| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Tarihi ve Kültürel Boyutuyla Alevilik | ILA 354 | 6 | 2 + 0 | 2 | 3 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi MUHAMMED MÜCAHİD DÜNDAR |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Türklerin İslamlaşma süreci, Alevi-Bektaşi kültürünün sözlü ve yazılı kaynakları, Alevi-Sünni farklılaşması, inanç ve ritüelleri hakkında bilgi sahibi olmak. |
| Dersin İçeriği | Temel kavramlar, Bektaşilik ve Aleviliğin Ortaya Çıkışı, Sünni-Kızılbaşlık Farklılaşması; bunun kökeni ve temel nitelikleri, Osmanlı Safevi mücadelesi ve Aleviliğin teşekkülüne etkisi. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Bektaşilik, Alevilik ve Kızılbaşlık kavramlarını tanımlar | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 2 | Türklerin İslamlaşmasında etkili olan tasavvufî akımları tanımlar | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 3 | Aleviliğin tarihi gelişim sürecini açıklar | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 4 | Anadoluda Sünni-Alevi ayrışmasında etkili olan unsurları açıklar | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 5 | Aleviliğin teşekkülünde rol oynayan siyasi, dini, sosyal ve kültürel faktörleri değerlendirir | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 6 | Aleviliğin günümüze intikalini izah eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Giriş ve genel bir çerçeve | |
| 2 | Alevilik, Bektaşilik, Kızılbaşlık vb. terimler, | |
| 3 | Türklerin İslam öncesi din ve inançları, bunların Aleviliğe etkisi | |
| 4 | Türklerin İslamlaşma süreci ve Ehl-i Beyt sevgisinin yaygınlığı | |
| 5 | Yesevilik, Kalendirilik, Bektaşilik, Hurufilik vb. tasavvufi yapıların etkileri, | |
| 6 | Selçuklular ve Osmanlı dönemlerinde Anadoluda sosyal ve kültürel hayat | |
| 7 | Hacı Bektaş Veli ve Bektaşi gelenek | |
| 8 | Bektaşilik ve iktidar ilişkileri, | |
| 9 | Erdebil Tekkesi ve Şeyh Safi | |
| 10 | Erdebil tekkesinin Türkmenler üzerindeki rolü, | |
| 11 | Safevi devletinin kurulması ve Kızılbaşların rolü | |
| 12 | Osmanlı-Safevi ilişkileri | |
| 13 | Anadoluda Sünni-Kızılbaşlık Farklılaşması, | |
| 14 | Kızılbaş farklılaşmasında ulemanın rolü |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | ] Ahmet Yaşar Ocak, Türk Sufiliğine Bakışlar, İstanbul 2002. [3] F. Babinger-Fuad Köprülü, Anadoluda İslâmiyet, çev., Ragıp Hulusi, İstanbul 2000. [4] Kurt Hasan, Orta Asyanın İslamlaşma Süreci (Buhara Örneği) Ankara 1998- [5] Yusuf Ziya Yörükan, Anadoluda Aleviler ve Tahtacılar, Haz. Turhan Yörükan, Kültür Bakanlığı Yaynları, Ankara 1998. [6] Ethem Ruhi Fığlalı, Türkiyede Alevilik Bektaşilik, Ankara 1996. [7] M.Saffet Sarıkaya, Anadolu Aleviliği (XI.-XIII. asırlar), Ötüken Yay., İstanbul 2003. [8] Harun Yıldız, Anadolu Aleviliği, Ankara 2004. [9] Mustafa Ekinci, Anadolu Aleviliğinin Tarihsel Arka planı, İstanbul 2002. [10] Bulut, H.İbrahim, Osmanlı-Safevi İlişkilerinde Ulemanın Rolü, Dini Araştırmalar Dergisi, cilt 8, Ocak-Nisan 2005, s. 179- 195. [11] Ocak A. Yaşar, Osmanlı İmparatorluğunda Marjinal Sûfilik: Kalenderîler (XIV-XVII. Yüzyıllar), TTK Yay., Ankara, 1999 [12] Ocak, A. Yaşar, Babaîler İsyanı Alevîliğin Tarihsel Altyapısı Yahut Anadolu´da İslâm-Türk Heterodoksisinin Teşekkülü, Dergâh Yay., İstanbul 1996. H. Onat, Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine, İslâmiyât, Cilt: 6, Sayı: 3, (2003), s.111-126. 13] H. Onat, Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine, İslâmiyât, Cilt: 6, Sayı: 3, (2003), s.111-126. [14] Faruk Sümer, Safevi Devletinin Kuruluşunda Anadolu Türklerinin Rolü, Ankara 2002 [15] Sayın Dalkıran, İbn-i Kemalin Düşünce Tarihimizdeki Yeri, OSAV. Yay. İstanbul 1997. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | |||||||
| 2 | |||||||
| 3 | |||||||
| 4 | |||||||
| 5 | |||||||
| 6 | |||||||
| 7 | |||||||
| 8 | |||||||
| 9 | X | ||||||
| 10 | X | ||||||
| 11 | X | ||||||
| 12 | X | ||||||
| 13 | X | ||||||
| 14 | X | ||||||
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 70 |
| 1. Kısa Sınav | 5 |
| 1. Ödev | 20 |
| 2. Kısa Sınav | 5 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Kısa Sınav | 2 | 1 | 2 |
| Ödev | 1 | 4 | 4 |
| Final | 1 | 2 | 2 |
| Toplam İş Yükü | 73 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 2,92 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 3 | ||