Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Türk Dilinin Ödünçlenmesi TED 607 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Doktora
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. İLHAN UÇAR
Dersi Verenler Prof.Dr. PAKİ KÜÇÜKER,
Dersin Yardımcıları Ar. Gör. Esra Kirik
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı Türk dilinin tarih boyunca farklı dil ailelerine mensup dillerle olan ödünçleme ilişkilerini örneklerle ortaya koymak.
Dersin İçeriği Türk dili tarih boyunca değişik coğrafyalarda değişik kültürlerle ilişki içinde olmuştur. Tarihin farklı dönemlerinde meydana gelen bu ilişkiler sonucunda bu kültürlerin dillerinden Türk diline, Türk dilinden de bu dillere pek çok kelime geçmiştir. Türk dili bu ödünçleme ilişkisi içinde hem veren hem de alan dil konumundadır. Türk dilinin kelime hazinesinin, bu ilişkiler göz önünde tutulduğunda daha iyi anlaşılacağı şüphesizdir. Bu derste, Türk dili için söz konusu olan ödünçleme ilişkileri ele alınacak, Türk dilinin kelime serveti bu açıdan incelenecektir.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Dilde ödünçlemelerin sınırlarını belirler. Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Anlatım, Sınav , Sözlü Sınav,
2 Ödünçleme ilişkilerinin dil açısından ne ifade ettiği konusunda fikirler geliştirir. Anlatım, Rol Oynama, Alıştırma ve Uygulama, Sınav , Ödev, Performans Görevi,
3 Ödünçleme kültür ilişkilerine dair örnekler verir. Alıştırma ve Uygulama, Rol Oynama, Sınav , Sözlü Sınav,
4 Türk dilinin tarihi dönemlerindeki ödünçleme ilişkilerine ait örnekler verir. Soru-Cevap, Tartışma, Portfolyo, Proje / Tasarım,
5 Türk dilinin modern dönemlerindeki ödünçleme ilişkilerine ait örnekler verir. Anlatım, Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Proje / Tasarım, Sınav ,
6 Ödünç kelimelerin hangi şartlar altında alındığı hakkında tahminde bulunur. Beyin Fırtınası, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Sınav , Sözlü Sınav,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Ödünçleme nedir, ödünçlemenin dilbilimdeki yeri
2 Ödünçleme-Kültür ilişkileri ve dil çalışmaları açısından bunun önemi
3 Ödünçleme ilişkileri için yapılan çalışmalar ve bunların değerlendirilmesi
4 Türk dilindeki eski ödünç kelimeler
5 Orta Türkçe döneminin başlaması, bu dönemdeki kültür değişmeleri ve bunların dile yansıması
6 Orta Türkçe döneminde Farsçadan ve Arapçadan Türk diline geçen ödünç kelimeler
7 Yeni Türkçe döneminde ödünçlemeler
8 Türkçe ile İtalyanca ve Fransızca ilişkileri
9 ARASINAV
10 Günümüz Türkçesinde ödünçlemeler: Almanca ve İngilizce ile ilişkiler
11 Türk dilinden yabancı dillere geçen kelimeler ve üst katman etkisi
12 Balkan dillerindeki Türkçe kökenli kelimeler
13 Türkçeden Macarcaya geçen kelimeler
14 Türk dili Rusça ilişkisi.Türk dili Batı dilleri ilişkisi-İtalyanca ve Fransızcaya geçen kelimeler.Türk lehçeleri arasındaki ödünçleme ilişkileri.
Kaynaklar
Ders Notu Selçuk Kırbaç, Türk Dilinin Ödünçleme İlişkileri (Ders Notu)
Doğan Aksan, Türkçenin Söz Varlığı, Ankara, 1996.
Ders Kaynakları Günay Karaağaç, Türkçenin Komşularına Verdiği Beslenme Kültürü İle İlgili Kelimeler, Türk Dili 564, Ankara, 1998, s. 476-496.
Nicholas Poppe, Rusçadaki Türkçe Kelimelerle İlgili Çalışmalara Bir Bakış (Çev.Günay Karaağaç), TDA 24, Haziran 1983, s.132-158.
Selçuk Kırbaç, Amra D.Kırbaç, Türk Dilinin Balkan Dillerine Etkisi, Gora Abidesi, İstanbul, 2008.
Hasan Eren, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara, 1999.
J.W. Redhouse, Turkish and English Lexicon, Beyrut, 1987.
F.Steingass, A Comprehensive Persian-English Dictionary, London, 1957.
Abdulah Skaljic, Turcizmi u Srpskohrvatskom Jeziku, Sarajevo, 1989.
Hanka Vajzovic, Orijentalizmi u Knjizeevnom Djelu-Lingvisticka Analiza, Sarajevo, 1999.
Sir G.Clauson, An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford, 1972.
