Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Rusya´Nın Güvenlik ve Dış Politikası ULI 536 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. OSAMA AMOUR
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı Soğuk Savaş sonrası modern devlet yapılarındaki dış politika kararlarının alınması süreci, artık demokratik kurallar ve kurumlar çerçevesinde gelişmektedir. Yapısal geçiş sürecindeki devletlerin karar alma mekanizmalarında belirli bir söylemler bolluğunu ve karmaşasını görmek olasıdır. Nitekim soğuk savaş sonrası yeni dönemdeki devlet ve toplum içi kimliksel arayışlar bu bolluk-karmaşa ikilemini hızlandırmıştır. Bu bağlamda, 1991?den günümüze değin Rusya?nın komünizm sonrası geçiş sürecinde geçirdiği karmaşık kimliksel arayışların yansımaları yadsınamaz. Dolayısıyla Rusya?nın gerek devlet, gerekse toplum düzeyindeki yeni kimlik arayışı girişimlerinde, dış politika kararlarına etki eden söylemlerin gelişimlerini izlemek ve uluslararası sistem-devletlerarası etkileşimleri çerçevesinde etkinlikler sorgulanmalıdır. Jeopolitik ve stratejik açılardan dünyanın son derece önemli bir noktasında yer alan Rusya, günümüzde Kafkas Ötesi ve Orta Asya petrollerinin batıya taşınması konusunda alternatif güzergahlardan biri olması sebebiyle dünya siyasetinde de önemli gelişmelere sahne olmaktadır. Bir diğer faktör de gerek Rusya Federasyonu sınırlarında ve gerekse Kafkasya gibi bölgelerde Rusya?ya karşı mücadele eden çeşitli etnik grupların varlığıdır. Özellikle Vladimir Putin?in iktidara gelişiyle birlikte, Rus dış politikasında etkin rol üstlenen siyasal ve idari birimlerde yapısal bir değim söz konusudur. Putin?in merkeziyetçilik politikalarıyla birlikte söylemler arasındaki geçişlerin uluslararası sistem ve iç dinamiklerden nasıl etkilendiği de irdelenmelidir. Özetle Rusya?nın dış politika dinamiklerini araştırmanın, özellikle 11 Eylül saldırısı sonrasında uluslararası ortamda meydan gelen gelişmeler açısından, yeni uluslararası yapının, tanımlanması açısından yardımcı olacağı düşünülmektedir. Rus Dış Politikası dersi Rusya Tarihi dersini alacak YL öğrencileri için tamamlayıcı niteliktedir.
Dersin İçeriği Geçmişte büyük bir güç olan SSCB?nin varisi Rusya Federasyonu?nun, değişen uluslararası ilişkilerdeki yeri, ülkenin dış politikası incelenerek tespit edilmeye çalışılacaktır. Bu dersin temel konusu Rusya?nın güvenlik stratejisidir. Bu ders Rusya?nın stratejik menfaatlerine uygun bir şekilde, Orta Asya ve Kafkasya gibi bölgelerde geliştirdiği yakın çevre politikası sonucu Rusya?nın Avrasyada artan önemi, bu bağlamda diğer ABD, AB, Orta Asya ? Kafkasya, Türkiye Çin, Orta Doğu Ülkeleri ile olan ilişkilere odaklanacaktır. Özellikle Rusya-ABD ve Avrupa Birliği Stratejik İlişkileri ele alınacaktır. Rusya?nın dış politika dinamiklerini araştırmanın, özellikle 11 Eylül saldırısı sonrasında uluslararası ortamda meydan gelen gelişmeler açısından, yeni uluslararası yapının, tanımlanması açısından yardımcı olacağı düşünülmektedir. Bu çerçevede konunun bugünkü konjonktürdeki yerinin daha iyi algılanabilmesi için uluslararası siyasi sistemin teorisi hakkında bilgi verilecektir. Başlıca konular: Rus dış politikasını etkileyen temel faktörler ve yaklaşımlar, Milliyetler Politikası (Orta Asya?nın Sovyetleştirilmesi) ve Sovyet Sistemi, Yirminci Yüzyıl Rus Dış Politikasının Gelişimi