1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Türk Dili ve Edebiyatı Pr. (Dr) (Tezli)
  3. Çağdaş Türk Şivelerinin Söz Dizimi (2024 - 2025)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Çağdaş Türk Şivelerinin Söz Dizimi TED 603 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Doktora
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. ŞAHRU PİLTEN UFUK
Dersi Verenler Doç.Dr. ŞAHRU PİLTEN UFUK,
Dersin Yardımcıları

Arş. Gör. Tuğçe Takoğlu
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Çağdaş Türk şiveleri arasında karşılaştırmalı cümle yapısını incelemek. Söz diziminden hareketle karşılaştırmalı gramer unsurlarını tespit etmek. Çağdaş Türk şivelerinden dil incelemesi yaparak metin örneklerini tanıtmak.
Dersin İçeriği

Çağdaş Türk şivelerinin söz dizimi konusunda birbirlerine yakınlık ve uzaklığı. Bazı şivelerde yazılmış eserlerin söz dizimi ve gramer özellikleri bakımından incelenmesi. Bu şivelerde yazılan eserlerin okuyup anlama ve dil özellikleri bakımından karşılaştırılması.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Çağdaş Türk Lehçe ve şivelerinin Türk Dili içerisindeki yeri nedir, tanımlar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
2 Çağdaş Türk Lehçe ve şivelerinin Türk Dili içerisindeki önemini ve dil özelliklerini açıklar Tartışma, Soru-Cevap, Anlatım,
3 Çağdaş Türk Lehçe ve şivelerinin kökenlerini tespit eder ve örnekler Beyin Fırtınası, Anlatım, Gösterip Yaptırma,
4 Çağdaş şivelerle yazılmış eserlerin dil özelliklerini tespit eder. Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Grupla Çalışma, Anlatım,
5 Çağdaş Türk lehçe ve şiveleri metinlerinde fonetik ve morfolojik yönden ses değişimi geçirmiş kelimeleri derler, düzenler. Anlatım, Tartışma,
6 Çağdaş Türk lehçe ve şiveleri metinlerinde fonetik ve morfolojik değişiklikler geçirmiş kelimeleri değerlendirir, tahmin eder. Grupla Çalışma, Beyin Fırtınası, Tartışma, Anlatım, Gösterip Yaptırma,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Türkçenin tarihi gelişmesi Türkçenin tarihi gelişmesi ile ilgili araştırma yapmak.
2 Çağdaş Türk şivelerinin oluşması Günümüz Türkçesi dönemi üzerine araştırma yapmak.
3 Çağdaş Türk şivelerinin karşılaştırmalı gramer notları Çağdaş Türk şivelerinin karşılaştırmalı grameri üzerine araştırma yapmak.
4 Azerbaycan, Türkmen ve Gagavuz Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi Azerbaycan, Türkmen ve Gagavuz Türkçesinin grameri üzerine araştırma yapmak.
5 Azerbaycan, Türkmen ve Gagavuz Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi Azerbaycan, Türkmen ve Gagavuz Türkçesinin grameri üzerine araştırma yapmak.
6 Azerbaycan, Türkmen ve Gagavuz Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi Azerbaycan, Türkmen ve Gagavuz Türkçesinin grameri üzerine araştırma yapmak.
7 Kazak, Kırgız ve Tatar Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi Kazak, Kırgız ve Tatar Türkçesinin grameri üzerine araştırma yapmak.
8 Kazak, Kırgız ve Tatar Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi Kazak, Kırgız ve Tatar Türkçesinin grameri üzerine araştırma yapmak.
9 Kazak, Kırgız ve Tatar Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi Kazak, Kırgız ve Tatar Türkçesinin grameri üzerine araştırma yapmak.
10 Kazak, Kırgız ve Tatar Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi Kazak, Kırgız ve Tatar Türkçesinin grameri üzerine araştırma yapmak.
11 Özbek, Uygur Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi Özbek, Uygur Türkçesinin grameri üzerine araştırma yapmak.
12 Özbek, Uygur Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi
13 Özbek, Uygur Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi Özbek, Uygur Türkçesinin grameri üzerine araştırma yapmak.
14 Özbek, Uygur Türkçesinin söz dizimi ve gramer incelemesi Özbek, Uygur Türkçesinin grameri üzerine araştırma yapmak.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

