Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Türkiye Ekonomisi IKT 358 6 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. AHMET GÜLMEZ
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları Yrd.Doç.Dr.Mehmet Zeki AK, Doç.Dr.Ekrem GÜL
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı Dersin temel amacı, tarihsel bağlamından koparmaksızın ve siyasal/ideolojik konjonktür değişmelerini dikkate alarak, Türkiye Ekonomisinin dönemler itibariyle kapsamlı bir değerlendirmesini yapmaktır.
Dersin İçeriği Bu ders, esas itibariyle, Türkiye’de sermayenin nasıl biriktirildiği ve nasıl kullanıldığı sorusu etrafında tarihsel bir değerlendirme yapma çabası üzerine oturmaktadır. Bu çaba, ekonomi dışı faktörleri -örneğin incelenen dönemde Türkiye siyasetinin içinde bulunduğu durum ya da liberal kapitalist dünyanın iktisat algılamasında meydana gelen bir değişiklik- de mümkün olduğunca dikkate alan bir içeriğe sahiptir.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 İktisat alanını, bilhassa siyaset alanı ile toplumsal alandan bağımsız olarak değerlendirme girişimlerinin yanıltıcı sonuçlara ulaşma riski taşıdığına dair bir kanaat oluşturur. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
2 Klişeleşmiş siyasal/ideolojik pozisyonlar üzerinden ve belli bir amaca dönük olarak yapılan iktisadi değerlendirmelerin yanıltıcı olduğu fikrini içselleştirir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
3 Türkiye’nin iktisat politikalarında görülen kırılmalar ile liberal kapitalist dünyada yaşanan paradigma değişiklikleri arasında doğru yönlü bir ilişki olduğunu kavrar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
4 Tıpkı liberal kapitalist dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de iktisat politikaları belirlenirken, çok belirgin olmamakla birlikte, sınıfsal tercihlerin etkili olduğuna dair bir perspektif inşa etmeye yönelir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
5 Türkiye’nin uluslararası düzeyde yürüyen iktisadi ilişkileri –Avrupa Birliği, IMF gibi- analize tabi tutulurken reel karşılığı olmayan hamaset yüklü bir söylem kullanılmasının sakıncalarını bilir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
6 Türkiye’nin gerek tarihsel gerek güncel ekonomik sorunları üzerine makul değerlendirmeler yapar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Osmanlı’nın son döneminde (1830’lardan 1923’e kadar olan dönem) iktisadi yapının görünümü. Osmanlı üretim düzeni: “feodal” mi, yoksa “asyatik” mi? 1)ss.9-26, 2),.3)ss.15-38
2 Kuruluş yıllarında (1923-1930) benimsenen ekonomi anlayışının, İzmir İktisat Kongresi’nin temel perspektifi ve Lozan Barış Konferansı’nın iktisadiyat alanına ilişkin hükümleri çerçevesinde ortaya konması: “liberal” bir ekonomi arayışı mı? 1)ss. 32-54, 4)ss.32-54, 5)ss.133-254 6)ss. 228-241
3 Neden “devletçilik”? 1930’lu yılların başından itibaren “devletçi” ekonomi politikalarına yönelimin arka planı ve “ithal ikamecilik”in provaları: Birinci ve İkinci Beş Yıllık Sanayileşme Planı. 1)ss.60-70, 6)ss.241-271
4 Devletçilik Dönemi’nde (1932-1945) sermaye birikiminin kaynakları ve iktisadi sektörler düzeyinde görünüm. 1)ss.71-81
5 Toplumsal dönüşümün ivme kazandığı 1950’li yılların siyasal ve ekonomik anlamda genel görünümü ve döneme egemen olan paradigma eşliğinde Türkiye’nin yönelimi: yeniden liberal politikalar. 1)ss.89-95, 4) ss.73-85
6 Savaş Sonrası Dönem’de (1946-1962) dönemde Türkiye’de sermaye birikiminin kaynakları ve sektörler düzeyinde görünüm. 1)ss.95-118
7 Birinci Devalüasyon ve Sonuçları. 1950’li yılların ikinci yarısından itibaren kendini hissettiren krizin nedenleri ve yeniden istikrar sağlama çabaları: 1958 Kararları 1)118-123, 7)ss. 93-125
8 1960’ların başlarında iktisadi rejim tartışmaları ve devletçi politikalara geri dönüş. “Planlı Ekonomi”nin arka planı. Kalkınma Planların ortak özellikleri. 1)ss.141-144, 3)ss. 195-223
9 ARASINAV
10 15 Yıllık Perspektif ve ilk dört Plan 1)ss.142-154
11 “Planlı Dönem”de sermaye birikiminin kaynakları ve sektörler itibariyle görünüm. 1)ss.155-182
12 1980 Dönüşümü (Ticari Serbestleşme): Ekonomi politikalarında köklü bir dönüşümün ifadesi olan 24 Ocak 1980 Kararları mal ve faktör piyasalarına nasıl yansımıştır? “İthal ikamecilik”ten ihracat odaklı sermaye birikim modeline geçiş 8)ss.31-53, 9)ss.54-86, 10)ss.303-324
13 1989 Dönüşümü (Finansal Serbestleşme): Sıcak para girişine dayalı sermaye birikim modeli ve finansal krizler. 11), 8)ss.127-155, 7) ss.231-253, 12)ss.92-102
14 2001 Krizi Sonrasının Genel Bir Değerlendirmesi. 13
Kaynaklar
Ders Notu 1)Kepenek, Yakup ve Nurhan Yentürk (2004), Türkiye Ekonomisi, İstanbul: Remzi (15. Baskı)
2)Pamuk, Şevket (2007), Dünyada ve Türkiye’de İktisadi Büyüme: 1820-2005, Ankara: TUBA Yayını.
