| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Kelam I | ILA 315 | 5 | 4 + 0 | 4 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | Yok |
| Önerilen Seçmeli Dersler | Yok |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Zorunlu |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. HÜLYA TERZİOĞLU |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. SÜLEYMAN AKKUŞ, Prof.Dr. RAMAZAN BİÇER, Dr.Öğr.Üyesi ZİYA ERDİNÇ, Doç.Dr. HÜLYA TERZİOĞLU, |
| Dersin Yardımcıları | Yok |
| Dersin Kategorisi | Alanına Uygun Temel Öğretim |
| Dersin Amacı | Öğrencilere, İslam inanç esaslarını konu alan Kelam ilminin tarihi ve uluhiyete dair problemleri üzerinde, akıl ve nakil çerçevesinde bilimsel metotlarda, yeterlilik kazandırmaktır. |
| Dersin İçeriği | Bu derste kelamın ne olduğu, tarihi, dönemleri, ekolleri, önemli temsilcileri ve uluhiyete dair konular dini naslar ve aklî delillerle işlenecektir. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Kelam ilminin tanımını, konusu ve amacını bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav , Ödev, |
| 2 | Kelam ilminin doğuşu, teşekkül süreci ve dönemlerini bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav , Ödev, |
| 3 | Kelam tarihinin mütekaddimin, müteahhirin ve Yeni İlm-i Kelam dönemleri arasındaki temel farklılıkları bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav , Ödev, |
| 4 | Başlıca kelam ekollerini, bunların önemli temsilcileri ve temel hususiyetlerini bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav , Ödev, |
| 5 | Kelamın Uluhiyet konularını bilir ve tartışır. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav , Ödev, |
| 6 | Canlıların rızkının Tanrının garantisi altında olup olmadığı, rızkın değişip değişmeyeceği gibi konularını tanımlar ve değerlendirir. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav , Ödev, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Kelam ilmine giriş (Kelam ilminin tanımı, konusu, gayesi, metodu, diğer isimleri vb.) | Yok |
| 2 | Kelamın doğuşu ve teşekkülü | Yok |
| 3 | Kelamın dönemleri (mütekaddimun, müteahhirun, yeni ilm-i Kelam) | Yok |
| 4 | Kelamın doğuşuna neden olan iç ve dış faktörler | Yok |
| 5 | Eş'arîlik ve bazı önemli temsilcileri (Eş'arî, Bâkıllânî, Cüveynî, GazzâlÎ, Fahreddîn er-Râzî vb.) | Yok |
| 6 | Matüridilik ve bazı önemli temsilcileri (Mâtürîdî, Nesefî, Pezdevi vb.) | Yok |
| 7 | Diğer Kelam Okulları ve Temsilcileri (Hâricilik, Şia vb.) | Yok |
| 8 | Çağdaş kelam düşüncesi | Yok |
| 9 | Allah’ın varlığı, birliği ve sıfatları | Yok |
| 10 | Kelamda isbât-ı vâcib meselesi (Allah’ın varlığı ve birliğinin delilleri) | Yok |
| 11 | Kaza-Kader, İnsan Fiilleri, İradesi ve Hürriyeti Problemleri | Yok |
| 12 | Hüsün-kubuh, hidayet-halâlet kavramları | Yok |
| 13 | Hikmet-illet Meselesi | Yok |
| 14 | Ecel ve Rızık Meselesi | Yok |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | Bekir Topaloğlu, Kelam İlmine Giriş, İstanbul: Damla Yayınevi, 2012. Şerafettin Gölcük, Süleyman Toprak, Kelam: Tarih-Ekoller-Problemler, Konya : Tekin Kitabevi, 2001; Cağfer Karadaş, Anahatlarıyla Kelâm Tarihi, İstanbul Ensar Neşriyat: 2015. Ahmed Saim Kılavuz, Anahatlarıyla İslâm Akaidi ve Kelâma Giriş, İstanbul : Ensar Neşriyat, 1987;
|
| Ders Kaynakları | Hasan Mahmûd eş-Şafii, Kelam'a Giriş, çev. Süleyman Akkuş, İstanbul : Değişim Yayınları, 2009. Kelam El Kitabı, edt. Şaban Ali Düzgün, Ankara: Grafiker Yayınları, 2012. Bekir Topaloğlu, Allah İnancı, İstanbul : Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), 2006. Mevlüt Özler, İslâm Düşüncesinde Tevhid, İstanbul : Nun Yayıncılık, 1995. İzmirli İsmail Hakkı, Yeni İlm-i Kelâm, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013. Binyamin Abrahamov, İslam Kelâmında Zorunlu Bilgi, çev.Fethi Kerim Kazanç, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010, sayı: 28, s. 231-251. Hüseyin Şahin, “İbn Rüşd’ün Kelamcıların Hudûs ve İmkan Delillerine Yönelttiği Eleştiriler”, Gümüşhane Ünv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 4, sayı: 7, 2015, s. 177-190. Muhammed Fatih Kılıç, “İbn Sînâ’nın Kelâmcıların Hudûs Görüşüne Yönelttiği Eleştiriler”, Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, c. 15, sayı: 28, 2010, 115-134. Mehmet Bulğen, Kelâm İlminin Kozmolojik Boyutları ve Günümüz Kozmolojisi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, sayı: 39, s. 49-80. Hülya Alper, “İmam Mâtürîdî’de Akıl-Vahiy İlişkisi: Aklın Önceliği ve Vahyin Gerekliliği”, Milel ve Nihal, c. 7, sayı: 2, 2010, s. 7-29 Hasan Hüseyin Tunçbilek, “Allah’ın Sıfatlarının Mahiyeti Problemi”, Harran Ünv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.7, sayı:1 Ocak-Haziran 2001, s. 63-87 İlyas Çelebi, “Klasik Bir Kelam Problemi Olarak İsim-Müsemma Meselesi”, İLAM Araştırma Dergisi, 1998, cilt: III, sayı: 1, s. 103-116 Tevfik Yücedoğru, “Ehl-i Sünnet Kelamcılarında Tekvîn Tartışması, Uludağ İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 2, sayı: 2, 1987, s.253-261. İslam Ansiklopedisi maddeleri: Bilgi, Vücud, Allah, Sıfat, Ahval, Halku’l-Kur’an, Rüyetullah, İstivâ, Kesb vb diğer ilgili makaleler.