1. Komisyon, Kazak Tilinin Tüsindirme Sözdigi, Almatı, 1986.
2. Komisyon, Kazak Türkçesi Sözlüğü, İstanbul, 1984.
3. ÖNER, Mustafa, Bugünkü Kıpçak Türkçesi, Ankara, 1998.
4. KOÇ, Kenan- DOĞAN, Oğuz, Kazak Türkçesi Grameri, Ankara, 2004.
5. KARAÖRS, Metin, Karşılaştırmalı Şekil Ve Cümle Bilgisi, Ankara, 2005.
6. KASABOĞLU ÇENGEL, Hülya, Kırgız Türkçesi Grameri, Akçağ Yayınları, Ankara, 2007
7. KARAHAN, Leyla, Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yayınları, Ankara, 2004.
8. EMRE, Ahmet Cevat, Türk Lehçelerinin Mukayeseli Grameri, TDK Yayınları, İstanbul,1949
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türk Edebiyatının yüzlerce yıllık hayat ve fikir akışını; bütün türler (şiir, roman, hikaye, tiyatro v.b.), edebi dönemler ve bunları belirleyen tarihi, siyasi, sosyal, kültürel etmenler, akımlar, topluluklar, hareketler ve edebi olaylar etrafında oluşan toplaşmaları; dönemlerin genel karakterleri ve önemli edebiyatçılarının eserlerini sebepleri ve sonuçlarıyla bir bütün olarak ele alır.
2 Divan edebiyatı metinlerini, karşılaştırmalı bir yöntemle inceleyerek modern edebiyat yöntemleri ışığında yeni açılımlar sağlar.
3 Dil ile ilgili herhangi bir olguda pratik ve analitik yorum yapar. X
4 Alan ile ilgili geniş bir kaynak bilgisi edinir ve bu kaynağa kendisinin de katkıda bulunabileceği ilmi disiplini kazanır.
5 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur ve Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar.
6 Türk Edebiyatının yüzyılları aşan dil, edebiyat, sanat ve hayat macerasını, derinlikli inceleme teknikleriyle araştırır.
7 Türk Edebiyatlarının dallanıp budaklandığı ve yayıldığı alanları, bütün yönleriyle, edebi olayları ile ve büyük dil ve edebiyat adamlarının seçkin eserleriyle bir bütün olarak ele alır.
8 Lisans eğitimi boyunca, belli bir donanıma sahip öğrenci, Lisansüstü eğitimde Klâsik ve Modern Edebiyat alanında, alanındaki uzmanlık bilgisini arttırır. X
9 Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
1 Çağdaş Türk Lehçe ve şivelerinin Türk Dili içerisindeki yeri nedir, tanımlar.
2 Çağdaş Türk Lehçe ve şivelerinin Türk Dili içerisindeki önemini ve dil özelliklerini açıklar
3 Çağdaş Türk Lehçe ve şivelerinin kökenlerini tespit eder ve örnekler
4 Çağdaş şivelerle yazılmış eserlerin dil özelliklerini tespit eder.
5 Çağdaş Türk lehçe ve şiveleri metinlerinde fonetik ve morfolojik yönden ses değişimi geçirmiş kelimeleri derler, düzenler.
6 Çağdaş Türk lehçe ve şiveleri metinlerinde fonetik ve morfolojik değişiklikler geçirmiş kelimeleri değerlendirir, tahmin eder.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 10 10
Kısa Sınav 2 15 30
Ödev 1 15 15
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 15 15
Toplam İş Yükü 150
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 6
Dersin AKTS Kredisi 6