ve SSCB Döneminde İzlenen Dış Politikaya Genel Bakış, SSCB?nin Dağılması ve Yeltsin İktidarı Sırasında İzlenen Dış Politika, Rus Dış Politikasını Etkileyen Ekonomik-Askerî-Sosyal ve Kültürel Faktörler, Rus Dış Politikasında İzlenen Farklı Yaklaşımlar (Atlantistler ve Avrasyacılar ve Dış Politika), Rusya?nın Bölgesel Örgütlenmeleri ve İlişkileri (BDT ülkeleri- Rusya Federasyonu, Orta Asya, Kafkasya İlişkileri) (NATO, Şangay İşbirliği, Avrasya Ekonomik Birliği, GUAM, KEİK vs.), Rusya Federasyonu?nun-AB, ABD, Çin, Orta Doğu, Türkiye ilişkileri vs.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Türkiye?nin komşusu ve Soğuk Savaş döneminin Doğu Bloku lideri Rusya Federasyonu?nun devlet yapısı, ulus yapısı, kuruluşlarını, geçirdikleri değişiklikleri, gelişmeleri, devlet içindeki insanların, sınıfların, grupların aralarındaki mücadeleleri ve de Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
2 Rusya Federasyonu?nun dünya sistemi içindeki yerini bilmek uluslararası ilişkiler bakımından son derece önemlidir. Bu bağlamda Rusya Federasyonu?nun içinde yer aldığı uluslararası sistemin temel birimlerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin tarihini i Anlatım, Soru-Cevap,
3 Türkiye ve Rusya ilişkileri ile ilgili güncel konu ve sorunlar hakkında, tarihi, sosyo-kültürel boyutlarıyla birlikte bilgi ve fikir sahibi olmak. Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
4 Rusya Federasyonu?nun içinde bulunduğu günümüz siyasi yapılanmasında özellikle devletlerarası çatışmaların neden ve sonuç ilişkilerini karşılaştırmalı metodla tedkik ederek, mukayese yeteneğini geliştirerek analiz yapabilmek Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
5 Rusya?nın gerek devlet, gerekse toplum düzeyindeki yeni kimlik arayışı girişimlerinde, dış politika kararlarına etki eden söylemlerin gelişimlerini izler ve uluslararası sistem-devletlerarası etkileşimleri çerçevesinde etkinlikleri sorgular. Anlatım, Beyin Fırtınası,
6 Rusya Federasyonu?nda geçmişten günümüze yaşanmış karmaşık olaylar, problemler ve çözüm yöntemlerini belirler ve sentezler. Anlatım,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Rusya Federasyonu?nda Ulusal Güvenlik Yaklaşımı ve Askeri Doktrinler
2 Milliyetler Politikası (Orta Asya?nın Sovyetleştirilmesi) ve Sovyet Sistemi Yirminci Yüzyıl Rus Dış Politikasının Gelişimi ve SSCB Döneminde İzlenen Dış Politikaya Genel Bakış
3 SSCB?nin Dağılması ve Yeltsin İktidarı Sırasında İzlenen Dış Politika
4 Rus Dış Politikasını Etkileyen Ekonomik-Askerî-Sosyal ve Kültürel Faktörler
5 Yirminci Yüzyıl Rus Dış Politikasının Gelişimi Rus Dış Politikasını Etkileyen Etnik Kökenli Kaos: Çeçen Sorunu ve Çeçen savaşının (politik, sosyal ve kültürel) sonuçları ve Dağlık Karabağ Meselesinde Ermenistan ve Azerbaycan İle İlişkileri
6 Rus Dış Politikasını Etkileyen Temel Faktörler Rus Dış Politikasında İzlenen Farklı Yaklaşımlar- Reformların Etkisi (Glastnost-Perestroyka)
7 11 Eylül Sonrası Güvenlik Stratejileri -Rusya ve ABD?nin Avrasya Güvenliği Bakımından İlişkileri
8 Sınav Haftası
9 Putin Döneminde Rus Dış Politikası ve Bölgesel İstikrarsızlıklar Karşısında Putin?in İzlediği Dış Politika
10 Rusya?nın Bölgesel Örgütlenmeleri ve İlişkileri (BDT ülkeleri- Rusya Federasyonu, Orta Asya, Kafkasya İlişkileri) (NATO, Şangay İşbirliği, Avrasya Ekonomik Birliği, GUAM, KEİK vs.)
