| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Sosyolojide Temel Kavramlar | SOS 216 | 4 | 2 + 0 | 2 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. YAŞAR SUVEREN |
| Dersi Verenler | Doç.Dr. YAŞAR SUVEREN, |
| Dersin Yardımcıları | Arş. Gör. Burçe Orhan |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Sosyal Bilimlerde Temel Kavramlar dersi lisans düzeyinde sosyal bilimler alanında kültür, ekonomi, din, aile, siyaset, medya gibi temel toplumsal kurumları temel alarak sosyal bilimlerdeki temel kavramları -farklı yaklaşımlar ve tartışmalar ekseninde- öğrencilere tanıtmak ve tartışarak kavratmaktır. |
| Dersin İçeriği | Bu derste öncelikle kültürün insan-doğa ilişkisi bağlamındaki yeri ve kültürün gündelik yaşamdaki çeşitli görünümleri ele alınacaktır. Uygarlık, gelenek, ideoloji ve sanat kavramlarının da tartışıldığı bu başlıkta ayrıca kültür ve küreselleşme ilişkisi de değerlendirilecektir. Ekonomik düzenin farklı yönlerine odaklanan ikinci konuyla Taylorizm, fordizm, post-fordizm post-endüstriyel çağda işin örgütlenmesi konularıyla birlikte çalışma olgusunun geleceği tartışılacaktır. Din olgusunun sosyolojik boyutu ele alınarak inanç, kutsal, dindışı, sekülarizm ve teokrasi gibi kavramlar eşliğinde din ve toplum ilişkisi farklı yaklaşımlar çerçevesinde ele alınacaktır. Aile, ataerkillik ve toplumsal cinsiyet üzerine olan başlıkta ise aile kurumuna ilişkin farklı yaklaşımlarla birlikte ataerkillik, toplumsal cinsiyet, cinsiyet kalıpları, cinsiyet eşitliği ve cinsiyete dayalı ayrımcılık kavramları tartışılacaktır. Siyaset üzerine yoğunlaşan bir diğer konu başlığında siyaset bilimi disiplininin temel kavramları tanımlanarak, demokratik rejimlerde siyasal kurumların işleyiş mekanizmaları hakkında temel bilgiler ele alınacaktır. Ayrıca ideoloji kavramı ile birlikte liberalizm, sosyalizm, muhafazakârlık, sosyal demokrasi, milliyetçilik, faşizm vb. belli başlı siyasal ideolojiler tartışılacaktır. Ardından toplumsal tabakalaşma ve eşitsizlik olguları ele alınmaktadır. Tarihsel süreçte toplumsal tabakalama ve eşitsizliğin değişen biçimleri kölelik, sosyal sınıf, statü, toplumsal hareketlilik, yeni orta sınıf ve yoksulluk gibi kavramlar tartışılacaktır. Medya’nın ele alındığı kısımda hem medya-ideoloji-iktidar ilişkisi hem de medyanın ekonomi-politiği çeşitli yaklaşımlar doğrultusunda ele alınacaktır. Küreselleşme sürecinde ağ toplumu tartışmalarıyla birlikte başta internet olmak üzere yeni medya ve sosyal paylaşım ağları ve sanal cemaatler değerlendirilecektir. Ve son olarak farklı toplum felsefelerinin, klasik ve modern toplum teorilerinin toplum anlayışları ile bireyin doğası ve toplum arasındaki ilişki konusundaki görüşler ele alınacaktır. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Kültür olgusunu sosyolojik bağlamda ele alır, inceler ve yorumlar. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 2 | Ekonomik düzenin farklı yönlerine odaklanarak Taylorizm, fordizm, post endürstriyel çağda işin örgütlenmesi konuları hakkında yorum ve değerlendirmelerde bulunur. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 3 | Din olgusunun sosyolojik boyutlarını ele alır, inanç, kutsal, dindışı, sekülarizm ve teokrasi gibi kavramlar eşliğinde din ve toplum ilişkisini farklı yaklaşımlar çerçevesinde ele alır, analiz eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 4 | Aile, ataerkillik ve toplumsal cinsiyet gibi kavramlar arasındaki bağları kavrar; aile kurumuna ilişkin farklı yaklaşımları değerlendirir ve yanı sıra ataerkillik, toplumsal cinsiyet, cinsiyet kalıpları, cinsiyet eşitliği ve cinsiyete dayalı ayrımcılık ka | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 5 | Siyaset bilimi disiplininin temel kavramlarını tanımlar, demokratik rejimlerde siyasal kurumların işleyiş mekanizmaları hakkında temel bilgiler ele alır ve analiz eder. Ayrıca ideoloji kavramı ile birlikte liberalizm, sosyalizm, muhafazakârlık, sosyal dem | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 6 | Toplumsal tabakalaşma ve eşitsizlik olgularını bir bütünlük içinde ele alır. Tarihsel süreçte toplumsal tabakalama ve eşitsizliğin değişen biçimleri kölelik, sosyal sınıf, statü, toplumsal hareketlilik, yeni orta sınıf ve yoksulluk gibi kavramları bilir v | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 7 | Medya-ideoloji-iktidar ilişkisini medyanın ekonomi-politiğini farklı yaklaşımlar doğrultunda ele alır. Küreselleşme sürecinde ağ toplumu tartışmalarıyla birlikte başta internet olmak üzere yeni medya ve sosyal paylaşım ağları ve sanal cemaatler hakkında y | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 8 | Farklı toplum felsefelerinin, klasik ve modern toplum teorilerinin toplum anlayışları ile bireyin doğası ve toplum arasındaki ilişki konusundaki görüşleri ayırt eder ve analiz eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Kültür | |
