Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Osmanlı Tanzimat Döneminde Yönetim ve Yöneticiler SBK 521 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. AZİZ TUNCER
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Arş. Gör. Abdulkadir AKSOY, Arş. Gör. Ömer Faruk KÖKTAŞ

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Tanzimat döneminin mimarları olarak nitelenen devlet adamları ve düşünürlerin kişilikleri, yönetime dair düşünceleri, inanç, tutum ve değer anlayışları, iç ve dış ilişkileri ve yönetime etkilerini öğrenmek.

Dersin İçeriği

Tanzimat´tan önce Osmanlı Devlet ve Yönetim Anlayışının Temel Özellikleri, Tanzimat dönemi Osmanlı Devlet ve Yönetim Anlayışı.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 İslam Medeniyetinin Türk Yönetim Anlayışına Etkilerini öğrenir Anlatım, Tartışma, Sınav ,
2 Osmanlı Devlet ve Yönetim Anlayışının Temel Özelliklerini kavrar Anlatım, Soru-Cevap, Sınav , Ödev,
3 Osmanlı Yönetim Anlayışında Adalet Vurgusunu,Din ü Devlet ve Nizam-ı Âlem Kavramlarını öğrenir Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav , Ödev,
4 III. Selim ve II. Mahmut Döneminde Yönetim Anlayışını bilir Anlatım, Soru-Cevap, Sınav ,
5 Tanzimat ve Mustafa Reşit Paşa ilişkisini öğrenir Anlatım, Soru-Cevap, Sınav ,
6 Sadık Rıfat Paşa, Mehmet Emin Âli Paşa ve Mehmed Fuad Paşa'nın yönetim görüşlerini öğrenir Anlatım, Sınav ,
7 Ahmet Cevdet Paşa ve Mithat Paşa'nın yönetim felsefesini öğrenir. Anlatım, Soru-Cevap, Sınav ,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Tarih, Yönetim Tarihi ve Yönetim Geleneği Kavramları, İslamiyet Öncesinde Türklerde Yönetim Anlayışı ve Kurumları,
2 İslam Medeniyetinin Türk Yönetim Anlayışına Etkileri
3 Selçuklular’da Yönetim Anlayışı
4 Osmanlı Devlet ve Yönetim Anlayışının Temel Özellikleri
5 Osmanlı Yönetim Anlayışında Adalet Vurgusu
6 Din ü Devlet ve Nizam-ı Âlem Kavramları
7 Tanzimat’tan Önceki Siyasetname Türü Eserlerde Yönetim Anlayışı: Vezir Lütfi Paşa ve Asafnamesi, Koçi Bey ve Risaleleri
8 Tanzimat’tan Önceki Siyasetname Türü Eserlerde Yönetim Anlayışı: Kâtip Çelebi ve Bozuklukların Düzeltilmesinde Tutulacak Yollar, Defterdar Sarı Mehmet Paşa ve Devlet Adamlarına Öğütler
9 Osmanlı Yönetim Anlayışında Farklılaşma: Sefir ve Sefaretnamelerde Yönetim Anlayışı
10 III. Selim ve II. Mahmut Döneminde Yönetim Anlayışı
11 Tanzimat ve Mustafa Reşit Paşa
12 Sadık Rıfat Paşa
13 Mehmet Emin Âli Paşa ve Mehmed Fuad Paşa
14 Ahmet Cevdet Paşa ve Mithat Paşa
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Abadan, Yavuz (2006), “Tanzimat Fermanı’nın Tahlili”, Tanzimat-Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu, Ed: Halil İnalcık ve Mehmet Seyitdanlıoğlu, Phoenix Yayınevi, Ankara.
Abdurrahman Şeref (1980), Tarih Söyleşileri (Müsahabe-i Tarihiye), (Açıklamalı Tam Metin), Sucuoğlu Matbaası, Sadeleştiren: Mübeccel Nami Duru, İstanbul.
Abou-El-Haj, Rıfa’at Ali (2000), Modern Devletin Doğası – 16. Yüzyıldan 18. Yüzyıla Osmanlı İmparatorluğu, Çev. Oktay Özel ve Canay Şahin, İmge Kitabevi, Ankara.
