1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Türk Dili ve Edebiyatı Pr. (Yl) (Tezli)
  3. Klâsik Türk Edebiyatı-Belâgat (2020 - 2021)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Klâsik Türk Edebiyatı-Belâgat ETE 523 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. OZAN YILMAZ
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Arş. Gör. Arzu Yıldırım, Arş. Gör. Bedriye Gülay Açar
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Belâgat biliminin tanıtılması, Klasik Türk Edebiyatında geçen belagat unsurlarının tanınıp anlaşılması, Belli başlı edebî sanatların uygulamalı bir şekilde öğretilmesi
Dersin İçeriği

Belâgat biliminin tanımı ve özellikleri tanındıktan sonra, belagatin dalları hakkında bilgi verilecek, edebî sanatlar ve türleri öğrenildikten sonra örnekler üzerinde uygulama yapılacaktır.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Belâgatin ne olduğunu bilir, tanımını yapar. Anlatım, Soru-Cevap, Sınav, Ödev,
2 Belâgatin konu alanlarını ve bölümlerini öğrenir. Soru-Cevap, Tartışma, Anlatım, Ödev, Sınav,
3 Belâgatin bölümlerinden beyân, bedî ve maanîyi alt başlıklarıyla öğrenir. Anlatım, Tartışma, Soru-Cevap, Sınav, Ödev,
4 Maânînin bölümlerinden edebî sanatları öğrenir. Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Problem Çözme, Sınav, Ödev,
5 Edebî sanatları türlerine göre ayırır. Problem Çözme, Alıştırma ve Uygulama, Sınav, Ödev,
6 Söze dayalı edebî sanatları bilir, uygulamasını yapar. Gösterip Yaptırma, Alıştırma ve Uygulama, Problem Çözme, Ödev, Sınav,
7 Anlama dayalı edebî sanatları bilir, uygulamasını yapar. Problem Çözme, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma, Sınav, Ödev,
8 Klâsik Türk edebiyatında geçen belagat unsurlarını öğrenir, uygulamasını yapar. Alıştırma ve Uygulama, Problem Çözme, Ödev, Sınav,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Belagatin tanımı, özellikleri ve edebiyatla ilişkisi hakkında bilgi verilmesi Ahmed Cevdet Paşa’nın “Belâgat-ı Osmâniye”sinin önsöz ve girişinde belagat hakkında verilen bilgiler okunup değerlendirilecek
2 Belagatin dallarından Beyân ve Klâsik edebiyatla ilişkisi. Fesahat ve Selaset hakkında bilgi verilmesi. Fesahati bozan hallerden Tenâfür, Garabet ve Kıyasa Muhalefet hakkında bilgi verilmesi. Örnekler üzerinde uygulamalar. Kaya Bilgegil’in Edebiyat Bilgi ve Teorileri başlıklı eserinden “Beyân” kısmı okunacak. M. Yekta Saraç’ın “Klâsik Edebiyat bilgisi: Belagat” başlıklı kitabındaki “Beyân” kısmı okunacak.
3 Belagatin dallarından Bedî ve Klâsik edebiyatla ilişkisi. İcaz, İtnâb, Tahsîs terimlerinin tanımı ve Klâsik edebiyattan seçilmiş örnekler üzerinde ugyulamalar. Kaya Bilgegil’in Edebiyat Bilgi ve Teorileri başlıklı eserinden “Bedî” kısmı okunacak. M. Yekta Saraç’ın “Klâsik Edebiyat bilgisi: Belagat” başlıklı kitabındaki “Bedî” kısmı okunacak.
4 Belagatin dallarından Maanî ve Klâsik edebiyatla ilişkisi. Maanînin inceleme alanına giren edebî sanatların Klâsik Türk edebiyatındaki kullanım alanlarının kaynaklar yardımıyla görülmesi Kaya Bilgegil’in Edebiyat Bilgi ve Teorileri başlıklı eserinden “Maanî” kısmı okunacak. M. Yekta Saraç’ın “Klâsik Edebiyat bilgisi: Belagat” başlıklı kitabındaki “Maanî” kısmı okunacak.
5 Edebî sanatlar hakkında bilgi. Klâsik Türk edebiyatında kullanılan edebî sanatların tasnifi Kaya Bilgegil’in “Edebiyat Bilgi ve Teorileri” ve Yekta Saraç’ın “Klâsik Edebiyat Bilgisi: Belagat” adlı eserlerinden ilgili kısımlar okunup değerlendirilecek.
6 Anlama Dayalı Edebî Sanatlardan Mecaz-ı Mürsel, Teşbih, Kinaye, Teşhis, İstiâre hakkında bilgiler ve bunların örnekler üzerinde uygulanması Kaya Bilgegil’in “Edebiyat Bilgi ve Teorileri” ve Yekta Saraç’ın “Klâsik Edebiyat Bilgisi: Belagat” adlı eserlerinden ilgili kısımlar okunup değerlendirilecek.
7 Anlama Dayalı Edebî Sanatlardan Tevriye, Telmih, Hüsn-i Talîl, Tecâhül-i Ârif ve Klâsik Türk edebiyatından seçilmiş örnekler üzerinde uygulamalar. Kaya Bilgegil’in “Edebiyat Bilgi ve Teorileri” ve Yekta Saraç’ın “Klâsik Edebiyat Bilgisi: Belagat” adlı eserlerinden ilgili kısımlar okunup değerlendirilecek.