11 Rusya ?AB İlişkileri (Rusya?nın Avrupa Güvenliğindeki Konumu)
12 Orta Doğu ile İlişkiler
13 Çin Halk Cumhuriyeti ile İlişkiler
14 Enerji Meselesi ve Boru Hattı Projeleri (Türkiye-Rusya)
Kaynaklar
Ders Notu Kaynakların büyük çoğunluğu makale olup tamamı üniversitenin veritabanlarından indirilebilmektedir. İlgili kitaplarda kütüphanede bulunabilir.
Ders Kaynakları 1. 1. Aleksandr Golts, ?Voenno-Politiçesku Şantaj?, İtogi.
2. Asem Nauşabay Hekimoğlu, Rusya?nın Dış Politikası, Vadi Yay., İstanbul 2007
3. Aleksandr Sushko, ?The Dark Side of Integration: Ambitions of Dominatian in Russia?s Backyard? The Washington Quarterly, Spring 2004, s.119-130.
4. Alexandre Grigoriantz, ?Kafkasya Halkları Tarihi ve Etnografik Bir Sentez?, Çev. Doğan Yurdakul, İstanbul 20000, 223 s.
5. Almir Abrec, ?Kuzey Kafkasya?daki Karmaşık Durum: Yeni Felaketlerden Kaçınma Yollları?, Kafkasya Yazıları, Sonbahar 1999, S.20-23.
6. C. Vendil, ?The Russian Security Council?, European Security, C.10, no.2, 2001 Yaz, ss.67-81.
7. Dmitri Trenin, ?Russia and Global Security Norms? The Washington Quarterly, Spring 2004, s.63-77.
8. Elnur Hasan Mikail, Yeni Çarlar ve Rus Dış Politikası, (Editör. Deniz Saraç), İstanbul 2007
9. Erhan Büyükakıncı, ?Değişen Dünyada Rusya ve Ukrayna?, İstanbul 2003
10. Giray Saynur Bozkurt, .-?ABD ve AB Ekseninde Vladimir Putin Dönemi Rus Dış Politikasına Bakış?, 21. Yüzyılda Rusya, AB ve Türkiye?den Yansımalar, Oğuz Kaymakçı (ed.), Türkmen Kitabevi, İstanbul 2007, ss.65-92
11. Giray Saynur Bozkurt, ?Gürcistan, Ukrayna ve Kırgızistan?da Kadife Devrimler?, Özel Dosya, Jeopolitik Dergisi, Sayı 27, Nisan 2006, ss.89-100.
12. Giray Saynur Bozkurt ,??Enerji Nakil Hatları ve Türkiye-Rusya İlişkileri?, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Sayı:7 Şubat 2006, ss.21-45.
13. Giray Saynur Bozkurt, ?Kırım Tatarları ve Sürgün?, Stalin ve Türk Dünyası, Emine Gürsoy Naskali-LiaiŞahin (ed.), Kaknüs Yay., İstanbul 2007, ss.221-232.