Ahmed Cevdet Paşa (1980), Mâruzât, Hazırlayan: Yusuf Halacoğlu, İstanbul: Çağrı Yayınları.
Ahmet Cevdet Paşa (1983-1984), Tarih-i Cevdet, cilt:1-6, Üçdal Neşriyat, İST.
Ahmet Cevdet Paşa (1986), Tezakir, 1-40, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
Akarlı, Engin Deniz (1978), Belgelerle Tanzimat: Osmanlı Sadrazamlarından Âli ve Fuad Paşaların Siyasi Vasiyyetnâmeleri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Âli Paşa (1978a), “Âli Paşa’nın 1869’da Girit’ten yolladığı Layiha”, Çev. ve Haz. Engin Deniz Akarlı, Belgelerle Tanzimat: Osmanlı Sadrazamlarından Âli ve Fuad Paşaların Siyasi Vasiyyetnâmeleri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s. 1-8.
Âli Paşa (1978b), “Âli Paşa’nın Siyasi Vasiyyetnâmesi”, Çev. ve Haz. Engin Deniz Akarlı, Belgelerle Tanzimat: Osmanlı Sadrazamlarından Âli ve Fuad Paşaların Siyasi Vasiyyetnâmeleri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s. 17-43.
Alkan, Ahmet Turan (2004), “Osmanlı’dan Cumhuriyete Müdevver Resmi İdeoloji Unsurları Hakkında”, Düşünen Siyaset, Sayı:07, 2. Baskı, Lotus Yayınevi, Ankara.
Altay, Ahmet (2011), “Klasik Dönem Osmanlı Siyasetnâme Geleneğine Genel Bir Bakış”, Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 6/3, Summer, p. 1795-1809.
Berkes, Niyazi (2009), Türkiye’de Çağdaşlaşma, YKY. İstanbul.
Çetinsaya, Gökhan (2003), “Kalemiye’den Mülkiye’ye Tanzimat Zihniyeti”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt:1, İletişim Yayınları, İst-, s.54-71.
Danışman, Zuhuri (1972), Koçi Bey Risalesi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Defterdar Sarı Mehmet Paşa (1992), Devlet Adamlarına Öğütler, Sadeleştiren: Hüseyin Ragıp Uğural, Kültür Bakanlığı Yayınları /710, Ankara.
Dursun, Davut (2002), “Türk Siyasi Hayatında Klasik/Geleneksel Sistemden Modern Sisteme Geçiş Çabaları”,Türkler Ansiklopedisi, Ed. Hasan Celal Güzel vd., Yeni Türkiye Yayınları, Cilt:14, Ankara, s.581-592.
Erdem, Çiğdem (2010), “Mehmet Sadık Rıfat Paşa ve 19. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’na Batılılaşma Bağlamında Kameralizmin Girişi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12/2, s. 171-196.
Eryılmaz, Bilal (1996), Osmanlı Devletinde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi, 2. baskı, Risale Yayınları, İST.
Eryılmaz, Bilal (1999), “Osmanlı Devletinde Farklılıklara ve Hoşgörüye Kavramsal Bir Yaklaşım”, Osmanlı, cilt:4, s.236-241, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
Eryılmaz, Bilal (1999), “Osmanlı Devletinde Farklılıklara ve Hoşgörüye Kavramsal Bir Yaklaşım”, Osmanlı, cilt:4, s.236-241, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
Fuad Paşa (1978), “Fuad Paşa’nın Siyasi Vasiyyetnâme’si”, Çev. ve Haz. Engin Deniz Akarlı, Belgelerle Tanzimat: Osmanlı Sadrazamlarından Âli ve Fuad Paşaların Siyasi Vasiyyetnâmeleri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s. 9-16.
Gökalp, Ziya (1981), Türk Devletinin Tekâmülü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Gökbilgin, M. Tayyib (1985), “XII. Asırda, Osmanlı Devletinde Islahat İhtiyaç ve Temayülleri ve Kâtip Çelebi”, Kâtip Çelebi, Hayatı ve Eserleri Hakkında İncelemeler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, s. 197-218.
