Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Tarihi Türk Şiveleri Mukayeseli Grameri I ETD 513 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi ÇİĞDEM TOPÇU
Dersi Verenler Dr.Öğr.Üyesi ÇİĞDEM TOPÇU,
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Tarihi Türk şivelerinin hiyerarşik düzeni ve dil bilgisi bakımından sahip olduğu özellikleri öğretmek.

Dersin İçeriği

Türk dilinin tarihi şivelerinin, yayıldıkları coğrafya ve sahip oldukları dil özellikleri bakımından incelenmesi.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Eski Türkçe ve Orta Türkçenin ne olduğunu açıklar. Tartışma, Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
2 Tarihi Türk şivelerini belirler. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
3 Tarihi Türk şivelerinin sahip olduğu ses bilgisi özelliklerini örneklerle gösterir. Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma, Gezi / Gözlem,
4 Tarihi Türk şivelerini birbirleriyle karşılaştırır ve onları ayırt eder. Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma,
5 Orta Türkçe dönemini içerdiği şiveler ve bu şivelerin sahip olduğu ses bilgisi özellikleri bakımından düzenler. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
6 Tarihi Türk şivelerinin içeriği konusunda değerlendirme yapar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Eski ve Orta Türkçe dönemleri Eski Türkçe hakkında bilgi derlemek.
2 Eski ve Orta Türkçe dönemi şivelerinin yayıldığı coğrafya Orta Türkçe dönemi hakkında araştırma yapmış olmak.
3 Eski Türkçe dönemi şiveleri Eski Türkçe hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
4 Köktürkçe (ses bilgisi özellikleri) Köktürkçe hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
5 Uygurca (ses bilgisi özellikleri) Uygur Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak ve güncel yayın araştırması yapmış olmak.
6 Orta Türkçe dönemi şiveleri Orta Türkçe hakkında yapılmış güncel yayınları araştırmak.
7 Karahanlı Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Karahanlı Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
8 Harezm Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Harezm Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
9 ARA SINAV Genel tekrar yapmak.
10 Çağatay Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Çağatay Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
11 Kıpçak Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Kıpçak Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
12 Bilinmeyen Orta Asya Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Bilinmeyen Orta Asya Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
13 Erken Azeri Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Erken Azeri Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
14 Eski Anadolu Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Eski Anadolu Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Timurtaş, F. Kadri; Eski Türkiye Türkçesi 1997.
Orta Türkçe Dönemi Metinlerinde, Kelime Başı Ünsüzlerinde Aşırı Patlayıcılaşma Var Mıydı?, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstiütsü VII. .Milletler Arası Türkoloji Kongresinde sunulan bildiri, 8-12 Kasım, İstanbul 1999./ İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, S. 2001-2003, İstanbul 2003, s. 539-558.

Ergin, Muharrem; Orhun Abideleri, Boğaziçi Yay., İstanbul, 1999

Kaya, Ceval; Uygurca Altun Yaruk Giriş, Metin ve Dizin, TDK. Yay.: Ankara, 1994

Divanü Lügatit Türk Tercümesi I, II, III, IV (Dizin); Çev.: Besim Atalay, TDK Yay.: 524

Arat, R. Rahmeti; Kutadgu Bilig I Metin, TDK Yay., Ankara, 1979

Recep Toparlı; İrşadül Müluk Vesselatin; TDK Yay.: 555, Ankara, 1992

Eckmann, Janos; Nehcül Feradis I Metin- Tıpkıbasım, Yay.: Semih Tezcan- Hamza Zülfikar, TDK Yay.: 518, Ankara, 1995

Nuri Yüce, Mukaddimetül Edeb, TDK Yay.: 535, Ankara, 1988

Arat, R. Rahmeti; Babürname, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ankara, 1985

Seyf-i Sarayi; Gülistan Tercümesi, Haz.: Ali Fehmi Karamanlıoğlu, TDK Yay.: 544, Ankara, 1989

Ergin, Muharrem; Dede Korkut Kitabı Metin-Sözlük, Ankara, 1963

Yunus Emre Divanı -Tıpkıbasım; Kültür Bakanlığı Yay./1362, Ankara,1992

Aşık Paşa; Garibname, Haz.: Kemal Yavuz, TDK Yay.: 764/1, İstanbul, 2000

Arat, R. Rahmeti; Makaleler Cilt I (Oğuz Kağan Destanı), TKAE Yay.: 65, Haz.: O. Fikri Sertkaya, Ankara, 1987

TÜRK, Vahit; Ali Şir Nevayi Nazmü'l-Cevahir, Türk Dünyası Araştırmaları VakfıTürk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 2006. 

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. X
2 Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir.
3 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir. X
4 Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler.
5 Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir. X
6 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır.
7 Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar.
8 Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi, disiplinler arası araştırmalar yapar. X
9 Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler. X
10 Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir. X
11 Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. X
12 Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular.
13 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir.
14 Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
1 Eski Türkçe ve Orta Türkçenin ne olduğunu açıklar.
2 Tarihi Türk şivelerini belirler.
3 Tarihi Türk şivelerinin sahip olduğu ses bilgisi özelliklerini örneklerle gösterir.
4 Tarihi Türk şivelerini birbirleriyle karşılaştırır ve onları ayırt eder.
5 Orta Türkçe dönemini içerdiği şiveler ve bu şivelerin sahip olduğu ses bilgisi özellikleri bakımından düzenler.
6 Tarihi Türk şivelerinin içeriği konusunda değerlendirme yapar.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 60
1. Ödev 40
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 12 12
Kısa Sınav 1 4 4
Ödev 1 6 6
Performans Görevi (Seminer) 1 6 6
Final 1 14 14
Toplam İş Yükü 138
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,52
Dersin AKTS Kredisi 6