| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Sonlu Makineler ve Biçimsel Diller | BSM 508 | 0 | 3 + 0 | 3 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | YUKSEK_LISANS |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. NEJAT YUMUŞAK |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. NEJAT YUMUŞAK, |
| Dersin Yardımcıları | Arş.Gör.Murat ÇEKİNMEZ |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Programlama dillerinin tasarımına ilişkin matematiksel yöntemlerin sunulması ve bir dilde yazılan bir programın kabul şartları için araçlar tasarımını mümkün kılmak. |
| Dersin İçeriği | Dillerle ilgili temel matematik, Regüler ifadeler ve kümeler, Deterministik ve nondeterministik otomatlar, Dilbilgisi ve diller, Regüler diller, bağlamdan bağımsız diller, Gramerlerin iyileştirilmesi ve Normal formlar, Yığıtlı otamatlar, Turing makineleri, Ayrıştırma işlemleri, Dillerin sınıflandırılması, LL(k) diller ve LR(k) diller, Shift-Reduce ve Recursive-Descent ayrıştırma yöntemleri. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Dil tasarımlarının gerçekleştirilmesi | Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav , Ödev, Proje / Tasarım, |
| 2 | Derleyici tasarımları için ön bilgiler | Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav , Ödev, Proje / Tasarım, |
| 3 | Otomatların gerçekleştirilmesi | Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav , Proje / Tasarım, Performans Görevi, |
| 4 | Otomatların bilgisayar donanımı ile ilişkilendirilmesi | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, Proje / Tasarım, Performans Görevi, |
| 5 | Dillerin sorunlarını anlayabilmek ve bunları çözmek | Anlatım, Soru-Cevap, | Sözlü Sınav, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Matematiksel Notasyonlar ve Teknikler | [1] 1. Hafta Sunusu |
| 2 | Düzenli İfadeler ve Düzenli Diller | [2] 2. Hafta Sunusu |
| 3 | Deterministik Sonlu Otomatlar | [3] 3. Hafta Sunusu |
| 4 | Nondeterministik Sonlu Otomatlar | [4] 4. Hafta Sunusu |
| 5 | Dilbilgisi ve Diller | [5] 5. Hafta Sunusu |
| 6 | Düzenli ve Düzensiz Diller | [6] 6. Hafta Sunusu |
| 7 | Bağlamdan Bağımsız Dilbilgisi ve Diller | [7] 7. Hafta Sunusu |
| 8 | Normal Biçimler | [8] 8. Hafta Sunusu |
| 9 | Yığıtlı (Pushdown)Otamatlar | [9] 9. Hafta Sunusu |
| 10 | Turing Makineleri | [10] 10. Hafta Sunusu |
| 11 | Turing makinesi Örnekleri | [11] 11. Hafta Sunusu |
| 12 | Ayrıştırma işlemleri (Top-down Parsing) | [12] 12. Hafta Sunusu |
| 13 | Ayrıştırma işlemleri (Bottom-up Parsing) | [13] 13. Hafta Sunusu |
| 14 | LL(k) ve LR(k) dilbilgileri | [14] 14. Hafta Sunusu |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | 1. Prof.Dr.Ünal Yarımağan, "Özdevinirler (Otomatlar) Kuramı ve Biçimsel diller", 1. baskı, Bıçaklar kitabevi, 2003. 2. Dan Simovici, Richard L. Tenney, "Theory of formal languages with applications" |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Mühendislik alanında bilimsel araştırma yaparak bilgiye genişlemesine ve derinlemesine ulaşabilme, bilgiyi değerlendirme, yorumlama ve uygulama becerisi | X | |||||
| 2 | Sınırlı ya da eksik verileri kullanarak bilimsel yöntemlerle bilgiyi tamamlayabilme ve uygulama becerisi; değişik disiplinlere ait bilgileri bütünleştirebilme becerisi | X | |||||
| 3 | Mühendislik problemlerini kurgulayabilme, çözmek için yöntem geliştirme ve çözümlerde yenilikçi yöntemler uygulama becerisi | X | |||||
| 4 | Yeni ve orijinal fikir ve yöntemler geliştirme becerisi; sistem, parça veya süreç tasarımlarında yenilikçi çözümler geliştirebilme becerisi | X | |||||
| 5 | Mühendislikte uygulanan modern teknik ve yöntemler ile bunların sınırları hakkında kapsamlı bilgi | X | |||||
| 6 | Analitik, modelleme ve deneysel esaslı araştırmaları tasarlama ve uygulama becerisi; bu süreçte karşılaşılan karmaşık durumları analiz etme ve yorumlama becerisi | X | |||||
| 7 | Gereksinim duyulan bilgi ve verileri tanımlama, bunlara ulaşma ve değerlendirmede ileri düzeyde beceri | X | |||||
| 8 | Çok disiplinli takımlarda liderlik yapma, karmaşık durumlarda çözüm yaklaşımları geliştirebilme ve sorumluluk alma becerisi | X | |||||
| 9 | Çalışmalarının süreç ve sonuçlarını, o alandaki veya dışındaki ulusal ve uluslar arası ortamlarda sistematik ve açık bir şekilde yazılı ya da sözlü olarak aktarabilme becerisi | X | |||||
| 10 | Verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında ve mesleki tüm etkinliklerde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetme yeterliliği | X | |||||
| 11 | Mesleğinin yeni ve gelişmekte olan uygulamaları hakkında farkındalık; gerektiğinde bunları inceleme ve öğrenebilme becerisi | ||||||
| 12 | Mühendislik uygulamalarının sosyal ve çevresel boyutlarını anlama ve sosyal çevreye uyum becerisi | ||||||
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 25 | 25 |
| Final | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü | 141 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,64 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 | ||