Gökbilgin, M. Tayyib (T.Y.) “Lütfi Paşa”, İslam Ansiklopedisi, Cilt: 7, Ed. A. Adıvar vd., Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 96-101.
Gürsoy, Altuniş Belkıs (2006), “Türk Modernleşmesinde Sefir ve Sefaretnamelerin Rolü”, bilig, Sayı: 36, s.139-165.
Heper, Metin (2006), Türkiye’de Devlet Geleneği, Doğubatı,
Hocaoğlu, Durmuş (2004), “Osmanlı, Cumhuriyet, “Gaazâ, Cihad ve Îlâ-yı Kelimetu’llah” İdesi Üzerine Bir Tarih Kritiği”, Düşünen Siyaset, Sayı:07, 2. Baskı, Lotus Yayınevi, Ankara.
İmam-ı Gazâlî (2008), İmam-ı Gazâlî’den Yönetim Sırları, Çev. İbrahim Doğu, Çelik Yayınevi, İstanbul.
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1982), Son Sadrazamlar, 1-2 Cilt, Dergah Yayınları, İstanbul.
İnalcık, Halil (1993), Osmanlı İmparatorluğu, Eren Yayıncılık.
İnalcık, Halil (2005), “Şerî’at ve Kanun, Din ve Devlet”, Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adâlet, 2. Baskı, Eren Yayıncılık, İstanbul.
İnalcık, Halil (2006b), “Tanzimat Nedir?”, Tanzimat-Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu, Ed: Halil İnalcık ve Mehmet Seyitdanlıoğlu, Phoenix Yayınevi, Ankara, s. 13-35.
İnalcık, Halil (2007), “Kutadgu Bilig’de Türk İdare Geleneği ve Adalet”, Adâlet Kitabı, Ed. Bülent Arı ve Selim Aslantaş, T. C. Adelet Bakanlığı Yayınları, Ankara, s. 25-39.
Karlığa, Bekir (2009), “Kâtip Çelebî’nin Düşünce Ufku”, Bahçeşehir Üniversitesi Uluslar arası Güvenlik ve Stratejik Araştırmalar Merkezi (BÜSAM), İstanbul, libris.bahcesehir.edu.tr/yordam.htm?_ac=arama&Alanlar=KATİP+ÇELEBİ
Kâtip Çelebi (1982), Bozuklukların Düzeltilmesinde Tutulacak Yollar, Hazırlayan: Ali Can, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 497, Ankara.
Kaynar, Reşat (1991), Mustafa Reşit Paşa ve Tanzimat, 3. Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Kınalızade Ali Efendi (T.Y.), Devlet ve Aile Ahlâkı, Haz. Ahmet Kahraman, Tercüman 1001 Temel Eser 69.
Koçi Bey (1972), Koçi Bey Risalesi, Haz. Zuhuri Danışman, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Köprülü, Fuad (1984), Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu, TTK.
Lewis, Bernard (1975), İstanbul ve Osmanlı Uygarlığı, Varlık Yayınları. Ankara,.
Lewis, Bernard (2009), Modern Türkiye’nin Doğuşu, Arkadaş, 2. baskı.
Lütfi Paşa (1982), Asafname, Haz. Ahmet Uğur, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Meriç, Ümit (2002), Cevdet Paşa’nın Toplum ve Devlet Görüşü, 4. Baskı, Timaş Yayınları, İstanbul.
Mustafa Nuri Paşa (1979), Netayic Ül-Vukuat, Sadeleştiren: Neşet Çağatay, Cilt: I-II, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Mustafa Nuri Paşa (1980), Netayic Ül-Vukuat, Sadeleştiren: Neşet Çağatay, Cilt: III-IV, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Müteferrika, İbrahim (1990), Milletlerin Düzeninde İlmî Usuller (Usûl’ül-Hikem Fî Nizâm’il-Ümem), Sadeleştiren: Ömer Okutan, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Nizamü’l-mülk (1999), Siyâset-nâme, Haz. Mehmet Altay Köymen, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Ocak, Ahmet Yaşar (2003), Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler (15.-17. Yüzyıllar), 3. Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Okumuş, Ejder (1999), Türkiye’nin Laikleşme Serüveninde Tanzimat, İnsan Yayınları, İstanbul.
