Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Fıkıh Usulü ILA 313 5 4 + 0 4 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. AHMET NUMAN ÜNVER
Dersi Verenler Doç.Dr. AHMET NUMAN ÜNVER, Doç.Dr. HAMDİ ÇİLİNGİR, Doç.Dr. AHMET SELMAN BAKTI,
Dersin Yardımcıları

Ar. Gör. Muhammed Ali Acar

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

İslam hukuk ilminin kavram ve kurumlarını bir hukuk nosyonu elde edecek şekilde öğrenciye tanıtmak.

Dersin İçeriği

Bu derste İslam hukuk ilminin temel kavram ve kurumları diğer hukuk sistemlerine de atıflarla işlenecektir

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Naslar arasındaki farklılıkları uzlaştırabilme yollarını kavrar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gezi / Gözlem,
2 İcma ve kıyas gibi delillerin mahiyetini açıklar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gezi / Gözlem,
3 Maslahat, örf ve istihsan kavramlarının günümüz fıkıh düşüncesindeki yerini anlatır. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gezi / Gözlem,
4 Son asırlarda içine girilen değişim ve gelişmelerin mahiyetini analiz eder. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gezi / Gözlem,
5 Hükmü çıkaran kişide (müçtehit) bulunması gereken nitelikleri sayar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gezi / Gözlem,
6 İçtihat, taklit ve teflik kavramlarını, birbirleriyle ilişkileri bağlamında değerlendirebilir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gezi / Gözlem,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Fıkıh usulüne giriş
2 Kur´an-ı Kerîm (Kitab)
3 Sünnet
4 İcma
5 Kıyas
6 İstihsan, Mesâlih-i Mürsele, Sahabe Kavli
7 Şeru men kablenâ, Örf, İstıshâb, Sedd-i zerâi, ilham
8 Hüküm ve türleri a) Teklîfî hükümler b) Vadî hükümler
9 Hâkim (Hüküm koyucu), Mahkûm fîh
10 Mahkûm aleyh (Mükellef)
11 Farklı bakış açılara göre Lâfızların tasnifi I
12 Farklı bakış açılara göre Lâfızların tasnifi II
13 İslam Hukukunun Gayeleri, Delillerin teâruzu ve nesih
14 İctihada ilişkin meseleler
Kaynaklar
Ders Notu

Fıkıh Usulü Ders Notları

Ders Kaynakları

1. TDV İslam Ansiklopedisi (ilgili makaleler),
2. Ali el-Hafif, (trc. Rahmi Yaran) İslâm Hukukuna Göre Hukukî İşlemler ve Hükümleri, Ankara, 2011,
3. Orhan Çeker, İslâm Hukukunda Akitler, Konya, 1999.
4. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali, İstanbul, 2001.
5. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, İstanbul, 2001.
6. Nihat Dalgın, Gündemdeki Tartışmalı Dinî Konular I-II, Samsun, 2010.
7. Hayreddin Karaman, Mukayeseli İslâm Hukuku.
8. H. Mehmet Günay, Evlenme Akdinde Fâsit Bâtıl Ayrımı, İstanbul, 2008.
9. İLİTAM Ders Notları

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 İlahiyat alanında temel kavramları kavrar, kavramlar arası ilişkilere hâkimdir.
2 Bir yabancı dili kullanarak İlahiyat alanında kuramsal ve uygulamalı bilgileri izler ve ilgili alandaki uzman ve uzman olmayan kişi ve kuruluşlarla bu bilgileri paylaşır. (Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyinde).
3 Edindiği ilahiyat bilgisinin gerekleri doğrultusunda tutum ve davranışlarıyla topluma örnek olacak davranışlar sergiler. Sosyal ve kültürel hakların evrenselliğini destekler, sosyal adalet bilinci kazanır, tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkar. X
4 Klasik ve güncel dini meseleleri saptama, tanımlama, eleştirel bir yaklaşımla değerlendirme, yorumlama, formüle etme ve çözme becerisine sahiptir; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçer ve uygular. X
5 İlahiyat alanındaki bilgi ve beceriler ile alandaki sorunlara yönelik bilimsel yöntemlerle ortaya konulmuş çözüm önerilerini ilgili kişi ve kurumlarla çeşitli iletişim araçları vasıtasıyla paylaşır.
6 Dini anlayış ve uygulamaların evrensel ve toplumsal boyuttaki (güvenlik, sağlık, iktisat, çevre, vb.) etkileri ve hukuksal sonuçları hakkında farkındalık sahibidir. X
7 Sorumluluğu altındakilerin öğrenme gereksinimlerini belirler, öğrenme süreçlerini yönetir ve kişisel, mesleki alandaki gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlar.
8 İlahiyat alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitaplarına, uygulama araç-gereçlerine ve bilimsel araştırma yöntem ve tekniklerine dair sahip olduğu kuramsal ve uygulamalı bilgileri eğitim-öğretim, araştırma ve topluma hizmet alanlarında kullanır. X
9 Değişen hayata ve yeniliğe karşı açık tutuma sahiptir; toplumsal, ekonomik, yasal ve siyasal gelişmelerden haberdardır.
10 Toplumsal alanda karşılaşılan karmaşık dini meseleleri çözmek için bireysel inisiyatif alarak bağımsız çalışır veya ekip üyesi olarak sorumluluk alır.
11 İlahiyat alt dalları ve diğer bilim alanları ile ilişki kurarak disiplinler arası araştırma -inceleme, yorum ve analiz yapar. X
12 Alanındaki çeşitli sosyal, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılır; yaşam boyu öğrenmeye ve sorgulamaya ilişkin olumlu tutum geliştirir.
13 İlahiyat alanındaki bilgilerin toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması, sonuçların duyurulması ve kullanılması aşamalarında toplumsal, kültürel, bilimsel ve ahlakî değerleri gözetir. X
14 İlahiyat alanı için uygun araçları seçer, kullanır, geliştirir ve alanın gerektirdiği bilgi ve bilişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 40
1. Kısa Sınav 20
2. Kısa Sınav 20
3. Kısa Sınav 20
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 4 64
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 10 10
Final 1 10 10
Toplam İş Yükü 116
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,64
Dersin AKTS Kredisi 5