3)Keyder, Çağlar (1995), Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İstanbul: İletişim (4. Baskı)
4)Boratav, Korkut (1998), Türkiye İktisat Tarihi: 1908-1985, İstanbul: Gerçek (6. Baskı)
5)Çavdar, Tevfik (2003), Türkiye Ekonomisinin Tarihi: 1900-1960, Ankara: İmge
6)Tezel, Y. S. (2000), Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
7)Kazgan, Gülten (2005), Türkiye Ekonomisinde Krizler: ‘Ekonomi Politik’ Açıdan Bir İrdeleme, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları
8)Yeldan, Erinç (2001), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi: Bölüşüm, Birikim ve Büyüme, İstanbul: İletişim
9)Sönmez, Mustafa (1985), Türkiye Ekonomisinde Bunalım: 24 Ocak Kararları ve Sonrası, İstanbul: Belge (3. Baskı
10)Aydın, M. Kemal (2007), “Türkiye Ekonomisinin Dönüşümü: ‘İthal İkamecilik’ten ‘Dışa Açık’ Birikim Modeline Savruluş” [(eds) D. Dursun vd. (2007), Dönüşüm Sürecindeki Türkiye, İstanbul: Alfa] içinde:
11)Stiglitz, J. E. (2002), Küreselleşme: Büyük Hayal Kırıklığı (Çeviri: A. Taşçıoğlu ve D. Vural), İstanbul: Plan B Yayıncılık.
12)Aydın, M. Kemal (2005), “Türkiye Ekonomisi: Krizlerin Sorumlusu Kim”, Toplum ve Bilim (102).
13)DPT ve TÜİK veri tabanları.
Ders Kaynakları Yentürk, Nurhan (2003), Körlerin Yürüyüşü: Türkiye Ekonomisi ve 1990 Sonrası Krizler, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Aydın, M. Kemal (2003), Sermayenin Küreselleşmesi, İstanbul: Değişim.
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Uluslararası sistemin işleyişini, temel kavramlarını ve özelliklerini inceleme ve uluslararası ilişkiler disiplininin alt konuları hakkında temel bilgileri öğrenme
2 Dünya siyasi tarihinde meydana gelen gelişmeleri neden-sonuç ilişkisi bağlamında analiz edebilme
3 Yabancı dil becerisini geliştirme X
4 Türkiye´nin dış politikasını neden-sonuç ilişkisi içerisinde kapsamlı şekilde analiz edebilme
5 Dış politika analizine ilişkin teorik yaklaşımları ve karar verme sürecinin işleyişini analiz edebilme
6 Teorik ve metodolojik düşünmeyi öğrenme ve olgulara bu çerçeveden bakabilme
7 Toplumsal gelişmeleri ve koşulları karşılaştırmalı analiz edebilme
8 Uluslararası Hukuk´un temel ilkelerini ve konularını öğrenme
9 Uluslararası İlişkiler teorilerini irdeleme ve uluslararası gelişmelere teorik çerçeveden bakmayı öğrenme
10 Türkiye´nin siyasal yaşamını tarihsel bir pencereden ve kronolojik bir şekilde analiz edebilme
11 İç Hukukun işleyişini ve temel ilkelerini öğrenme
12 Uluslararası ve bölgesel örgütlerin kuruluşunu, yapısını, işleyişini ve dünya siyasetindeki etkisini analiz edebilme
13 Devlet-içi çatışmalarının nedenlerini ve çözüm modellerini örnekleriyle analiz edebilme X
14 Uluslararası güvenlik sorunlarını ve uluslararası güncel sorunları inceleme
15 Uluslararası sistemde ortaya çıkan gelişmeleri teorik açıdan ve karşılaştırmalı bir şekilde irdeleme
16 Uluslararası gelişmelere ilişkin olarak analitik düşünce becerisini geliştirme
17 İktisat, sosyoloji, siyaset bilimi ve kamu maliyesi gibi diğer disiplinlerin temel kavramlarını ve kuramlarını öğrenme
18 Siyaset biliminin felsefi temellerini inşa eden filozofların/düşünürlerin fikirlerini kapsamlı şekilde inceleme ve bu felsefi görüşlerin Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler disiplinlerine katkısını irdeleme
19 Temel bilgisayar becerilerini edinme
20 Bireysel olarak bilimsel bir çalışmayı planlama, yürütme ve yazıya dökme becerisi kazanma
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 70
1. Kısa Sınav 10
2. Kısa Sınav 10
1. Ödev 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 10 10
Kısa Sınav 2 10 20
Ödev 1 5 5
Final 1 10 10
Toplam İş Yükü 125
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5
Dersin AKTS Kredisi 5