| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Radyasyon ve Radyasyondan Korunma | FIZ 443 | 7 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi NİLÜFER DEMİRCİ SAYĞI |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. HAKAN YAKUT, |
| Dersin Yardımcıları | Nükleer Fizik bilim dalı Araştırma Görevlileri |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Bu ders ile öğrencinin; Radyasyondan korunma temel prensiplerini öğrenmesi, radyasyondan korunma ile ilişkili uluslararası tavsiyeleri anlaması ve ilgili organizasyonları tanıması, radyasyonun insanlar üzerindeki etkilerini öğrenmesi, UAEA temel güvenlik standartlarını öğrenmesi, ulusal radyasyon güvenliği mevzuatının ayrıntısını ve gerekliliğini öğrenmesi, yerel radyasyon güvenliği organizasyonu yapılması gerekliliğini anlaması ve yöntemsel yorumlaması, olası radyolojik tehlike ve acil durumlar hakkında fikir sahibi olması ve uygulamalara göre sınıflandırması ve olası müdahale için uluslararası ve ulusal müdahale kriterlerini hakkında görüş sahibi olması amaçlanır. |
| Dersin İçeriği | Radyasyondan korunmanın esasları Tarifler ve Birimler, Doğal rasyasyonlar ve Doz hesapları, Radyasyonların madde ile etkileşimleri, Radyasyonların deteksiyon ve ölçülmelerinin temel ilkeleri, Radyasyonun İnsanlar üzerindeki Etkileri, Temel radyasyon Korunması Standartları, Radyasyondan korunma ile ilişkili uluslararası tavsiyeler ve ilgili kuruluşların raporları, Ulusal radyasyon güvenliği mevzuatı, Radyasyon korunması Zırhlaması, Radyasyon korunması deteksiyon ve ölçmeleri, Radyasyon Kontrolü ve korunması programları, Radyasyon kazaları ve kazalardan korunma, Radyoaktif artıklar ve zararsız hale getirilmeleri |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Radyoaktivite ve radyasyon ile ilgili nicelikleri birimleriyle açıklar, | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, Proje / Tasarım, |
| 2 | Radyasyonların insanlar üzerindeki etkilerini sıralar, | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav , Ödev, |
| 3 | Radyasyondan korunma temel prensiplerini aktarır, | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav , Ödev, |
| 4 | Radyasyondan korunma ile ilişkili ulusal ve uluslararası tavsiyeleri, radyasyon güvenliği mevzuatını ve gerekliliğini açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav , Ödev, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Radyasyondan korunmanın esasları Tarifler ve Birimler | [1] Sayfa 1-7 |
| 2 | Doğal rasyasyonlar ve Doz hesapları | [1] Sayfa 8-15 |
| 3 | Radyasyonların madde ile etkileşimleri | [2] Sayfa 29-52 |
| 4 | Radyasyonların deteksiyon ve ölçülmelerinin temel ilkeleri | [2] Sayfa 53-65 |
| 5 | Radyasyonun İnsanlar üzerindeki Etkileri | [1] Sayfa 15-30 |
| 6 | Temel radyasyon Korunması Standartları | [2] Sayfa 205-226 |
| 7 | Radyasyondan korunma ile ilişkili uluslararası tavsiyeler ve ilgili kuruluşların raporları | [4] Sayfa 1-50 |
| 8 | Ulusal radyasyon güvenliği mevzuatı | [4] Sayfa 1-50 |
| 9 | ARASINAV | |
| 10 | Radyasyon korunması Zırhlaması | [2] Sayfa 227-247 |
| 11 | Radyasyon korunması deteksiyon ve ölçmeleri | [2] Sayfa 248-275 |
| 12 | Radyasyon Kontrolü ve korunması programları | [2] Sayfa 276-310 |
| 13 | Radyasyon kazaları ve kazalardan korunma | [2] Sayfa 319-327 |