Okutan, Ömer (1990), İbrahim Müteferrika, Miletlerin Düzeninde İlmi Usüller, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Onur, Vedad (1964), Tanzimat Devrinin Büyük ve Unutulmaz Devlet Adamları, Başn Öztuna, Yılmaz (2006), Tanzîmât Paşaları Âlî ve Fuâd Paşalar, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Ortaylı, İlber (2001), İmparatorluğun en Uzun Yüzyılı, 9. Baskı İletişim Yayınları, İstanbul.
Öğün, Süleyman Seyfi (2003), “Türk Milliyetçiliğinde Hâkim Millet Kodunun Dönüşümü”, Türkiye Günlüğü Dergisi, s. 53-85.
Reyhan, Cenk (1998), “Türkiye’de Modernleşmenin Kökenleri: Kalemiyye Sınıfı”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 31, Sayı: 4, Ankara, s. 3-15.
Sadık Rıfat Paşa (1974), “Avrupa Ahvaline Dair Risale”, Müntahabât-ı Âsâr, s. 1-12, Çev. ve Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I, 1839-1865, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul, s. 27-34.
Sadık Rıfat Paşa (1974), “İdâre-i Hükümetin Bazı Kavâid-i Esâsiyesini Mutazammın Risale”, Müntahabât-ı Âsâr, s. 42-50, Çev. ve Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I, 1839-1865, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul, s. 35-41.
Sadık Rıfat Paşa (1974), “Risâle-i Ahlâk”, Müntahabât-ı Âsâr, s. 58-61, Çev. ve Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I, 1839-1865, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul, s. 42-44.
Sadık Rıfat Paşa (1974), “Zeyl-i Risâle-i Ahlâk”, Müntahabât-ı Âsâr, s. 2-37, Çev. ve Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I, 1839-1865, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul, s. 45-53.
Sakaoğlu, Necdet (1985), Tanzimat’tan Cumhuriyete Tarih Sözlüğü, İletişim Yayınları, İstanbul.
Seyitdanlıoğlu, Mehmet (1996), “Sadık Rıfat Paşa Ve Avrupa’nın Ahvâline Dâir Risâlesi”, Liberal Düşünce Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 3, s. 115-124.
Şirin, İbrahim (2004), Osmanlı Seyahatnamelerinde Avrupa (1839-1876), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih (Yakınçağ Tarihi) Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Uğur, Ahmet (1982), Lütfi Paşa, Asafname, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Unan, Fahri (2007), “Osmanlı İdare Felsefesinde Adalet”, Adâlet Kitabı, Ed. Bülent Arı ve Selim Aslantaş, T. C. Adelet Bakanlığı Yayınları, Ankara, s.-105-115.
Unat, Faik Reşit (2008), Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri, 4. Baskı, Türk Tarih KurumuYayınları, Ankara.
Yalçınkaya, Mehmed Alaaddin (1994), “Mahmud Raif Efendi As The Chief Secretary Of Yusug Agah Efendi, The First Permanent Ottoman-Turkish Ambassador To London (1793-1797)”, Ankara Üniversitesi-OTAM Dergisi, Sayı: 5, Ankara.
Yalçınkaya, Mehmet Alaaddin (1996), “Osmanlı Zihniyetindeki Değişimin Göstergesi Olarak Sefaretnamelerin Kaynak Defteri”, Ankara Üniversitesi-OTAM Dergisi, Sayı: 7, Ankara.
Yusuf Has Hacib (1994), Kutadgu Bilig, Çev. Reşid Rahmeti Arat, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 6. Baskı, Ankara.

Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 40
1. Ödev 60
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 5 80
Ara Sınav 1 5 5
Ödev 1 5 5
Final 1 6 6
Toplam İş Yükü 144
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,76
Dersin AKTS Kredisi 6