Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Türk Ad Bilimi (Türk Onamastiği) TED 640 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Doktora
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. İLHAN UÇAR
Dersi Verenler Dr.Öğr.Üyesi MUHARREM ÖÇALAN,
Dersin Yardımcıları Ar. Gör. Esra Kirik
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı Türk dili içinde ayrı bir söz varlığı oluşturan adların dil bilimi açısından değerlendirilmesi büyük önem taşır. Adlardaki değişmeler çok yönlü dil olaylarını da beraberinde getirir. Bu açıdan ad biliminin Türk dili ve edebiyatı ile ilgili çalışmalar yapan kişiler tarafından öğrenilmesi zaruridir. Derste Ad Biliminin temel prensipleri ve bilgileri öğretilecektir.
Dersin İçeriği Ad bilimi (Onomastik) nesnelerin ve kavramların adıyla ilgilenen bilimin adıdır. Alt dalları vardır: Kişi Adları Bilimi (Antroponym), Yer Adları Bilimi (Toponym) vb. Kişi adları bilimi, kendi adımızdan başlayarak çevremizdekilerin adlarının anlamlandırılması işiyle uğraşır. Kişi adları dildeki yabancılaşma veya öze dönüşle ilgili bilgileri de bize verirler. Yer adları bilimi, yerleşim yeri adları, nehir, ırmak, göl, dağ adlarının kökenlerinin incelenmesi, adların verilme eğilimlerinin belirlenmesi gibi konuları kapsar.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Ad bilimin ne olduğu konusunda fikirler geliştirir. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav , Ödev,
2 Ad bilimi konusunda yapılan çalışmalar konusunda örnekler verir. Alıştırma ve Uygulama, Tartışma, Soru-Cevap, Sınav , Ödev,
3 Ad bilimin dallarını birbirinden ayırt eder. Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Anlatım, Sınav , Ödev,
4 Yer adları biliminin ne olduğu konusunda fikirler geliştirir. Anlatım, Soru-Cevap, Ödev, Sınav ,
5 Kişi adlarının ne olduğu konusunda fikirler geliştirir. Soru-Cevap, Anlatım, Sınav , Ödev,
6 Türk kişi adlarına ait örnekler verir. Anlatım, Soru-Cevap, Sınav , Ödev,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Ad Bilimi, tarifi, kapsamı, alt dalları
2 Ad bilimi ile ilgili temel kaynaklar, çalışmalar
3 Türk dilinde özel adlar alanı
4 Eski kaynaklarda adlar, kişi adları, yer adları
5 Yer adları: Yer adlarının verilişinde başlıca etkenler, eğilimler
6 Türkiye’deki ve Türk dünyasındaki yerleşim yeri adları, benzerlikler, paralellikler, tarihi yer adlarının uzantıları
7 Coğrafi adlar ve Türkiye’deki ve Türk dünyasındaki coğrafi adların özellikleri
8 Türk yer adları üzerinde Hasan Eren ve diğer bilim adamlarının yer adları bilimi ile ilgili çalışmalarının tahlili
9 ARASINAV
10 Kişi adları ve kişi adları ile ilgili çalışmalara toplu bakış
11 Türk dilindeki tarihi kişi adları ve kaynakları
12 Türkiye’de kişi adları ile ilgili eğilimler ve bu konudaki tespitler
13 Kişi adlarını konulmasıyla ilgili inanışlar, Türkiye’deki ve Türk dünyasındaki paralellikler
14 Kişi adlarının dilbilimi açısından önemi.Tür adları alanı.Türk dilinin adlarla ilgili ödünçleme ilişkileri: İç ve dış ödünçlemeler.
Kaynaklar
Ders Notu Saim Sakaoğlu, Türk Ad Bilimi, Ankara, 2001
Ders Kaynakları Doğan Aksan, Anlam Bilimi ve Türk Anlam Bilimi, Ankara, 1978.
Laszlo Rasonyi, Türk Özel Adlarının Kaynakları, Türkoloji 1 (1), 1964, s.71-101.
Ali Esat Bozyiğit, Türk Ad Bilimi Bibliyografyası, Ankara, 1995.
Hasan Eren, Yer Adlarının Dili, TDAY-Belleten 1965, Ankara, 1966, s.155-165.
Abdülkadir İnan, İslamdan Sonra Türkçe Adlar, Türk Dili 7 (82), 1958, s.491-494.
Selçuk Kırbaç, Sakarya Merkez Yer adlarının Açısından Değerlendirilmesi, Sakarya Kültür ve Tarih Sempozyumu, Sakarya, 1997.
M.Şakir Ülkütaşır, Türklerde Ad Verme Âdetleri, Dranaz 3, 1938, s.1-7.