| 14 | Radyoaktif artıklar ve zararsız hale getirilmeleri | [2] Sayfa 328-340 |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | [1] Nejat Aybers, Ahmet Bayülken, Nükleer Reaktörlerin Güvenliği, İstanbul Teknik Üniversite Matbaası, Gümüşsuyu, 1992 [2] Selahattin A. Göksel, Radyasyonların Biyolojik Etkileri ve Radyasyon Korunması, İstanbul Teknik Üniversitesi Matbaası, Gümüşsuyu, 1973 [3] Fehime Bayvas, Radyoaktivite Radyasyon ve Nükleer Enerji, 1989. [4] 1990 Recommendations of the International Commission on Radiological Protection-ICRP, Report No.60 (1990), International Basic Safety Standarts for Protection Against Ionizing Radiation and for the Safety of Radiation Sources - Safety Series:115, International Atomic Energy Agency, IAEA (1996), Ulusal mevzuat; TAEK Kanunu (1982), Radyasyon Güvenliği Tüzüğü (1985), Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği (2000), Tıpta Tedavi Amacıyla İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynaklarını İçeren Tesislere Lisans Verme Yönetmeliği (1994), AB Radyasyondan Korunma Mevzuatı OECD/NEA. |
| Ders Kaynakları | [5] Ahmet Kumaş, Radyasyon sağlığı ve güvenliği, Palme Yayıncılık [6]James E. Martin, Çeviri: Güneş Tanır, Mustafa Hicabi Bölükdemir, Kemal Koç, Radyasyon ve Radyasyondan Korunma Fiziği, Palme Yayıncılık [7] Ahmet Kumaş, Radyasyon fiziği ve tıbbi uygulamaları, Palme Yayıncılık |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Fizik ve matematik alanlarında ileri düzeyde kuramsal ve uygulamalı bilgi ve kavrayışı kullanabilme becerisi | X | |||||
| 2 | Fen ve matematik alanlarındaki kuramsal, deneysel ve teknolojik bilgi ve deneyimlerini uygulama ve kavrama | X | |||||
| 3 | Fizik alanındaki kavramları, fikirleri ve verileri bilimsel yöntemlerle değerlendirme, karmaşık problem ve konuları belirleme, analiz etme, tartışmalar yapma, kanıta ve araştırmalara dayalı öneriler geliştirme becerisi | X | |||||
| 4 | Fizik uygulamalarında deney kurma ve gerçekleştirme, veri toplama, deney sonuçlarını analiz etme, yorumlama ve kavrama | X | |||||
| 5 | Fizik alanı uygulamalarının sonuçları hakkında toplumu bilgilendirme, onlara düşüncelerini, problemlere ilişkin çözüm yöntemlerini, nicel ve nitel verilere dayandırarak açık bir biçimde aktarma becerisi | X | |||||
| 6 | Fizik alanı ile ilgili modern ve teknolojik yöntem, teknik ve cihazları kullanma becerisi | X | |||||
| 7 | Fizik alanında gerekli olan bilgisayar yazılımı ve donanımı kullanabilme becerisi | X | |||||
| 8 | Alan dışı seçimlik desler ile farklı ilgi alanlarında kişisel gelişimi destekleme becerisi | X | |||||
| 9 | Disiplinlerarası çalışmaları bağımsız ya da takımlarda etkin bir biçimde yürütme becerisi | X | |||||
| 10 | Bilim ve teknoloji konularındaki endüstrinin ihtiyaç duyduğu sektörlerde güncel gelişmeleri takip ederek kişisel ya da sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayıp yönetme becerisi | X | |||||
| 11 | Fizik alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında kazanılan Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi ve en az bir yabancı dil bilgisini kullanma ve bilimsel, sosyal ve etik değerleri gözetme becerisi | X | |||||
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 50 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 10 |
| 1. Proje / Tasarım | 20 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 60 |
| 1. Final | 40 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
| Kısa Sınav | 2 | 4 | 8 |
| Ödev | 1 | 7 | 7 |
| Proje / Tasarım | 1 | 10 | 10 |
| Final | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 125 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||