Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Osmanlı Yönetim Felsefesi SBK 433 7 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. AZİZ TUNCER
Dersi Verenler Prof.Dr. HAMZA AL,
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı Osmanlı yönetim felsefesinin unsurlarını, tarihi kaynakların önemli bir bölümünü oluşturan siyasetnameler üzerinden tespit etmek ve öğrenmek.
Dersin İçeriği Osmanlı yönetim felsefesinin oluşumuna etki eden faktörler ve siyasetnamelerdeki ifadesi.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Yönetim ve Yönetim Felsefesi
2 Diğer Türk-İslam Devletlerinde Siyasetnameler: Yusuf Hâs Hâcib’in Kutadgu Bilig’i, Nizamülmülk’ün Siyasetnâme’si
3 Osmanlı Devlet ve Yönetim Anlayışının Temel Özellikleri: Adalet Vurgusu, Din ü Devlet ve Nizam-ı Âlem Kavramları
4 Osmanlı Toplum Yapısı ve Millet Sistemi
5 Osmanlı 16. yüzyıl siyasetnâmeleri
6 Osmanlı 17. yüzyıl siyasetnâmeleri
7 Machiavelli ve Osmanlı siyasetnâmeleri ile mukayesesi
8 Ara Sınav
9 Siyasetnâme geleneğinin değişimi: Sefaretnameler ve Layihalar
10 III. Selim Dönemi Layihaları
11 Tanzimat Dönemi Layihaları - I
12 Tanzimat Dönemi Layihaları – II
13 Tanzimat Dönemi Layihaları – III
14 Tanzimat Dönemi Layihaları - IV
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları Abou-El-Haj, Rıfa’at Ali (2000), Modern Devletin Doğası – 16. Yüzyıldan 18. Yüzyıla Osmanlı İmparatorluğu, Çev. Oktay Özel ve Canay Şahin, İmge Kitabevi, Ankara.
Akarlı, Engin Deniz (1978), Belgelerle Tanzimat: Osmanlı Sadrazamlarından Âli ve Fuad Paşaların Siyasi Vasiyyetnâmeleri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Âli Paşa (1978a), “Âli Paşa’nın 1869’da Girit’ten yolladığı Layiha”, Çev. ve Haz. Engin Deniz Akarlı, Belgelerle Tanzimat: Osmanlı Sadrazamlarından Âli ve Fuad Paşaların Siyasi Vasiyyetnâmeleri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s. 1-8.
Âli Paşa (1978b), “Âli Paşa’nın Siyasi Vasiyyetnâmesi”, Çev. ve Haz. Engin Deniz Akarlı, Belgelerle Tanzimat: Osmanlı Sadrazamlarından Âli ve Fuad Paşaların Siyasi Vasiyyetnâmeleri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s. 17-43.
Alkan, Ahmet Turan (2004), “Osmanlı’dan Cumhuriyete Müdevver Resmi İdeoloji Unsurları Hakkında”, Düşünen Siyaset, Sayı:07, 2. Baskı, Lotus Yayınevi, Ankara.
Altay, Ahmet (2011), “Klasik Dönem Osmanlı Siyasetnâme Geleneğine Genel Bir Bakış”, Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 6/3, Summer, p. 1795-1809.
Danışman, Zuhuri (1972), Koçi Bey Risalesi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Defterdar Sarı Mehmet Paşa (1992), Devlet Adamlarına Öğütler, Sadeleştiren: Hüseyin Ragıp Uğural, Kültür Bakanlığı Yayınları /710, Ankara.
Dursun, Davut (2002), “Türk Siyasi Hayatında Klasik/Geleneksel Sistemden Modern Sisteme Geçiş Çabaları”,Türkler Ansiklopedisi, Ed. Hasan Celal Güzel vd., Yeni Türkiye Yayınları, Cilt:14, Ankara, s.581-592.
Erdem, Çiğdem (2010), “Mehmet Sadık Rıfat Paşa ve 19. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’na Batılılaşma Bağlamında Kameralizmin Girişi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12/2, s. 171-196.
Eryılmaz, Bilal (1996), Osmanlı Devletinde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi, 2. baskı, Risale Yayınları, İST.
Fuad Paşa (1978), “Fuad Paşa’nın Siyasi Vasiyyetnâme’si”, Çev. ve Haz. Engin Deniz Akarlı, Belgelerle Tanzimat: Osmanlı Sadrazamlarından Âli ve Fuad Paşaların Siyasi Vasiyyetnâmeleri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s. 9-16.
Gökbilgin, M. Tayyib (1985), “XII. Asırda, Osmanlı Devletinde Islahat İhtiyaç ve Temayülleri ve Kâtip Çelebi”, Kâtip Çelebi, Hayatı ve Eserleri Hakkında İncelemeler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, s. 197-218.