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türk Edebiyatının yüzlerce yıllık hayat ve fikir akışını; bütün türler (şiir, roman, hikaye, tiyatro v.b.), edebi dönemler ve bunları belirleyen tarihi, siyasi, sosyal, kültürel etmenler, akımlar, topluluklar, hareketler ve edebi olaylar etrafında oluşan toplaşmaları; dönemlerin genel karakterleri ve önemli edebiyatçılarının eserlerini sebepleri ve sonuçlarıyla bir bütün olarak ele alır. X
1 Türk Edebiyatının yüzlerce yıllık hayat ve fikir akışını; bütün türler (şiir, roman, hikaye, tiyatro v.b.), edebi dönemler ve bunları belirleyen tarihi, siyasi, sosyal, kültürel etmenler, akımlar, topluluklar, hareketler ve edebi olaylar etrafında oluşan toplaşmaları; dönemlerin genel karakterleri ve önemli edebiyatçılarının eserlerini sebepleri ve sonuçlarıyla bir bütün olarak ele alır. X
1 Türk Edebiyatının yüzlerce yıllık hayat ve fikir akışını; bütün türler (şiir, roman, hikaye, tiyatro v.b.), edebi dönemler ve bunları belirleyen tarihi, siyasi, sosyal, kültürel etmenler, akımlar, topluluklar, hareketler ve edebi olaylar etrafında oluşan toplaşmaları; dönemlerin genel karakterleri ve önemli edebiyatçılarının eserlerini sebepleri ve sonuçlarıyla bir bütün olarak ele alır. X
2 Divan edebiyatı metinlerini, karşılaştırmalı bir yöntemle inceleyerek modern edebiyat yöntemleri ışığında yeni açılımlar sağlar. X
2 Divan edebiyatı metinlerini, karşılaştırmalı bir yöntemle inceleyerek modern edebiyat yöntemleri ışığında yeni açılımlar sağlar. X
2 Divan edebiyatı metinlerini, karşılaştırmalı bir yöntemle inceleyerek modern edebiyat yöntemleri ışığında yeni açılımlar sağlar. X
3 Dil ile ilgili herhangi bir olguda pratik ve analitik yorum yapar.
3 Dil ile ilgili herhangi bir olguda pratik ve analitik yorum yapar.
3 Dil ile ilgili herhangi bir olguda pratik ve analitik yorum yapar.
4 Alan ile ilgili geniş bir kaynak bilgisi edinir ve bu kaynağa kendisinin de katkıda bulunabileceği ilmi disiplini kazanır.
4 Alan ile ilgili geniş bir kaynak bilgisi edinir ve bu kaynağa kendisinin de katkıda bulunabileceği ilmi disiplini kazanır.
4 Alan ile ilgili geniş bir kaynak bilgisi edinir ve bu kaynağa kendisinin de katkıda bulunabileceği ilmi disiplini kazanır.
5 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur ve Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar.
5 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur ve Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar.
5 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur ve Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar.
6 Türk Edebiyatının yüzyılları aşan dil, edebiyat, sanat ve hayat macerasını, derinlikli inceleme teknikleriyle araştırır.
6 Türk Edebiyatının yüzyılları aşan dil, edebiyat, sanat ve hayat macerasını, derinlikli inceleme teknikleriyle araştırır.
6 Türk Edebiyatının yüzyılları aşan dil, edebiyat, sanat ve hayat macerasını, derinlikli inceleme teknikleriyle araştırır.
7 Türk Edebiyatlarının dallanıp budaklandığı ve yayıldığı alanları, bütün yönleriyle, edebi olayları ile ve büyük dil ve edebiyat adamlarının seçkin eserleriyle bir bütün olarak ele alır.
7 Türk Edebiyatlarının dallanıp budaklandığı ve yayıldığı alanları, bütün yönleriyle, edebi olayları ile ve büyük dil ve edebiyat adamlarının seçkin eserleriyle bir bütün olarak ele alır.
7 Türk Edebiyatlarının dallanıp budaklandığı ve yayıldığı alanları, bütün yönleriyle, edebi olayları ile ve büyük dil ve edebiyat adamlarının seçkin eserleriyle bir bütün olarak ele alır.
8 Lisans eğitimi boyunca, belli bir donanıma sahip öğrenci, Lisansüstü eğitimde Klâsik ve Modern Edebiyat alanında, alanındaki uzmanlık bilgisini arttırır.
8 Lisans eğitimi boyunca, belli bir donanıma sahip öğrenci, Lisansüstü eğitimde Klâsik ve Modern Edebiyat alanında, alanındaki uzmanlık bilgisini arttırır.
8 Lisans eğitimi boyunca, belli bir donanıma sahip öğrenci, Lisansüstü eğitimde Klâsik ve Modern Edebiyat alanında, alanındaki uzmanlık bilgisini arttırır.
9 Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür
9 Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür
9 Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür
10
11
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 25 25
Ödev 1 10 10
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 15 15
Toplam İş Yükü 146
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,84
Dersin AKTS Kredisi 6