|
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Kur’an-ı Kerim’i usulüne uygun okuyabilir ve metnin amacına uygun yorum yapabilir. | ||||||
| 2 | Alanıyla ilgili klasik ve modern metinleri anlayabilecek ve kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde Arapça bilgisine sahiptir. | X | |||||
| 3 | Hz. Peygamber’in söz, fiil ve takrirleri, fiziksel ve ahlaki özellikleri, hadisin ve hadis ilminin tarihi seyri, usulü, problemleri, yorumlanması ve kültürel değeri hakkında bilgi sahibidir. | ||||||
| 4 | Klasik kaynaklarda ve modern araştırmalarda İslam fıkhının temel konularını bilir; mukayeseli hukuk yöntemleri çerçevesinde İslam hukuku ile diğer hukuk sistemleri arasında karşılaştırmalar yapabilir ve İslam hukukunu hukuk tarihi açısından değerlendirebilir. | ||||||
| 5 | İslam inanç esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde bilir ve Kelam problemlerinin bilimsel metotlarla çözümüne dair fikir yürütebilir. | X | |||||
| 6 | İslam dünyasında dini ve siyasi gayelerle vücut bulmuş klasik ve çağdaş akımlar hakkında temel bilgi sahibidir. | X | |||||
| 7 | Tasavvufun tarihi, kavramları, kurumları, şahsiyetleri ve felsefesi hakkında bilgi sahibidir. | ||||||
| 8 | Dini eğitim tarihi ile dini ve modern eğitim metotları hakkında bilgi sahibidir. Bu metotları din eğitiminde kullanabilir. Muhakeme gücü ve doğru düşünme yeteneği gelişir, kişisel güveni artar. | ||||||
| 9 | Din ve dini konular hakkında felsefi, sosyolojik ve psikolojik olarak düşünebilir. Müslüman düşünürler tarafından ortaya konulan düşünce konuları ve tarihi hakkında bilgi sahibidir. | X | |||||
| 10 | İnsanlığın düşünce seyrinin tarihi hakkında, yaşayan ve mensubu kalmamış dinler konusunda ana hatlarıyla bilgi sahibidir. Dinler arası mukayese yapabilir. | ||||||
| 11 | İslam Tarihi’nin çeşitli dönemlerini bilir; İslam medeniyet ve bilimine siyasî, kültürel ve sosyal tarih açısından disiplinler arası, metodolojik, sentezci ve eleştirel bir bakış açısıyla bakabilir. | ||||||
| 12 | Türk İslam Edebiyatı’nın formlarını tanır ve bu formlara ait örnekleri okuyup anlayabilir. Genel müzik nazariyatı bilgileri yanında Türk Din Musikisi formları hakkında bilgi sahibi olup uygulama yapabilir. Mimarî ve tezyini sanatlarının tarihini, özelliklerini bilir. Estetik düşünce anlayışına sahiptir. | ||||||
| 13 | Dini Bilimler alanında disiplinler arası araştırma ve inceleme yapar. Bilimsel çalışmalarda bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder. | X | |||||
| 14 | Beşeri bilimler alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve bilgi teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. | ||||||
| 15 | |||||||
| 16 | |||||||
| 17 | |||||||
| 18 | |||||||
| 19 | |||||||
| 20 | |||||||
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ara Sınav | 60 |
| 1. Ödev | 20 |
| Toplam | 100 |
| 1. Final | 50 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 4 | 64 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 1 | 16 |
| Ara Sınav | 1 | 8 | 8 |
| Kısa Sınav | 2 | 5 | 10 |
| Ödev | 1 | 10 | 10 |
| Final | 1 | 15 | 15 |
| Toplam İş Yükü | 123 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,92 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||