| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Türkçenin Alıntı ve Verinti Sözleri | TDE 270 | 4 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. ENGİN YILMAZ |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | Arş. Gör. Esra KİRİK, Arş. Gör. Bahri KUŞ |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Türkiye Türkçesinin başlangıçtan bugüne etkileşim içinde olduğu dillerden aldığı ve onlara verdiği sözler ile bunların kaynak veya aracı dil, tür, yoğunluk, alıcılık, (varsa) fonetik, morfolojik ve semantik açıdan uğradığı değişikliklerin kavratılması. |
| Dersin İçeriği | Türkiye Türkçesinde bulunan alıntı sözlerden Eski Türkçe dönemine dayanan Çince, Moğolca vb. komşu ve akraba dillere dayananlar, diğer Asya dillerinden gelenler, İslâm dininin etkisiyle giren Arapça, Farsça vb. dillerden geçenler, Batı ile ilişkilerin gelişmesiyle bu dillerden alınan sözler. Türkçenin tarih boyunca diğer dillere verdiği sözler. Türkçenin veya diğer dillerden alıntı sözler üzerindeki fonetik, morfolojik ve semantik tasarrufları. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Alıntı ve verinti terimlerini tanımlar. | Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma, | Sözlü Sınav, Ödev, |
| 2 | Türkçenin tarih boyunca ilişki içinde olduğu dilleri bilir. | Soru-Cevap, Tartışma, | Sözlü Sınav, Ödev, |
| 3 | Türkçenin bu dillerle söz alışverişinin gerekçelerini açıklar. | Anlatım, Tartışma, Beyin Fırtınası, | Sınav , |
| 4 | Türkçenin yabancı dillerden aldığı sözlere örnekler verir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma, | Sınav , Ödev, |
| 5 | Türkçeden bu dillere geçen sözlere örnekler verir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma, | Sınav , Ödev, |
| 6 | Batı ve Doğu dillerinden Türkçeye geçen sözlerdeki fonetik, morfolojik ve semantik değişmeleri karşılaştırır. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 7 | Türkçeye bu dillerden geçen sözlerdeki fonetik, morfolojik ve semantik değişmeleri özetler. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 8 | Türkçenin alıntılama yerine kendi kaynaklarından söz türetmesi için çözümler geliştirir. | Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma, | Sınav , Sözlü Sınav, Ödev, Performans Görevi, |
| 9 | Türkçenin gelecekte hangi dillerle söz alışverişinde bulunabileceği konusunda tahminlerde bulunur. | Grup Çalışması, Beyin Fırtınası, Bireysel Çalışma, | Sınav , Sözlü Sınav, Ödev, Performans Görevi, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Türk dilinin tarihi gelişim süreci ve bu süreçte ilişki içinde olduğu komşu, akraba vb. diller. | Türk dilinin tarihi gelişim süreci hakkında ön bilgi toplamak. |
| 2 | Türkçenin aynı dil ailesi içinde olduğu varsayılan Moğolca, Fince, Macarca vb. dillerden aldığı ve onlara verdiği sözler. | Türkçenin dil ailesinin bulunduğu dillerin sözcükleri hakkında bilgi edinmek. |
| 3 | İslâm öncesi Köktürk ve Uygur Türkçesi dönemlerinde ilişki içinde olunan Çince ve diğer komşu dillerle olan söz alışverişi. | Çinceden alınan ve verilen sözlerle ilgili liste tutmak. |
| 4 | Hintçe, Urduca vb. diğer Asya dillerinden alınan ve onlara verilen sözler. | Hintçe ve Urduca ile Türkçe arasındaki söz alış-verişi hakkında bilgi toplamak. |
| 5 | Türkçenin bu dillerden geçen sözler üzerindeki fonetik, morfolojik ve semantik tasarrufları | Alıntı-verinti sözler hakkında fonetik, morfolojik ve semantik inceleme yapmak. |
| 6 | Türkçenin İslâm kültür dairesine girildiğinde Arapça ve Farsçadan aldığı ve bu dile verdiği sözler. | Arapça-Farsça ile Türkçe arasındaki sözcük alış verişi hakkında bilgi toplamak. |
| 7 | Türkiye Türkçesinin Arapça ve Farsça kelimeler üzerindeki fonetik, morfolojik ve semantikle ilgili tasarrufları. | Arapça ve Farsça kelimeler üzerindeki fonetik, morfoloji ve semantikle ilgili tasarrufları hakkında bilgi edinmek. |
| 8 | Türkiye Türkçesinin Batılılaşma sürecine girdiğinde Fransızca, İngilizce ve İtalyancadan aldığı ve bu dillere verdiği sözler. | Türkiye Türkçesinin Batılılaşma sürecine girdiğinde Fransızca, İngilizce ve İtalyancadan aldığı ve bu dillere verdiği sözler hakkında ön bilgi edinmek. |
| 9 | ARA SINAV | Genel ders tekrarı yapmak. |
| 10 | Türkiye Türkçesinin Balkan dilleriyle yaptığı söz alışverişi. | Balkan dilleriyle yapılan sözcük alış-verişi hakkında ön bilgi edinmek. |
| 11 | Türkiye Türkçesinin İngilizce, Almanca ve diğer Avrupa dillerinden aldığı ve bu dillere verdiği sözler. | Türkçenin İngilizce, Almanca ve diğer Avrupa dillerinden aldığı ve bu dillere verdiği sözler hakkında ön bilgi edinmek. |
| 12 | Türkiye Türkçesinin Afrika, Amerika vs. kıtalardaki dillerle yaptığı kelime alışverişi. | Türkiye Türkçesinin Afrika, Amerika vs. kıtalardaki dillerle yaptığı kelime alışverişi hakkında ön bilgi sahibi olmak. |
| 13 | Türkçenin Batı dillerinden geçen sözler üzerindeki fonetik, morfolojik ve semantik tasarrufları. | Batı dillerinden geçen sözler üzerindeki fonetik, morfolojik ve semantik tasarruflar hakkında makale okumak. |
| 14 | Türkçenin dünya dillerine verdiği veya aracılık ettiği kelimelerin bu dillerde uğradığı fonetik, morfolojik ve semantik değişmeler. | Genel ders tekrarı yapmak. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | Öğretim üyesinin konuyla ilgili ders notu |
| Ders Kaynakları | CLAUSON, Sir Gerard; An Etymological Dictionary of Pre Thirteenth Century |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. | X | |||||
| 2 | Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir. | ||||||
| 3 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir. | ||||||
| 4 | Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler. | X | |||||
| 5 | Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir. | ||||||
| 6 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır. | ||||||
| 7 | Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar. | ||||||
| 8 | Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi , disiplinler arası araştırmalar yapar. | ||||||
| 9 | Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler. | ||||||
| 10 | Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir | ||||||
| 11 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. | X | |||||
| 12 | Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular. | X | |||||
| 13 | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir. | X | |||||
| 14 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir. | X | |||||
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 60 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 10 |
| 1. Performans Görevi (Seminer) | 10 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Kısa Sınav | 2 | 5 | 10 |
| Ödev | 1 | 5 | 5 |
| Performans Görevi (Seminer) | 1 | 5 | 5 |
| Final | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 128 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,12 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||