Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Doğu Avrupada Türklük TAR 283 3 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri YOK
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. MUHAMMED BİLAL ÇELİK
Dersi Verenler Prof.Dr. MUHAMMED BİLAL ÇELİK,
Dersin Yardımcıları YOK
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı Bin Yıldan fazla Kuzey Karadeniz, Kafkasya ve Balkan coğrafyalarında siyasî egemenlik kurmuş olan Türklerin tarihlerini, kültür ve medeniyetlerini araştırmak, bu tarihi tecrübe ve mirası ortaya çıkararak günümüzde bundan faydalanma yollarını ortaya koymak.
Dersin İçeriği Bu derste, Kuzey Karadeniz’de hakimiyet süren Türk kavim ve devletleri ele alınacaktır. Hunlardan itibaren Kuzey Karadeniz’e uzanan Türk boylarının özellikle Hazarlar zamanında büyük bir birikim gösterdikleri, Altınordu zamanında da Hazar miras ve birikiminin en üst düzeye çıktığı, derslerin ana konuları arasındadır. Kırım Hanlığı ve Moskova arasında Altınordu Hanlığı’nın mirasının devralınması konusunda devam eden uzun süreli mücadeleyi Moskova’nın kazanması ve Kuzey Karadeniz Türklüğü’nün Moskova Rusyası’nın egemenliği altına girmesi, bu sürecin son safhasıdır.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Türk milletinin maddi kültürü ile hayat nizamının etkilendiği fiziki çevrenin temel niteliklerini tanımlar Anlatım, Soru-Cevap,
2 Maddi kültür ile manevi kültür arasındaki temel ilişkiyi ayrıştırır. Türklerin kültür coğrafyasının temel niteliklerini kavrar Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar, Anlatım,
3 Karadeniz’in coğrafi açıdan Türk kültürüne ne gibi etkilerinin olduğunu, bu konuda bilinenlerle tarihi bilgilerin ne oranda bağdaştığını sorgular Soru-Cevap, Anlatım,
4 Karadeniz’e göç eden Türk kavimlerinin bu büyük göçlerinde hangi faktörlerin etkili olduğunu belirler, bunlar içinde demografik ve iklim şartlarındaki değişimin ağırlık taşıdığını vurgular. Gösterip Yaptırma, Beyin Fırtınası, Eğitsel Oyun, Anlatım,
5 Karadeniz’e yerleşen Türk kavimlerinin Ruslarla olan ilişkilerinin hangi faktörlerden etkilendiğini, bu faktörlerin Türklerin Ruslar içinde asimile olmasında ne oranda rol oynadığını sorgular Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Türklerin ilk Anayurdu, Doğu Avrupa’nın İlk Anayurtla coğrafi ve fizikî açıdan ilişkisi, doğu Avrupa’nın Türk Kültür coğrafyası açısından nitelikleri, Doğu Avrupa’nın ilk yerli kavimleri
2 Avrupa Hunları-1
3 Avrupa Hunları-2
4 Avarlar
5 Hazarlar, Hazar Kültür ve Medeniyeti’nin İtil – Tuna hattında gösterdiği kalıcı tesirler. Hazarların Türk ve Rus kavimleri açısından önemi
6 Arap Hazar mücadeleleri
7 Peçenekler
8 Uzlar, Berendiler
9 ARASINAV
10 Karakalpaklar, Kumanlar
11 Kuman – Kıpçakların Kiev Ruslarıyla mücadeleleri, Kumanların kültür ve medeniyeti, yaşayış tarzları, maddi kültürleri
12 Bulgarlar, siyasi ve kültürel etkileri
13 Moğolların Deşt-i Kıpçak Seferi
14 Nogaylar
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları 1- Öztürk, Yücel, Osmanlı Hakimiyetinde Kefe 1475 – 1600, Ankara 2000;
2- Kurat , Akdes Nimet, Rusya Tarihi , Ankara 1987;
3- Kurat, Akdes Nimet, Kazan Hanlığı, AÜDTCFD XII / 3 – 4 (Eylül – Aralık 1954)’den Ayrı Basım, Ankara 1959;
4- Kurat, Akdes Nimet, Türkiye ve İdil Boyu, Ankara 1956.
5- Öztürk Yücel, “Kırım Hanlığı”, Yeni Türkiye Dergisi, Türkler , C.8, (Editörler: Hasan Celâl Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Ankara 2002, s. 480 – 513.
6- İnalcık, Halil, “Han ve Kabile Aristokrasisi: I. Sahib Giray Döneminde Kırım Hanlığı”, İngilizce’den çeviri, Emel (Özel) , Sayı: 135, (Mart – Nisan 1983), s. 51 – 73.
7- Alpargu, Mehmet, Nogaylar, İstanbul 2007.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 60
1. Kısa Sınav 10
1. Ödev 20
2. Kısa Sınav 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 60
1. Final 40
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 5 5
Kısa Sınav 2 10 20
Ödev 1 10 10
Final 1 20 20
Toplam İş Yükü 135
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,4
Dersin AKTS Kredisi 5