14. Giray Saynur Bozkurt ,-?Ukrayna-Özerk Cumhuriyeti?nde Yaşayan Kırım Tatarlarının/Türklerinin Sosyo-Ekonomik Kültürel Statü Sorunları ve Alternatif Çözümler?, Türk Dünyasının Problemleri ve Çözüm Önerileri, Necdet Öztürk-Ali Satan (ed.), IQ-Kültür Sanat Yay., İstanbul 2007, ss.221-268
15. Giray Saynur Bozkurt ,??Turuncu Devrim Sonrası Ukrayna ve Kırım?, Kırım Dergisi, Sayı;54, Ocak-Şubat-Mart 2006, ss.15-27
16. Giray Saynur Bozkurt, ?Democratic and Authoritarian Tendencies in Uzbekistan? July 15-18 2007, Warsaw University, Warsaw East European Conference 2007/ Poland-Warsaw
17. Giray Saynur Bozkurt ?From Independence To Today Turkish Republics/ Bağımsızlıktan Günümüze Türk Cumhuriyetleri?, Türk Dünyasında Sosyal Bilimler: Kuram, Yöntem ve Uygulama Cilt I-II; Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü- Kırgızistan Kommersiyalık Enstitüsü Türk Dünyası İşletme Fakültesi, Celalabat-Kırgızistan, 3. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi, 05-09 Haziran 2005, (ISBN 975-7988-28-6), Sakarya 2005, s.317-337.
18. Giray Saynur Bozkurt. Turkey´s Political Relations with Turkic Republics (in Transcaucasia and Central Asia) in CIS countries?, Poland- Warsaw East European Conference- International Conference, WARSAW UNIVERSITY, July 5 ? 8 2006, Poland- Warsaw/Varşova
19. Giray Saynur Bozkurt ?Democratic and Authoritarian Tendencies in Uzbekistan? July 15-18 2007, Warsaw University, Warsaw East European Conference 2007/ Poland-Warsaw
20. Giray Saynur Bozkurt ?Turkey?s Role In Central Asıa And The Caucasus After The Collapse Of The Ussr (1991)?, 5th Eupra General Conference Chalenges Peace And Democracy In Europe International Symposium Sakarya University, Turkey, 21?24 August 2007.
21. Graham E. Fuller, ?The Emergence of Central Asia?, Foreign Policy, Spring 1990, s.50,63, 65.
22. Igor Ivanov, ?The New Russian Identity: Innovation and Continuity in Russian Foreign Policy?, The Washington Quarterly, Summer 2001, s.7-13.
23. Kamil Ağacan, ?Gürcistan?a Yönelik Artan Rus Baskıları ve Türkiye?, Stratejik Analiz, Ağustos 2000.
24. M. Broxup, ?North Caucasus Barrier: The Russian Advance Towards the Muslim World? Inc. Maps, 1996, 252 p.
25. M. Light, ?Post-Soviet Russian Foreign Policy? Der. A. Brown, Contemporary-Russian Politics, Oxford Univ. Pres 2001, s.422-423.
26. Michael Rywkin,?Russia and the Abroad under Putin?, American Foreign Policy Interests, No:25:3-12, 2003.
27. ?Ministerstvo Inastrannıh del Rossiyhskoy Federatsii? Konferantsiya Vneşney Politiki Rossiyskoy Federatsii, s.1-17.
28. N. Berdyaev, ?The Russian Idea?, Londra, 1947
29. Necdet Pamir, ?Bakü-Ceyhan Petrol Boru Hattı: Orta Asya ve Kafkasya?da Bitmeyen Oyun?, Ankara 1999.
30. Neziha Musaoğlu, ?Bağımsız Devletler Topluluğunun Krizlerinin Sürekliliğini Besleyen Etkenler?, Avrasya Etüdleri, 2002.
31. Robert O. Freedman, ?Russıan Polıcy Toward The Mıddle East Under Yeltsın And Putın?, Jerusalem Letter / Viewpoints / 2 September 2001 http://www.jcpa.org/jl/vp461.htm
32. S. Hunter, ?Transcaucasus in Transition: Nation Building and Conflict? USA 1996, Schwartz, D. - Panossian, R. (eds.), ?Politics of Nation Building in Post Soviet Armenia, Azerbaijan and Georgia?, Canada 1994 149p.
