Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Faz Diyagramları MMM 213 3 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. AYSUN AYDAY
Dersi Verenler Doç.Dr. AYSUN AYDAY, Doç.Dr. TUBA YENER, GÖZDE FATMA ÇELEBİ EFE,
Dersin Yardımcıları

Prof.Dr. Sakin ZEYTİN, Yrd.Doç.Dr. Aysun AYDAY

Dersin Kategorisi Alanına Uygun Öğretim
Dersin Amacı

Metalik elementler ve/veya bileşiklerin sıcaklık, bileşim ve basınca bağlı olarak kararlılıklarını tanımlayabilmek ve değerlendirebilmek. Faz diyagramlarını okumayı, yorumlamayı ve üzerinde çeşitli hesaplamalar yapmayı öğretmek.

Dersin İçeriği

Temel kavramlar, Gibbs Faz Kuralı, Bir bileşenli sistemler-Su sistemi, Serbest enerji-denge diyagramı eğrileri, İki bileşenli sistemler (Pb-Sn, Cu-Zn, Al-Si, Fe-N gibi), İzomorf, sabit sıcaklık reaksiyonları (ötektik, peritektik, ötektoid, peritektoid gibi), soğuma eğrileri, katı eriyikler, ara fazlar, Fe-C denge diyagramları, Üç bileşenli sistemler, üç bileşenli (SiO2-CaO-Al2O3 sistemi gibi) sistemlerde uygulamalar.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Faz diyagramları ile ilgili temel kavramları kavrar. Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Sınav ,
2 Bir ve iki bileşenli sistemleri kavrar ve yorumlar. Anlatım, Soru-Cevap, Sınav ,
3 Soğuma eğrisi oluşturur ve yapı analizi yapar. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, Sınav ,
4 Faz dönüşümlerini ve malzeme özelliklerine etkisini kavrar. Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Sınav , Ödev,
5 Fe-C denge diyagramını kavrar ve uygular. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Problem Çözme, Sınav , Ödev,
6 Üç bileşenli sistemleri kavrar. Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Problem Çözme, Sınav ,
7 Faz diyagramlarını endüstriye uygular. Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Ödev,
8
9
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Tanımlar ve kavramlar ve Gibbs faz kuralı
2 Tek bileşenli sistemler ve örnekler
3 Faz Diyagramlarının termodinamiği, serbest enerji-denge diyagramı eğrileri
4 İki bileşenli sistemler: İzomorf sistemler ve Hume-Rothery Kuralları
5 Cu-Ni diyagramı, ikili sistemde soğuma eğrileri
6 İkili ötektik sistemler, kısmi çözünürlük gösteren sistemler ve yaşlanma
7 Ötektoid, peritektik, monotektik sistemler, katıların yapısı, bileşik ve katı çözeltiler
8 Cu-Zn, Al-Si, Fe-N ikili denge diyagramları
9 Fe-C denge diyagramı, çelikler ve dökme demirler, Tanman diyagramı-1
10 Fe-C denge diyagramı, çelikler ve dökme demirler, Tanman diyagramı-2
11 Üç-bileşenli sistemler, üçgen diyagramları, katılaşma yolu-1
12 Üç-bileşenli sistemler, üçgen diyagramları, katılaşma yolu-2
13 SiO2-CaO-Al2O3 , SiO2-Al2O3-MgO , SiO2-CaO-TiO2 sistemleri
14 SiO2-CaO-Al2O3 sisteminde uygulamalar
Kaynaklar
Ders Notu

“Faz Diyagramları” Sakarya Üniversitesi, Ders Notu

Ders Kaynakları

1. Z. Engin Erkmen, Metalurjistler İçin Faz Diyagramları, Yalın Yayıncılık, İstanbul, 2007
2. H. E. Tulgar, Metalurjistlere Denge Diyagramları, 1. Kısım, İTÜ Maden Fakültesi Ofset Baskı Atölyesi, İstanbul, 1968.
3. William D. Callister, Jr., Materials Science and Engineering, An Introduction, 3rd Ed., John Wiley & Sons, Inc., New York, 1994

4. F.C. Campbell, Phase Diagrams, Understanding the Basic, ASM International, 2012

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Matematik, fen bilimleri ve kendi dalları ile ilgili mühendislik konularında yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri mühendislik problemlerini modelleme ve çözme için uygulayabilme becerisi.
2 Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi.
3 Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi. (Gerçekçi kısıtlar ve koşullar tasarımın niteliğine göre, ekonomi, çevre sorunları, sürdürülebilirlik, üretilebilirlik, etik, sağlık, güvenlik, sosyal ve politik sorunlar gibi ögeleri içerirler.)
4 Mühendislik uygulamaları için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi.
5 Mühendislik problemlerinin incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi.
6 Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi.
7 Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi.
8 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.
9 Mesleki ve etik sorumluluk bilinci.
10 Proje yönetimi ile risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik ve sürdürebilir kalkınma hakkında farkındalık
11 Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ile çağın sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 60
1. Kısa Sınav 15
2. Kısa Sınav 15
1. Ödev 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 60
1. Final 40
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 12 12
Kısa Sınav 2 8 16
Ödev 1 10 10
Final 1 20 20
Toplam İş Yükü 138
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,52
Dersin AKTS Kredisi 6