| 2 | Kültür | |
| 3 | Ekonomi | |
| 4 | Ekonomi | |
| 5 | Din | |
| 6 | Din ve Toplum | |
| 7 | Aile | |
| 8 | Aile | |
| 9 | Siyaset | |
| 10 | Siyasal Ekonomi İdeolojiler | |
| 11 | Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik | |
| 12 | Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik | |
| 13 | Medya | |
| 14 | Toplum |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | SOSYAL BİLİMLERDE TEMEL KAVRAMLAR, Açıköğretim Fakültesi, 2012. SOSYOLOJİ VE SOSYAL TEORİ YAZILARI, Ümit Tatlıcan, Sentez Yayınları, 2013. |
| Ders Kaynakları | Aktay, Yasin ve M. Emin Köktaş (1998). Din Sosyolojisi, Ankara: Vadi Yayınları. Aktay, Yasin (1999). Türk Dininin Sosyolojik İmkânı, İstanbul: İletişim Yayınları. Fuseth, Inger ve Pal Repset (2011). Din Sosyolojisine Giriş: Klasik ve Çağdaş Kuramlar, çev. İhsan Çapoğlu ve Halil Aydınalp, Ankara: Birleşik Yayınları. Hume, David (1945) Dinin Doğası, çev. Selmin Evrim, Ankara: MEB Yayınevi. İbn Haldun (1986). Mukaddime, 2 cilt, çev. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergâh Yayınları. Turner, Bryan S (1997). Max Weber ve İslam: Eleştirel Bir Yaklaşım, Ankara: Vadi Yayınları. Özipek, Bekir Berat (2004). Muhafazakârlık. Akıl, Toplum, Siyaset, Ankara: Liberte. Özkırımlı, Umut (2009). Milliyetçilik Kuramları. Eleştirel Bir Bakış, Ankara: Doğu Batı. Heywood, Andrew (2011). Siyasal İdeolojiler, İstanbul: Adres Yayınları. Sennett, R. (2003). Karakter Aşınması, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Adorno, W. Theodor ve Max Horkheimer (1944). “Kültür Endüstrisi: Kitlelerin Aldatılması Olarak Aydınlanma”, T. W.Adorno ve M. Horkheimer, Aydınlanmanın Diyalektiği, İstanbul: Kabalcı, 1996, s.7-62. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Sosyoloji ve yardımcı disiplinlerle ilgili, en etkin metotları ve güncel bilgileri içeren bilgi kaynakları, uygulama araç – gereçlerini, üst düzeyde kullanabilme bilgisine sahiptir. | X | |||||
| 2 | Sosyoloji disiplini ile ilgili kavramları, fikirleri ve verileri, sosyal bilimler araştırma metotlarıyla inceler ve değerlendirir, geçmiş ve güncel bağlantıları ile konuları tanılar, analiz eder, tartışır ve gelecek projeksiyonu sunar. | X | |||||
| 3 | Sosyoloji disiplini ve ilgili alanlarda elde ettiği birikimi aktif biçimde yazılı ve sözlü yolla ifade edebilir, bu alanlarda ihtiyaç duyan kişi ve kurumlara araştırma ve rapor sunar. | ||||||
| 4 | Sosyoloji metotlarını kullanarak, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yorumlama, sentez yapma ve değerlendirme becerilerine sahiptir. | X | |||||
| 5 | Güncel sosyolojik kavramsallaştırmalara, akımlara ve tartışmalara eleştirel yönden yaklaşabilir. | X | |||||
| 6 | Alanındaki yönelimleri, ihtiyaçları bilir, içinde bulunduğu çevrenin sosyo-kültürel ve ekonomik özelliklerini tanır; bu özelliklere uygun öğretme ve öğrenme süreçlerini planlar, uygular ve yönetir. | X | |||||
| 7 | Alanıyla ilgili çalışmalarda sorumluluk üstlenir, bağımsız veya takım çalışması yaparak çözümler üretir. | X | |||||
| 8 | Sosyoloji alanında yapılmış güncel araştırmaları takip ederek yeterli düzeyde anlayabilir ve meslektaşları ile iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmayı amaç edinir (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1). | X | |||||
| 9 | Sosyoloji alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı, donanımı ve istatistik bilgisine sahiptir; bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır. | X | |||||
| 10 | Sosyoloji alanı ile ilgili yaptığı tüm çalışmalarda veri kaynağı olan bilgilerin toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetir. | X | |||||
| 11 | Sosyolojik bilgiyi, diğer toplum bilimleriyle disiplinler arası bir düzlemde farklı toplum ve kültürlerde etkili bir şekilde işler ve disiplinler arası çalışmalara katılır. | X | |||||
| 12 | Alanında bilgisini geliştirmek yeni açılımlar ortaya koymak için çaba gösterir, yeniliklere açıktır. | X | |||||
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ödev | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Final | 60 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 4 | 64 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Ödev | 1 | 40 | 40 |
| Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 138 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,52 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 | ||