Gökbilgin, M. Tayyib (T.Y.) “Lütfi Paşa”, İslam Ansiklopedisi, Cilt: 7, Ed. A. Adıvar vd., Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 96-101.
Gürsoy, Altuniş Belkıs (2006), “Türk Modernleşmesinde Sefir ve Sefaretnamelerin Rolü”, bilig, Sayı: 36, s.139-165.
Heper, Metin (2006), Türkiye’de Devlet Geleneği, Doğubatı,
İmam-ı Gazâlî (2008), İmam-ı Gazâlî’den Yönetim Sırları, Çev. İbrahim Doğu, Çelik Yayınevi, İstanbul.
İnalcık, Halil (1993), Osmanlı İmparatorluğu, Eren Yayıncılık.
İnalcık, Halil (2005), “Şerî’at ve Kanun, Din ve Devlet”, Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adâlet, 2. Baskı, Eren Yayıncılık, İstanbul.
İnalcık, Halil (2006b), “Tanzimat Nedir?”, Tanzimat-Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu, Ed: Halil İnalcık ve Mehmet Seyitdanlıoğlu, Phoenix Yayınevi, Ankara, s. 13-35.
İnalcık, Halil (2007), “Kutadgu Bilig’de Türk İdare Geleneği ve Adalet”, Adâlet Kitabı, Ed. Bülent Arı ve Selim Aslantaş, T. C. Adelet Bakanlığı Yayınları, Ankara, s. 25-39.
Karlığa, Bekir (2009), “Kâtip Çelebî’nin Düşünce Ufku”, Bahçeşehir Üniversitesi Uluslar arası Güvenlik ve Stratejik Araştırmalar Merkezi (BÜSAM), İstanbul, libris.bahcesehir.edu.tr/yordam.htm?_ac=arama&Alanlar=KATİP+ÇELEBİ
Kâtip Çelebi (1982), Bozuklukların Düzeltilmesinde Tutulacak Yollar, Hazırlayan: Ali Can, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 497, Ankara.
Kınalızade Ali Efendi (T.Y.), Devlet ve Aile Ahlâkı, Haz. Ahmet Kahraman, Tercüman 1001 Temel Eser 69.
Koçi Bey (1972), Koçi Bey Risalesi, Haz. Zuhuri Danışman, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Köprülü, Fuad (1984), Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu, TTK.
Lewis, Bernard (1975), İstanbul ve Osmanlı Uygarlığı, Varlık Yayınları. Ankara,.
Lütfi Paşa (1982), Asafname, Haz. Ahmet Uğur, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Meriç, Ümit (2002), Cevdet Paşa’nın Toplum ve Devlet Görüşü, 4. Baskı, Timaş Yayınları, İstanbul.
Müteferrika, İbrahim (1990), Milletlerin Düzeninde İlmî Usuller (Usûl’ül-Hikem Fî Nizâm’il-Ümem), Sadeleştiren: Ömer Okutan, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Nizamü’l-mülk (1999), Siyâset-nâme, Haz. Mehmet Altay Köymen, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Ocak, Ahmet Yaşar (2003), Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler (15.-17. Yüzyıllar), 3. Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Okumuş, Ejder (1999), Türkiye’nin Laikleşme Serüveninde Tanzimat, İnsan Yayınları, İstanbul.
Okutan, Ömer (1990), İbrahim Müteferrika, Miletlerin Düzeninde İlmi Usüller, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Onur, Vedad (1964), Tanzimat Devrinin Büyük ve Unutulmaz Devlet Adamları, Başn Öztuna, Yılmaz (2006), Tanzîmât Paşaları Âlî ve Fuâd Paşalar, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Öğün, Süleyman Seyfi (2003), “Türk Milliyetçiliğinde Hâkim Millet Kodunun Dönüşümü”, Türkiye Günlüğü Dergisi, s. 53-85.
Reyhan, Cenk (1998), “Türkiye’de Modernleşmenin Kökenleri: Kalemiyye Sınıfı”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 31, Sayı: 4, Ankara, s. 3-15.
Sadık Rıfat Paşa (1974), “Avrupa Ahvaline Dair Risale”, Müntahabât-ı Âsâr, s. 1-12, Çev. ve Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I, 1839-1865, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul, s. 27-34.
Sadık Rıfat Paşa (1974), “İdâre-i Hükümetin Bazı Kavâid-i Esâsiyesini Mutazammın Risale”, Müntahabât-ı Âsâr, s. 42-50, Çev. ve Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I, 1839-1865, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul, s. 35-41.