33. Suat Bilge, ?Bağımsız Devletler Topluluğu ve Türkiye?, Avrasya Etüdleri, Cilt 1, Sayı 4, Kış 1995, Tika s.77.
34. Suny, G. (ed.), ?Transcaucasia, nationalism and social change: Essays in the history of Armenia, Azerbaijan and Georgia?, USA 1996.
35. Valentin Fedotova, ?Terorizm:Globalizatsiya? Cosmopil, No.5, 2003.
36. Zeynep Dağı, Rusya?nın Dönüşümü , Boyut Kitapları, İstanbul-2002, s.161
37. F. Stephen Larrabee ve Ian O. Lesser, Belirsizlik Döneminde Türk Dış Politikası, ss. 133-164.
38. Gareth Winrow, ?Türkiye, Orta Asya?da Bağımsızlığını Yeni Kazanmış Devletler ve Trans-Kafkasya,? Türkiye?nin Dış Politika Gündemi içinde, ss.260-283.
39. Mustafa Aydın, ?Global Değişim ve Genişleyen Türk Dünyası: Türkler ve Türkiler,? Türkiye?nin Dış Politika Gündemi içinde, ss. 271-292.
40. Duygu Bazoğlu Sezer, ?Rusya: Jeopolitik Yarışma ile Ekonomik Ortaklığı Bağdaştırmanın Zorlukları,? Türkiye?nin Dış Politika Gündemi içinde, ss.229-259.
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Uluslararası İlişkiler alanında en güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç ve gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeyde bilgi ve kavrayışa sahip olma, bunları kullanabilme X
2 Dış Politika ve Uluslararası İlişkiler kavramları, fikirleri ve verilerini, bilimsel yöntemlerle değerlendirme, karmaşık olay, gelişme ve konuları belirleme ve analiz edebilme, tartışmalar yapabilme, olgu ve araştırmalara dayalı öneriler geliştirebilme X
3 Güncel konu ve sorunlar hakkında, tarihi, sosyal ve kültürel boyutlarıyla birlikte bilgi ve fikir sahibi olma X
4 Alana ilgi duyan ve ilgisiz dinleyici gruplarını, Uluslararası İlişkiler ile ilgili konularda bilgilendirme, onlara düşüncelerini, konu ile ilgili problemleri ve çözüm yöntemlerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü aktarabilme X
5 Takım çalışmasına uyumlu, inisiyatif sahibi, yenilikçi fikirlere açık ve analitik düşünebilme X
6 Türkçe’yi iyi kullanma, yazılı ve sözlü iletişimi iyi olup kendini doğru şekilde ifade edebilme ve empati yeteneğine sahip olma X
7 Diplomatlık, ataşelik gibi uluslararası ilişkilerin kariyer alanlarında kendini geliştirme potansiyeline ve becerisine sahip olma X
8 Bilgi üretimi ve kullanımı ile bilgiye ulaşmada yöntem ve araştırma teknikleri konusunda beceri sahibi olma X
9 Mesleki ve bilimsel etik davranış ilkelerinin bilincinde olma X
10 Uluslararası İlişkiler Lisans yeterlilikleri üzerine kurulan aynı ya da farklı bir alandaki bilgilerin genişletilmesi ve derinleştirilmesi ile birlikte bilimsel araştırma yaparak bilgiye ulaşma, bilgiyi değerlendirme, yorumlama X
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 60
1. Kısa Sınav 10
1. Ödev 20
2. Kısa Sınav 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 10 10
Kısa Sınav 2 10 20
Ödev 1 15 15
Final 1 15 15
Toplam İş Yükü 140
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,6
Dersin AKTS Kredisi 6