8 Anlama Dayalı Edebî Sanatlardan Mübâlağa, İğrâk, İfrât, Tefrît ve Klâsik Türk edebiyatından seçilmiş örnekler üzerinde uygulamalar Kaya Bilgegil’in “Edebiyat Bilgi ve Teorileri” ve Yekta Saraç’ın “Klâsik Edebiyat Bilgisi: Belagat” adlı eserlerinden ilgili kısımlar okunup değerlendirilecek.
9 ARA SINAV
10 Anlama Dayalı Edebî Sanatlardan Terdîd, Tekrîr, Muhtemilü’z-Zıddeyn, İrsâd ve Klâsik Türk edebiyatından seçilmiş örnekler üzerinde uygulamalar Kaya Bilgegil’in “Edebiyat Bilgi ve Teorileri” ve Yekta Saraç’ın “Klâsik Edebiyat Bilgisi: Belagat” adlı eserlerinden ilgili kısımlar okunup değerlendirilecek.
11 Anlama Dayalı Edebî Sanatlardan Leff ü Neşr, Tenâsüp ve Klasik Türk edebiyatından seçilmiş örnekler üzerinde uygulamalar Kaya Bilgegil’in “Edebiyat Bilgi ve Teorileri” ve Yekta Saraç’ın “Klâsik Edebiyat Bilgisi: Belagat” adlı eserlerinden ilgili kısımlar okunup değerlendirilecek.
12 Lafza Dayalı Edebî Sanatlardan Cinas, İştikâk, Kalb ve Klasik Türk edebiyatından seçilmiş örnekler üzerinde uygulamalar Kaya Bilgegil’in “Edebiyat Bilgi ve Teorileri” ve Yekta Saraç’ın “Klâsik Edebiyat Bilgisi: Belagat” adlı eserlerinden ilgili kısımlar okunup değerlendirilecek.
13 Ebced hesabı ve Türk edebiyatındaki yeri. Ebced hesabıyla tarih düşürme sanatının Klasik edebiyattaki varlığının örneklerle gösterilmesi. Tarih düşürme çeşitlerinin örnekleriyle anlatılması İsmail Yakıt’ın “Türk-İslam Kültüründe Ebced Hesabı ve Tarih Düşürme” adlı eserinin incelenmesi. İlgili bölümlerin okunması. Nabî divanından seçilmiş örnekler üzerinde uygulamalar.
14 Klasik Türk edebiyatında belagat ve edebî sanatların yeri ve önemiyle ilgili genel bir değerlendirmenin yapılması. Dersin hocası tarafından belirlenen örnekler üzerinde öğrencilere uygulama çalışmalarının yaptırılması.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

1. Ahmed Cevdet Paşa, Belâgat-ı Osmâniyye, Akçağ Yay., Ankara.
2. M. Kaya Bilgegil, “Edebiyat Bilgi ve Teorileri”, Enderun Kitabevi, İstanbul.
3. Yekta Saraç, Klâsik Edebiyat Bilgisi: Belagat, 3F Yayınları, İstanbul.
4. Cem Dilçin, Türk Şiir Bilgisi, TDK Yay., Ankara
5. İsmail Yakıt, Türk-İslam Kültüründe Ebced Hesabı ve Tarih Düşürme, Ötüken Yay., İstanbul
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türk Edebiyatının yüzlerce yıllık hayat ve fikir akışını; bütün türler (şiir, roman, hikaye, tiyatro v.b.), edebi dönemler ve bunları belirleyen tarihi, siyasi, sosyal, kültürel etmenler, akımlar, topluluklar, hareketler ve edebi olaylar etrafında oluşan toplaşmaları; dönemlerin genel karakterleri ve önemli edebiyatçılarının eserlerini sebepleri ve sonuçlarıyla bir bütün olarak ele alır.
2 Divan edebiyatı metinlerini, karşılaştırmalı bir yöntemle inceleyerek modern edebiyat yöntemleri ışığında yeni açılımlar sağlar. X
3 Dil ile ilgili herhangi bir olguda pratik ve analitik yorum yapar. X
4 Alan ile ilgili geniş bir kaynak bilgisi edinir ve bu kaynağa kendisinin de katkıda bulunabileceği ilmi disiplini kazanır. X
5 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur ve Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar. X
6 Türk Edebiyatının yüzyılları aşan dil, edebiyat, sanat ve hayat macerasını, derinlikli inceleme teknikleriyle araştırır. X
7 Türk Edebiyatlarının dallanıp budaklandığı ve yayıldığı alanları, bütün yönleriyle, edebi olayları ile ve büyük dil ve edebiyat adamlarının seçkin eserleriyle bir bütün olarak ele alır.
8 Lisans eğitimi boyunca, belli bir donanıma sahip öğrenci, Lisansüstü eğitimde Klâsik ve Modern Edebiyat alanında, alanındaki uzmanlık bilgisini arttırır. X
9 Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür X
10 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur, Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar.
11 Dil bilgisi ve edebi yönden metin analizi yapma bilgisine sahip olur.
12
13
14
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 60
1. Ödev 40
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 4 64
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 5 5
Ödev 3 10 30
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 15 15
Toplam İş Yükü 162
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 6,48
Dersin AKTS Kredisi 6