Sadık Rıfat Paşa (1974), “Risâle-i Ahlâk”, Müntahabât-ı Âsâr, s. 58-61, Çev. ve Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I, 1839-1865, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul, s. 42-44.
Sadık Rıfat Paşa (1974), “Zeyl-i Risâle-i Ahlâk”, Müntahabât-ı Âsâr, s. 2-37, Çev. ve Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I, 1839-1865, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul, s. 45-53.
Sakaoğlu, Necdet (1985), Tanzimat’tan Cumhuriyete Tarih Sözlüğü, İletişim Yayınları, İstanbul.
Seyitdanlıoğlu, Mehmet (1996), “Sadık Rıfat Paşa Ve Avrupa’nın Ahvâline Dâir Risâlesi”, Liberal Düşünce Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 3, s. 115-124.
Uğur, Ahmet (1982), Lütfi Paşa, Asafname, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Unan, Fahri (2007), “Osmanlı İdare Felsefesinde Adalet”, Adâlet Kitabı, Ed. Bülent Arı ve Selim Aslantaş, T. C. Adelet Bakanlığı Yayınları, Ankara, s.-105-115.
Unat, Faik Reşit (2008), Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri, 4. Baskı, Türk Tarih KurumuYayınları, Ankara.
Yalçınkaya, Mehmet Alaaddin (1996), “Osmanlı Zihniyetindeki Değişimin Göstergesi Olarak Sefaretnamelerin Kaynak Defteri”, Ankara Üniversitesi-OTAM Dergisi, Sayı: 7, Ankara.
Yusuf Has Hacib (1994), Kutadgu Bilig, Çev. Reşid Rahmeti Arat, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 6. Baskı, Ankara.
Yusuf Has Hacib (2013), Kutadgu Bilig, Haz. Yaşar Çağbayır, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları / 313, 14. Baskı, Ankara.
Keskin, Uğur (2012), Yönetim Felsefesi, Değişim Yayınları, İstanbul.
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Ulusal ve uluslararası düzeyde kamu yönetimi, hukuk, siyaset, sosyoloji, kentleşme ve çevre sorunları konularında kuramsal ve uygulama alanlarında ortaya çıkan yenilikleri takip eder
2 Temel istatistik paket programlarını kullanabilme, akademik ve mesleki konularda araştırma yapabilme ve araştırma süreçlerine hâkim olma
3 Kaymakamlık, idari yargı hâkimliği, müfettişlik, denetmenlik, kontrolörlük ve uzman yardımcılığı gibi kamu yönetiminin kariyer alanlarında kendini geliştirme potansiyeline ve becerisine sahip olma
4 Kamu hukuku mevzuatına olduğu kadar özel hukuk mevzuatına da hâkim, mevzuat değişikliklerini takip eden, mevzuatı yorumlayabilen ve uygulamaya aktarabilme
5 Kamu kurum ve kuruluşları, siyasi kurumlar, özel sektör ve sivil toplum örgütlerinin insan kaynakları, halkla ilişkiler, mali yönetim ve denetim gibi yönetim alanlarının çeşitli düzeylerinde görev alabilecek nitelikleri olma
6 Kazandığı kuramsal bilgi ile analiz tekniklerini kullanarak sorunlara ve olgulara çeşitli açılardan bakabilme, çözüm önerileri üretebilme, program ve karar taslaklarını hazırlama yeteneğine sahip olma
7 Ulusal ve uluslararası düzeyde yönetim, hukuk, siyaset, kentleşme ve çevre sorunları alanlarında ortaya çıkan teorik ve pratik yenilikleri takip edebilme
8 Yaşam boyu öğrenme ilkesine uygun olarak bilişim teknolojileri, temel bilgisayar programları ve kamu yönetimi alanıyla ilgili bilgi sistemleri ile bu alandaki yenilikleri takip etme ve bunları etkili bir şekilde kullanabilme
9 Takım çalışmasına uyumlu, inisiyatif sahibi, yenilikçi fikirlere açık ve analitik düşünebilme
10 Türkçe’yi iyi kullanan, yazılı ve sözlü iletişimi iyi, kendini doğru şekilde ifade edebilen ve empati yeteneğine sahip olma
11 Mesleki yabancı dil bilgisine sahip olma
12 Mesleki ve bilimsel etik davranış ilkelerinin bilincinde olma
13 Yönetim bilimi, siyaset bilimi ve sosyoloji, hukuk bilimleri, kentleşme ve çevre sorunları alanlarında kuramsal bilgi ve donanıma sahip olma
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 60
1. Kısa Sınav 15
2. Kısa Sınav 15
1. Ödev 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 9 9
Kısa Sınav 2 5 10
Ödev 1 8 8
Final 1 11 11
Toplam İş Yükü 118
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,72
Dersin AKTS Kredisi 5