| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Cürcanîde Nazım Teorisi | TIB 606 | 0 | 3 + 0 | 3 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Doktora |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. OSMAN GÜMAN |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. OSMAN GÜMAN, |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Kuranın mucize olduğu bütün müslümanlarca müsellem olmakla birlikte bu icazın Kuranın hangi özelliğinde olduğu hususu öteden beri tartışılagelmiş olup bu cümleden olarak Sarfe, fesahat, geçmiş ve gelecek hakkındaki verdiği haberler, bilimsel içerik gibi pek çok icaz teorisi mevcuttur. Ancak bütün bu icaz teorilerine karşı çıkan Abdülkahir el-Cürcânî, nazm / sözdizimi teorisi adıyla şöhret bulan bir teori ortaya atmış ve bu teori ilerleyen zamanlarla diğerlerine oranla daha ön plana çıkmıştır. Ayrıca Cürcani bu teorisi ile Belagat ilminin alt disiplinlerinden Anlambilimin de kurucusu olmuştur. Bu itibarla bu derste Cürcânînin nazm teorisi konu edilecek ve Cürcaninin sıkça dillendirdiği meanin-nahv, bir sözü beliğ kılan esas unsurun lafız değil mana olduğu ve istiare ve kinaye gibi sanatlar için kullandığı manel-mana terimleriyle neyi kastettiği gibi konular irdelenecektir. |
| Dersin İçeriği | Bu derste Cürcaninin nazm teorisi çerçevesinde nahiv manaları, lafız-mana ilişkisi, manel-mananın neliği ve bir sözü beliğ ve fasih kılan diğer hususlar üzerinde durulacaktır. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Abdülkahir el-Cürcâninin hayatı, eserleri ve ilmi kişiliği | |
| 2 | Cürcânî öncesindeki icaz teorileri | |
| 3 | Nazm teorisi | |
| 4 | Sözdiziminin mahiyeti | |
| 5 | Cürcânînin meanin-nahv ile kastı nedir? | |
| 6 | Sözdiziminde takdim-tehir | |
| 7 | Sözdiziminde eksiltili ifadeler / hazif | |
| 8 | Haber, sıfat ve hâlin benzer ve farklı yönleri | |
| 9 | İsm-i mevsûlün kullanımı | |
| 10 | Fasl ve vasl | |
| 11 | Hasr yolları | |
| 12 | Cürcânîde lafız-mana ilişkisi | |
| 13 | Manel-mana (mecaz, istiare, kinaye) | |
| 14 | Hükmî mecaz / yüklem mecazı |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Abdülkâhir el-Cürcânî, Delâilül-icaz (Sözdizimi ve Anlambilim), çev. Osman Güman, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2008. Derviş el-Cündî, Nazariyyetu Abdilkâhir fin-nazm, Kâhire, 1960. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 50 |
| 1. Kısa Sınav | 30 |
| 1. Ödev | 20 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 20 | 20 |
| Kısa Sınav | 1 | 10 | 10 |
| Ödev | 1 | 10 | 10 |
| Final | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 146 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,84 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 | ||