileri TURAN, Zikri; Eski Türkçe Döneminde Bir Morfofonetik Karşıtlık Sorunu. Teke Dergisi,2014. |
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı |
|---|---|
| 1 | Morfolojik değişme ve morfolojik değişikliğin tanımı, konusu ve önemini anlatır. |
| 2 | Morfolojik değişiklik ve değişmelere sebep olan gramer olaylarını kendi cümleleriyle ifade eder. |
| 3 | Morfolojik değişiklikleri çeşitli örnekler üzerinde gösterir. |
| 4 | Morfolojik değişikliklerin türlerini ayırt eder, onları karşılaştırır. |
| 5 | Çeşitli kelime ve ekleri içerdikleri morfolojik değişiklikler bakımından düzenler. |
| 6 | Morfolojik değişikliklerin Türk dilinin şivelerinin söz varlığı ile ilişkisi hakkında hüküm verir. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 60 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 20 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 13 | 13 |
| Ödev | 1 | 7 | 7 |
| Final | 1 | 15 | 15 |
| Toplam İş Yükü | 115 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,6 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||