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türk Edebiyatının yüzlerce yıllık hayat ve fikir akışını; bütün türler (şiir, roman, hikaye, tiyatro v.b.), edebi dönemler ve bunları belirleyen tarihi, siyasi, sosyal, kültürel etmenler, akımlar, topluluklar, hareketler ve edebi olaylar etrafında oluşan toplaşmaları; dönemlerin genel karakterleri ve önemli edebiyatçılarının eserlerini sebepleri ve sonuçlarıyla bir bütün olarak ele alır. X
1 Türk Edebiyatının yüzlerce yıllık hayat ve fikir akışını; bütün türler (şiir, roman, hikaye, tiyatro v.b.), edebi dönemler ve bunları belirleyen tarihi, siyasi, sosyal, kültürel etmenler, akımlar, topluluklar, hareketler ve edebi olaylar etrafında oluşan toplaşmaları; dönemlerin genel karakterleri ve önemli edebiyatçılarının eserlerini sebepleri ve sonuçlarıyla bir bütün olarak ele alır. X
1 Türk Edebiyatının yüzlerce yıllık hayat ve fikir akışını; bütün türler (şiir, roman, hikaye, tiyatro v.b.), edebi dönemler ve bunları belirleyen tarihi, siyasi, sosyal, kültürel etmenler, akımlar, topluluklar, hareketler ve edebi olaylar etrafında oluşan toplaşmaları; dönemlerin genel karakterleri ve önemli edebiyatçılarının eserlerini sebepleri ve sonuçlarıyla bir bütün olarak ele alır. X
2 Divan edebiyatı metinlerini, karşılaştırmalı bir yöntemle inceleyerek modern edebiyat yöntemleri ışığında yeni açılımlar sağlar. X
2 Divan edebiyatı metinlerini, karşılaştırmalı bir yöntemle inceleyerek modern edebiyat yöntemleri ışığında yeni açılımlar sağlar. X
2 Divan edebiyatı metinlerini, karşılaştırmalı bir yöntemle inceleyerek modern edebiyat yöntemleri ışığında yeni açılımlar sağlar. X
3 Dil ile ilgili herhangi bir olguda pratik ve analitik yorum yapar.
3 Dil ile ilgili herhangi bir olguda pratik ve analitik yorum yapar.
3 Dil ile ilgili herhangi bir olguda pratik ve analitik yorum yapar.
4 Alan ile ilgili geniş bir kaynak bilgisi edinir ve bu kaynağa kendisinin de katkıda bulunabileceği ilmi disiplini kazanır.
4 Alan ile ilgili geniş bir kaynak bilgisi edinir ve bu kaynağa kendisinin de katkıda bulunabileceği ilmi disiplini kazanır.
4 Alan ile ilgili geniş bir kaynak bilgisi edinir ve bu kaynağa kendisinin de katkıda bulunabileceği ilmi disiplini kazanır.
5 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur ve Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar.
5 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur ve Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar.
5 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur ve Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar.
6 Türk Edebiyatının yüzyılları aşan dil, edebiyat, sanat ve hayat macerasını, derinlikli inceleme teknikleriyle araştırır.
6 Türk Edebiyatının yüzyılları aşan dil, edebiyat, sanat ve hayat macerasını, derinlikli inceleme teknikleriyle araştırır.
6 Türk Edebiyatının yüzyılları aşan dil, edebiyat, sanat ve hayat macerasını, derinlikli inceleme teknikleriyle araştırır.
7 Türk Edebiyatlarının dallanıp budaklandığı ve yayıldığı alanları, bütün yönleriyle, edebi olayları ile ve büyük dil ve edebiyat adamlarının seçkin eserleriyle bir bütün olarak ele alır.
7 Türk Edebiyatlarının dallanıp budaklandığı ve yayıldığı alanları, bütün yönleriyle, edebi olayları ile ve büyük dil ve edebiyat adamlarının seçkin eserleriyle bir bütün olarak ele alır.
7 Türk Edebiyatlarının dallanıp budaklandığı ve yayıldığı alanları, bütün yönleriyle, edebi olayları ile ve büyük dil ve edebiyat adamlarının seçkin eserleriyle bir bütün olarak ele alır.
8 Lisans eğitimi boyunca, belli bir donanıma sahip öğrenci, Lisansüstü eğitimde Klâsik ve Modern Edebiyat alanında, alanındaki uzmanlık bilgisini arttırır.
8 Lisans eğitimi boyunca, belli bir donanıma sahip öğrenci, Lisansüstü eğitimde Klâsik ve Modern Edebiyat alanında, alanındaki uzmanlık bilgisini arttırır.
8 Lisans eğitimi boyunca, belli bir donanıma sahip öğrenci, Lisansüstü eğitimde Klâsik ve Modern Edebiyat alanında, alanındaki uzmanlık bilgisini arttırır.
9 Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür
9 Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür
9 Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür
10
11
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 4 64
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 10 10
Ödev 1 10 10
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 15 15
Toplam İş Yükü 147
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,88
Dersin AKTS Kredisi 6