| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| İslam Hukuk Metodolojisinde İctihad Düşüncesi | ILA 483 | 7 | 2 + 0 | 2 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | Yok. |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. SONER DUMAN |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | İslam Hukuk düşüncesinin en önemli konularından olan ictihadın tanımı, kapsamı, türleri, engellerini tanıtmak ve günümüzde ictihadın yeniden etkin kılınması konusunda neler yapılabileceğini tartışmak. |
| Dersin İçeriği | Bu ders kapsamında fıkıh usulü eserlerinin ictihad bölümde yer alan tartışmalar yanında modern dönemdeki ictihad tartışmalarına, ictihadın kapsamı, türleri ve engelleri konularına değinilecektir. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | İctihadın tanımını yapar, türlerini belirtir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 2 | İctihad türlerinin birbiriyle olan ilişkisini kavrar. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 3 | İctihada açık olan alanlar ile ictihada kapalı olan alanları birbirinden ayrıştırır. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 4 | İctihadın şartlarını ve müctehidlerin tabakalarını betimler. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 5 | İctihadın engellerini analiz eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 6 | Günümüzde ictihadın yeniden canlandırılması çalışmalarını ve klasik dönemi karşılaştırır. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | İctihadın Tanımı ve Kavramsal Çerçeve | |
| 2 | İctihada İlişkin Tarihsel Süreç I | |
| 3 | İctihada İlişkin Tarihsel Süreç II | |
| 4 | İctihadın Kapsamı ve Türleri I | |
| 5 | İctihadın Kapsamı ve Türleri II | |
| 6 | İctihadın Alanı | |
| 7 | İctihadın Şartları | |
| 8 | İctihadın fetva ve kaza ile ilişkisi | |
| 9 | Müctehidlerin Tabakaları | |
| 10 | İctihadın Hükmü | |
| 11 | İctihadın Engelleri | |
| 12 | Taklid, intikal, telfik | |
| 13 | Modern Dönemde ictihada ilişkin tartışmalar I | |
| 14 | Modern Dönemde ictihada ilişkin tartışmalar II |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | DİA Maddeleri www.isam.org.tr adresinde ictihada ilişkin makaleler. |
| Ders Kaynakları | 1. Hayreddin Karaman, İslam Hukukunda İctihad, Ensar Neşriyat, İstanbul 2010. 2. Ahmet Yaman, Makâsıd ve İctihad, Rağbet Yayınları, İstanbul 2010. 3. Murat Şimşek, İslam Hukukunda Bağlayıcılık Bakımından Hz. Peygamber´in İctihad ve Tasarrufları, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2010. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Kur’an-ı Kerim’i usulüne uygun okuyabilir ve metnin amacına uygun yorum yapabilir. | ||||||
| 2 | Alanıyla ilgili klasik ve modern metinleri anlayabilecek ve kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde Arapça bilgisine sahiptir. | X | |||||
| 3 | Hz. Peygamber’in söz, fiil ve takrirleri, fiziksel ve ahlaki özellikleri, hadisin ve hadis ilminin tarihi seyri, usulü, problemleri, yorumlanması ve kültürel değeri hakkında bilgi sahibidir. | X | |||||
| 4 | Klasik kaynaklarda ve modern araştırmalarda İslam fıkhının temel konularını bilir; mukayeseli hukuk yöntemleri çerçevesinde İslam hukuku ile diğer hukuk sistemleri arasında karşılaştırmalar yapabilir ve İslam hukukunu hukuk tarihi açısından değerlendirebilir. | X | |||||
| 5 | İslam inanç esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde bilir ve Kelam problemlerinin bilimsel metotlarla çözümüne dair fikir yürütebilir. | ||||||
| 6 | İslam dünyasında dini ve siyasi gayelerle vücut bulmuş klasik ve çağdaş akımlar hakkında temel bilgi sahibidir. | ||||||
| 7 | Tasavvufun tarihi, kavramları, kurumları, şahsiyetleri ve felsefesi hakkında bilgi sahibidir. | ||||||
| 8 | Dini eğitim tarihi ile dini ve modern eğitim metotları hakkında bilgi sahibidir. Bu metotları din eğitiminde kullanabilir. Muhakeme gücü ve doğru düşünme yeteneği gelişir, kişisel güveni artar. | ||||||
| 9 | Din ve dini konular hakkında felsefi, sosyolojik ve psikolojik olarak düşünebilir. Müslüman düşünürler tarafından ortaya konulan düşünce konuları ve tarihi hakkında bilgi sahibidir. | ||||||
| 10 | İnsanlığın düşünce seyrinin tarihi hakkında, yaşayan ve mensubu kalmamış dinler konusunda ana hatlarıyla bilgi sahibidir. Dinler arası mukayese yapabilir. | ||||||
| 11 | İslam Tarihi’nin çeşitli dönemlerini bilir; İslam medeniyet ve bilimine siyasî, kültürel ve sosyal tarih açısından disiplinler arası, metodolojik, sentezci ve eleştirel bir bakış açısıyla bakabilir. | ||||||
| 12 | Türk İslam Edebiyatı’nın formlarını tanır ve bu formlara ait örnekleri okuyup anlayabilir. Genel müzik nazariyatı bilgileri yanında Türk Din Musikisi formları hakkında bilgi sahibi olup uygulama yapabilir. Mimarî ve tezyini sanatlarının tarihini, özelliklerini bilir. Estetik düşünce anlayışına sahiptir. | ||||||
| 13 | Dini Bilimler alanında disiplinler arası araştırma ve inceleme yapar. Bilimsel çalışmalarda bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder. | ||||||
| 14 | Beşeri bilimler alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve bilgi teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. | ||||||
| 15 | |||||||
| 16 | |||||||
| 17 | |||||||
| 18 | |||||||
| 19 | |||||||
| 20 | |||||||
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 50 |
| 1. Kısa Sınav | 15 |
| 1. Ödev | 20 |
| 2. Kısa Sınav | 15 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 5 | 5 |
| Kısa Sınav | 2 | 3 | 6 |
| Ödev | 1 | 2 | 2 |
| Final | 1 | 4 | 4 |
| Toplam İş Yükü | 113 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,52 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||